Morgunblaðið - 07.01.2008, Síða 14

14 MÁNUDAGUR 7. JANÚAR 2008 MORGUNBLAÐIÐ
VESTURLAND
Eftir Guðrúnu Völu Elísdóttur
vala@simenntun.is
Akranes | Fyrir fimmtíu og fimm
árum fæddist lítil stúlka á Godda-
stöðum í Laxárdal í Dölum. Hún
var yngsta barn og einkadóttir
hjónanna Þórðar Eyjólfssonar og
Fanneyjar Guðmundsdóttur. Stúlk-
an, sem fékk nafnið Erla, var sex-
tán merkur þegar hún fæddist en
fljótlega kom í ljós að hún dafnaði
ekki sem skyldi. Sex mánaða gömul
var hún orðin mikið veik og ekki
nema þrettán merkur. Þá var hún
send suður á barnadeildina á
Landakoti þar sem hún var næstu
árin og vart hugað líf. En Erla lifði
af og er í dag búsett á Akranesi
ásamt Guðmundi Gunnarssyni eig-
inmanni sínum og tveimur börnum.
Hún sagði fréttaritara frá því
hvernig var að alast upp sem lang-
veikt barn á þessum árum.
,,Þegar mamma fór með mig á
barnadeildina var ég að veslast
upp, orðin glær og tær, hélt engu
niðri. Ég var strax lögð inn en
reyndar þurfti að skíra mig fyrst
því nafnlausa var ekki hægt að
skrá mig á sjúkrahúsið. Nafnið
Erla var alveg út í bláinn en fengið
úr ljóðinu Erla, góða Erla. Litla
stúlkan fékk ekki að fara heim aft-
ur heldur var stanslaust á sjúkra-
húsinu næstu þrjú árin og undir
læknishendi til 6-7 ára aldurs. ,,Og
ég hef reyndar alla tíð verið undir
læknishendi. Ég er ekki enn búin
að fá skýringu á því hvað var að
mér, þetta er eitthvað í melting-
unni. Ég var látin liggja mikið því
ef á mér var haldið rann úr mér,
bæði að ofan og neðan. Læknarnir
ætluðu aldrei að finna réttan mat
handa mér og ég var látin smakka
ýmislegt, t.d. látin prófa að drekka
bæði geitamjólk og kaplamjólk.
Kristbjörn Tryggvason, sem var
læknirinn minn, pantaði fyrir mig
mat frá Danmörku og alltaf var
verið að prófa eitthvað nýtt.
Hélt að læknirinn
væri pabbi sinn
Erla var hjá nunnunum á Landa-
koti og hún segir að sóðaskapurinn
hafi verið mikill og um tíma gróf í
öllum líkama hennar. ,,Mér er sagt
að ég hafi verið eitt graftarkýli og
voru læknarnir hræddir um að sýk-
ingin næði inn í líffærin. Þarna hef
ég verið rétt innan við þriggja ára
og ég tapaði öllu hárinu um tíma.“
Erla var oft mikið veik og sett í
einangrun og þegar mamma henn-
ar kom í heimsókn mátti hún ekki
taka hana upp, heldur horfa á hana
í gegnum gler. ,,Ég var orðin svo
mikill vesalingur að mér var ekki
hugað líf, það var vakað yfir mér
dag og nótt og það er kraftaverk
hvað ég hef náð mér.“
Erla segist muna ýmislegt frá
þessum tíma en annað hefur hún
aflað sér upplýsinga um, m.a. frá
mágkonu móður sinnar, Jóhönnu
Sigþórsdóttur. Hún segir erfitt að
rifja þetta upp og spyr ættingja
sína og leitar upplýsinga á spítöl-
unum. ,,Ég fékk blaðið Umhyggju
með Morgunblaðinu og þar var
grein um barnadeildina og mynd af
lækninum mínum góða og mig
grunar að þarna sé líka mynd af
mér. Ég fór svo seint af stað að
leita upplýsinga og margir eru dán-
ir eða orðnir mjög gamlir sem ég
hefði getað spurt. Mig langar að
púsla í brotin í uppeldi mínu þarna.
Ég var hjá nunnunum og alltaf
rúmliggjandi. Ég kallaði Kristbjörn
lækni pabba því ég hélt að hann
væri pabbi minn sem sýnir hversu
vel hann hefur umvafið mig enda
barðist hann fyrir því að halda mér
á lífi.“
Fyrstu minningar Erlu eru því
ekki frá Goddastöðum, en þegar
hún fékk að fara þangað í fyrsta
skiptið yfir helgi segist hún hafa
verið því fegnust að komast til
baka inn á spítalann.
,,Það voru viðbrigðin og svo var
spítalinn heimili mitt. En það var
gríðarlega sárt fyrir mömmu og
pabba að vera í sífelldri óvissu um
það hvort ég myndi lifa af. Mamma
vissi ekki hvort hún þyrfti að koma
suður, ég gat dáið þá og þegar. Ég
held að sjúkrahúsvistin hafi ekki
háð mér gagnvart mömmu en það
var lengi veggur gagnvart pabba.
Ég man ekki eftir því að hann hafi
komi á til mín á spítalann og ég
átti lengi erfitt með að kalla hann
pabba þótt ég yrði mikil pabbas-
telpa síðar.“
Erla fór ekki að ganga fyrr en
að verða fimm ára, en hún segir að
vegna næringarskorts hafi hún
fengið beinkröm. ,,Það var hægt að
taka hendur og fætur á mér og
beygja eins og gúmmí.“
Strauk í Landakotskirkju
Þegar Erla var þriggja ára fékk
hún í fyrsta skiptið að skreppa að-
eins út og vera einn dag með
mömmu sinni í Reykjavík. ,,Ég
varð þá strax veik, ég þoldi ekki
neitt og aldrei hægt að vita hvernig
gengi með mig. Öll melting fór úr
skorðum um leið og ég fór í annað
umhverfi, líka vegna hreyfingar og
viðbrigðanna. Ég varð allt önnur
um leið og ég kom aftur á spít-
alann og lék þá als oddi. Starfsfólk
spítalans fór líka stundum með mig
út til prufu og ég man að Krist-
björn læknir fór einhverju sinni
með mig heim til sín.“
Einu sinni hringdi gömul kona,
sem hafði unnið á Landakoti, í Erlu
og það fyrsta sem hún spurði var:
,,Ertu lifandi ennþá, Erla?“ því hún
bjóst ekki við að hún hefði náð full-
orðinsárum. ,,Þessi kona sagðist
hafa farið með mig einu sinni með
sér út í kerru eftir að ég fór að
fara stöku sinnum út. Fjögurra ára
var mér gefinn dúkkuvagn og það
varð til þess að ég fór að ganga.
Ég fékk að leika mér úti á lóð á
Landakoti og einu sinni strauk ég
yfir götuna og fór inn í kirkjuna.
Mikið var gaman að keyra dúkku-
vagninn um kirkjugólfið.“
Erla eignaðist dúkkustrákinn
Kára, sem sat í dúkkuvagninum.
,,Önnur mágkona hennar mömmu,
sem var kölluð Didda, pantaði hann
frá Danmörku, það var svo lítið til
af leikföngum hér. Hún sagði mér
að ef ég myndi lifa, mætti ég eiga
hann. Kári er fjórum árum eldri en
ég, hann er með taubúk og fylltur
með hálmi. Einu sinni slitnaði búk-
urinn og mamma saumaði hann
upp og fyllti með nýjum hálmi. Þá
stækkaði Kári aðeins eins og ég.
Hann er minn uppáhaldsgripur og
hefur fylgt mér alla ævi. Í kringum
hann lærði ég mikið og nafnið kom
til vegna þess hversu stormasamt
var í mínu lífi.“
Erla var undir miklu eftirliti
áfram þótt hún væri útskrifuð 6-7
ára gömul af spítalanum og fór al-
farin vestur í Dali. Þegar hún hóf
skólagöngu var ekki um annað að
ræða en Laugar í Sælingsdal sem
var heimavistarskóli og hún var
þar mánuð í senn. ,,Ég var látin í
eldhúsið til að borða því hinir
krakkarnir máttu ekki sjá að ég
væri á sérfæði, ég mátti heldur
ekki matast með þeim.“
Kraftaverk að hafa
náð tvítugsaldri
,,Það var alltaf verið að passa
mig, hvað ég mætti borða, hvað ég
þyldi og ég var alltaf svöng. Svo
kom fyrir að ég borðaði yfir mig og
varð þá veik. Í stuttu máli má
segja að það eina sem ég þoldi að
borða var þurrt brauð og drekka
vatn. Síðar komst ég upp á lag með
að drekka te og svo kaffi á seinni
árum. Ég þoli að borða kartöflur
og fisk, kjúklinga núorðið, en allt
grænmeti misjafnlega. Ég þoli
enga fitu í mat og verð sífellt að
passa mig. Eitthvað nýtt í magann
veldur alltaf niðurgangi og ég hef
aldrei fitnað. Heilsan hefur aldrei
verið góð, ég þarf að borða miklu
oftar en allir aðrir, en merkilegt
nokk var ég alltaf heilsubetri á
meðgöngu, það var eins og ég þyldi
þá meira.“ Fyrsta barnið eignaðist
Erla þegar hún var tvítug og þau
eru alls sjö. Barnabörnin eru átta
og tvö viðbótarbarnabörn. Árið
1983 hringdi Kristbjörn læknir í
Erlu og óskaði eftir því að sjá
hana. Þá var hún búin að eignast
fimm börn og það hafði borist hon-
um til eyrna.
,,Honum fannst kraftaverk að ég
skyldi hafa náð því að verða tvítug
og hvað þá að eignast börn. Það
var ekki talið líklegt að beinin mín
og skrokkurinn gætu þolað með-
göngu. Því miður varð ekkert úr
því að við sæjumst aftur, því hann
dó ekki löngu síðar og ég get aldrei
fyrirgefið sjálfri mér að hafa ekki
farið og hitt hann.“
Ennþá er ekki vitað hvers konar
sjúkdómur eða óþol hrjáir Erlu en
fyrir þremur árum veiktist hún og
var lögð inn á spítala.
,,Þá byrjaði allt upp á nýtt, verið
að láta mann prófa þetta eða hitt,
magi, ristill og garnir, þetta var
allt myndað og læknarnir héldu
helst að ég væri með glutenóþol.
Þá ætti ég ekki að þola hveiti en ég
hef alltaf getað borðað hveitibrauð.
Ég satt best að segja kvíði því ell-
inni þegar fólk fer að segja við
mann að það sé vitleysa að maður
megi ekki borða þetta og hitt. Nú
lifi ég best á kaffi, brauði, rúsínum
og döðlum og líður alltaf best
heima hjá mér. En ég hugsa að ef
öllu yrði safnað saman um veikindi
mín og hvað var prófað, yrði það
mjög stór bók, ef ekki ein sú
stærsta sinnar tegundar.“
„Ertu lifandi ennþá, Erla?“
Morgunblaðið/Guðrún Vala
Uppáhaldið Erla Þórðardóttir með Kára sinn og kjól af sér, sem mamma hennar saumaði.
Erla Þórðardóttir var
langveikt barn með
óþekktan meltingar-
sjúkdóm. Hún dvaldi
fyrstu árin sín á
Landakotsspítala.
Fyrstu skrefin Erlu hjálpað við að
stíga sín fyrstu spor með nunnu fyr-
ir framan Landakotspítalann.
Skyggnst um öxl Erla ber saman myndir af sér og myndina í Umhyggju.
 „Ég var orðin svo mikill vesalingur að mér var ekki hugað líf, það var vakað yfir mér dag og nótt“
 Það eina sem hún þoldi var þurrt brauð og vatn. Börnin urðu þó sjö og barnabörnin eru enn fleiri