Tímarit kaupfjelaga og samvinnufjelaga - 01.03.1911, Síða 35

179
með umboðið farið, á það að haldast með sæmilegum
launum, en — lengur ekki.
Það hefir opt verið um það talað, að »embættismenn-
irnir« væru of margir í landinu. Allt of fáir minnast á
það, aptur á móti, að kaupmennirnir sjeu of margir. Allir
eru þeir þó embættismenn, sjálfboðaliðar, auðvitað. En
sá er munurinn, að þeir skamta sjer launin sjálfir, og
það ekki úr hnefa. Hvort sem þeir eru hyggnir og verðá
auðugir, eða óhyggnir og verða gjaldþrota, hafa þeir
tekið öll sín efni og allt sitt framfæri úr vösum almenn-
ings, sem laun fyrir störf sín í þágu hans.
Verzlunin er starf sem varðar alþjóð manna. F*ess
vegna á alþýða að hafa þar hönd í bagga. þetta viður-
kenna margir menn og vilja gera verzlunina alla, eða ýmsar
greinar hennar, að rikiseinokun. En við íslendingar höf-
um svo margar sárar endurminningar og Ijótar sagnir um
verzlunareinok landsins á fyrri öldum, að við megum
ekki heyra nefnt orðið »einokun«. Og þeir eru enn svo
fáir, hjer á landi, sem hafa tileinkað sjer hina nýju þýð-
ing, sem ríkiseinokun geymir, þó við eigum við hana að
búa og verðum hennar nærri daglega varir, þar sem er
öll okkar póstverzlun og símanotkuri, að mestu leyti,
sem er ekkert minna en bein ríkiseinokun, í þessum við-
skiptagreinum.
En við ættum þó að þola að heyra nefnda Jrjálsa
samvinnu“. Eðlilegasta verzlunarfyrirkomulagið er, að þeir
menn, sem eiga verzlunarhag saman, stjórni verzlun sinni
sjálfir, eigi hana í fjelagi og borgi starfsmönnum sínum
hæfileg laun. Enn fremur að þau fjelög, sem myndast
utan um hvert kauptún, gangi í bandalag um land allt,
eptir því sem þau eiga samhagnað til.
Hitt er óeðlilegt, að þessir sjálfboðnu embættismenn
megi vera svo margir sem verkast vill. Pað er sjálfgefinn
hlutur, að margfalt'- meiri vinna gengur til þess að
stjórna og starfrækja 10 verzlanir smáar, en eina stóra.
13*