Skinfaxi - 01.08.1914, Síða 12

110
SKINFAXI.
og spila burtu aleigumri á einu andartaki
í hendur hins fyrsta verulega, bófa sem
verður á leið þeirra.
Tólf þúsund krónur! Það er mikil
upphœð — svo nrikil að engin sýsla á
landinu mundi viija verja svo miklu fé til
að útbreiða gagnlega þekkingu meðal tilvon-
andi borgara sinna. En þeir sem Jjar
halda fastast um skildinginn œttu að athuga,
hvað það er mikil eyðsla á mannsafli og
hamingju að kasta mönnum út í hringiðu
mannfélagsins, alófærum og óundirbúnum
til að rata innan um boðana og blindsker-
in, inn í trygga höfn.
Garðsstyrkurinn.
Mörgum Islendingi væri gleði að, ef
saít reyndist, að Danir hættu að veita ís-
lenskum námsmönnuin Garðstyrk. Ekki
ber að neita því, að fyr á tímum var
styrkur þessi okkur neyðarúrræði. Hann
tengdi okkur lítillega við menningu álfunn-
ar. Vegna hans hefir margur Islend-
ingur mentast meir og betur en ella myndi.
En margt ilt hefir af honum leitt. Hann er
og var veittur skilyrðislaust, og hefir dregið
til Hafnar ýmsa menn, sem engin Jjjóðar-
frægð var að hafa fyrir utan landstein-
ana. Skugga þeirra lánleysingja hefir
borið, bæði á hina nýtu Hafnarmenn og
þjóðina i heild sinni. Næstum verra er
þó hitt, að heimagorgeir Dana, fyrirlitning
þeirra og skilningsleysi á íslensku lífi, hefir
haft sýnilega óheppileg áhrif á flesta Is-
lendinga er nám hafa stundað í Höfn.
Fáum mönnum er sama um, hvort þeir
lifa árum saman innan um menn, sem sí-
felt sýna ótal merki um óvild og kulda,
eða velvild og traust. Hér á landi er hug-
arfar Dana auðsýnilegt á þeirri fyrirlitn-
ingu, sem þeir sýna móðurmáli okkar.
Þeir einir allra útlendinga bera varla við
að nema íslensku, þótt þeir séu hér lang-
dvölum. En íslendingar hafa svarað með
því að dýika dönskuna, svo sem væri
hún drotning allra tungumála.
Danskir stúdentar munu heimta Garðs-
dvöl Islendinga afnumda, en lævísir dansk-
ir stjórnmálamenn, munu halda í þessi
„sérréttindi“ af óvild til okkar. Þeir vita
að háskólinn danski leggur okkur í danska
menningarfjötra, og að eigi brestur sam-
band landanna, meðan þær taugar hald-
ast. Nú höfum við okkar eigin háskóla
og það er golt. En við þurfum meira
við. Efnileguslu menuirnir sem útskrifast
úr háskólanum þurfa að fd ríflegan út~
fararstyrk að loknu námi í Rvík. Og
fáum þeirra myndi bykja álitlegust veran
i Höfn. Að minsta kosli álíta ekki aðrar
þjóðir Hafnarháskóla neina yfirmenta-
stofnun veraldarinnar. Ef Islendingum er
alvara með sjálfstæðismálin, eins og þau
eru rædd í blöðunum og þinginu, þá er
mesta nauðsyn til að leysa embættismenn
okkar og vísindamenn úr andlega klafan-
um danska.
iökulbrautin.
Ég mun, það var sumar i sveitinni þá
um sólleysi’ i dölunum þurfti’ ekki’ að kvarta.
Á jöklunum þokan i lœðingi lá,
sem löngunin sterka er bjó mér i hjarta
— sú löngun er vakti þá hugsun mér lijá,
að hefja nú för upp á jökulinn bjarta,
Ég vissi’ að um jökulinn leiðin mín lá,
sú leið var nú reyndar i þokunni falin.
Og löngunin hvíslaði í liuga ntér þá
að hugleysi og deyfð vairi kyrsetan talin:
„En þokunni léttir, og það skaltu sjá,
að þá verður gaman að sjá yfir dalinn.u
Og vonirnar sögðu mér barnslega blitt,
að best vœri þegar til ferðar að snúa:
„í jöklinum dalverpi finnurðu fritt
þar festir ei snjó, þar er gaman að búa,
þvi engið er grösugt og glitblómum prýtt
og gull er i holtunum, þvi máttu trúa.u