Skinfaxi - 01.08.1914, Síða 4

102
SKINFAXI
of kunnug sögu fánans árin 1913 og
1914.
Araeríkuskip.
I fyrsta sinni siðan Islendingar fundu
Ameríku fyrir 9 öldum sendu þeir nú skip
þangað, svo sem flestum mun kunnugt,
til að sækja kornvörufarm handa lands-
mönnum. Menn vona að þetta verði eng-
um sérlegum vandkvæðum bundið. A
þessari leið er varla að óttast nein ráns-
skip, og þar að auki eru öll Norðurlönd
hlutlaus. Hins vegar er ástæða til að
vona, að þetta verði upphaf góðrar og
heillavænlegrar stefnu í verslun þjóðar-
innar.
Hingað til höfum við fengið mestalla
matvöru frá Rússlandi og Ameríku, en
eftir ótal krókaleiðum gegnum danska
milliliði, sem drjúgum hafa dregið í sinn
sjóð. Nú getur þetta breyst. Nú getum
við höggvið sundur þenna tjóðurhnút,
sem bundið hefir okkur við Dani — ef
við viljum, ef við höfum vit og manndáð
til. Vill æska Islands vinna það sér til
frægðar að hrinda þessu í framkvæmd?
Kosnlngarrétturinn.
Einhver hinn merkasti maður í þinginu
(G. H.) hefir í þinglokin lýst yfir nokkrum
kvíða um hinn aukna kosningarrétt, sem
þjóðin fær með stjórnarskránni.
Hann, og margir fleiri, efast um að hinir
nýju kjósendur, karlmenn í vist, og kven-
fólk, sé fært um að taka þátt í þjóðmál-
unum. Hér skal ekki farið út í almapn-
an samanburð á viti karla og kvenna, eða
á viti karlmanna sem eru í vist, og þeirra
sem lausamenn eru eða bændur, en að
eins bent á einn meingalla sem er á allri
þessari frelsisgjöf: að gefa mönnum vald
í hendur, án þess að gera hið minsta
til að húa hina nýju valdhafa undir
að neyta þess skynsamlega. Á undan
lýðstjórn nútímans var einveldi. Lands-
stjórnin stýrði og bar vit fyrir þjóðinni.
Þá þurfti þjóðin ekki annað að gera en
hlýda og vinna. Nú er alt orðið breytt.
Nú á þjóðin að ráða landsstjórninni. Þetta
vald hata karlmenn smátt og smátt verið
að fá í liðuga öld. En það hefir alveg
gleymst að ábyrgð fylgdi valdinu. Ekkert
hefir verið gert til að gera menn hæfa til
að vera borgara. Uppeldi manna er i þeim
efnum háttað eins nú, og meðan einveldið
var. Þetta er aðalatriði málsins. Kosn-
ingarréttur karla og kvenna, bænda, em-
bættismanna og vinnumanna verður skrípa-
leikur og hættuspil, uns menn sannfærast
um að til að stjórna landi svo í lagi
fari, þarf mikinn og góðan sérundir-
búning. Um þetta mál hefir verið ritað
nýlega i Tímariti kaupfélaganna. Enn-
fremur verður það gert að umtalsefni í
þessu blaði, áður langt um liður.
Þjóðarauður og fóbaksbindindi.
Tóbaksnautn er eitt af þeim málum,
sem Skinfaxi hefir flutt hugvekjur um við
og við. Auk þess, sem tóbaksnautn er
heilsuspillandi, óþrifaleg, og upphaf annara
lasta, kostar það þjóðina meira en x/z milj.
króna árlega að halda henni við, og þessi
upphæð er mestmegnis greidd af því fé,
sem fátækir alþýðumenn vinna sér inn
með súrum sveita. Þessi fjárdyngja er
stórfengileg, þegar hún er borin saman
við aleigu þjóðarinnar, sem er einar 60
miljónir; og ennþá stórfengilegri, ef hún
er borin saman við árstekjur þjóðarinnar.
Væri þessari ca. x/2 milj. bælt við þá upp-
hæð, sem árlega er lögð fyrir til nýrrar
framleiðslu og arðbærra fyrirtækja í íand-
inu, mundi þjóðarauðurinn geta tvöfaldast
á örstuttum tíma, en afleiðingin af bættum
efnahag mundu verða hraðfara framfarir
á öllum öðrum sviðum. Þing og stjórn
brjóta heilann um það, hvernig auka megi
atvinnuvegi og framleiðslu, svo þjóðin
verði rík. Það er aðeins um eitt ráð að