Skinfaxi - 01.07.1914, Qupperneq 4

88
SKINFAXI.
séu fúsir til að Ieggja mikið í sölurnar
fyrir það.
Ráðið til að glæða ættjarðarástina verð-
ur ])á fyrst og fremst að auka þekkingu
á ættjörðinni, svo að menn geti séð, að
hún er þess verð, að nokkuð sé lagt í
sölurnar fyrir hana. Einn þátturinn í því
er þekking á sögu ættjarðarinnar og bók-
mentum að fornu og nýju. Eg veit að
ungmannafélögin leggja einmitt talsverða
áhersluáþetta, einkum forn-bókmentirnar og
fornsögurnar, og er það góðra gjalda vert.
En enn meir ríður okkur á að þekkja
bókmentir og sögu síðustu tíma, því að
mestu varðar að tþekkja ættjörðina, eins
og hún er nú. Það er nauðsynlegra fyr-
ir okkur, sem nú lifum, að þekkja hver
annan rétt, heldur en að þekkja hverir
annara forfeður, þó það geti verið fróð-
legt og skemtilegt og að nokkru gagni
líka. Hverjum manni ríður mest af öllu
á að þekkja sjálfan sig sem allra best,
kosti sína og lesti, og þar næst nágranna
sína og vandamenn og yfir höfuð þá, sem
hann á saman við að sælda. Og yfir
höfuð á að mega gera ráð fyrir, að velvild
manna á meðal aukist, eftir því sem þeir
kynnast betur hver öðrum.
Það er tiltölulega auðvelt að fá nokkra
þekkingu á bókmentum og sögu ættjarð-
arinnar; það má fá af bókum. En hitt
virðist í fljótu bragði erfiðara að kynnast
ættjörðinni sjálfri, því að landið er svo
stórt, að flestir okkar hafa ekki kynst
nema litlu af því og íbúum þess og Iang-
flestir ekki að neinu ráði, nema sveitinni
sinni. En bótin er, að það er nóg, því
að sveitin okkar er einn hluti af ættjörð-
inni, og meira að segja sá hluti hennar
sem okkur varðar langmestu. Ef sveit-
inni okkar vegnar vel og hún tekur fram-
förum, þá hækkar hagur ættjarðarinnar
að sama skapi. Hér er okkar starfssvið.
Það sem við vinnum fyrir sveitina okkar,
það vinnum við líka fyrir ættjörðina. Sveitin
okkar er nokkurskonar ímynd ættjarðar-
innar, ættjörðin í smærri stfl. Allir ætt-
jarðarvinir, þeir sem mest hafa unnið
landinu til gagns, hafa byrjað á því að
elska sveitina sína. Ættjarðarástin sprett-
ur af átthagaástinni. Öll þau skáld, sem
fegurst hafa kveðið um ættjörðina hafa
fyrst og fremst haft sveitina sína í huga.
Náttúrufegurðin í átthögum Jóns Thorodd-
sens lagði honum í munn lýsinguna fögru
í kvæðinu „Ó, fögur er vor fósturjörð“.
Og það sýnir vel, hversu nátengd hver
sveit er heildinni og hve margt er sam-
eiginlegt með bygðarlögum fósturjarðar-
innar fríðu, að það kvæði hefði alveg eins
getað orðið til út af þessari sveit eins og
Reykhólasveitinni, eða hvaða sveit sem
það nú var, sem stóð fyrir hugskotsaugum
skáldsins. Eg minnist í þessn sambandi
vísunnar alkunnu eftir þingeyska alþýðu-
skáldið:
Blessuð sértu sveitin min o. s. frv.
Þessi vísa lýsir þeirri ást og rækt til
sveitar sinnar, sem við eigum öll að glæða
hjá okkur áður en við leyfum okkur að
segjast elska ættjörðina. Mér dettur í
hug ritningargrein, sem eg lærði í ung-
dæmi minu, meðal margra annara. Hún
er svona: Ef einhver segir: „egelskaguð"
en hatar bróður sinn, sá er lygari, því að
ef hann ekki elskar bróður sinn, sem hann
hefir séð, hvernig getur hann þá elskað
guð, sem hann hefir ekki séð ? Alveg eins
er því farið í því efni, sem hér er um að
ræða. Hvernig getur sá elskað ættjörð
sína, sem hann ekki þekkir, er engan yl
ber í brjósti til sveitarinnar sinnar, sem
hann þekkir, og auk þess er einn hluti
ættjarðarinnar ?
Annað það, sem mjög mundi styðja að
því að glæða ættjarðarástina er það, ef hægt
væri að sýna að það væri til eflingar sjálfs
manns farsæld og vellíðan að elska ætt-
jörðina og vinna henni gagn. Við erum
nú einu sinni svo gjörð, að okkur þykir
vænt um sjálf okkur, og viljum leggja
meira á okkur fyrir okkur sjálf en aðra.