Sjómannablaðið Víkingur - 01.02.1940, Qupperneq 41

Allt frá því að landið byggölst hafa íslendingar hioti'S
orð yfrir skáldskap sinn og ljóðagerð, sérstaklega þó
vegna þess, hve almenn lj óðageröarlistin hefir verið með
þjóðinni. Fornmenn þeir, sem byggðu landið, fluttu
kvœði sín fyrir konunga ag' jarla og hlutu fyrir gjafir og
lof. Skáldskapargáfan hefir vraðveizt óbrotin með þjóð-
inni, þó hinsvegar aö form ljóðanna sé nú með nokkru
öðru sniöi frá því er tíðkaðist, þegar EgiU og Sighvatur
fluttu tvítugar drápur eða flokka sér til frama eða höf-
uðlausnar. Ekkert form ljóðagerðar hefir þjóðin tileink-
að sér jafn almennt og stökuna —• eða ferskeytluna — í
öllum hennar myndum. í henni speglast líf, skoöanir og
eöli íslendingsins í margbreytileik sínum, og til hennar er
að sækja margan fróðleik um landið og þjóðina eins
og Stephan G. Steijhanson, Klettafjallaskáldið kemst
svo snildarlega að orði í vísunni:
Hlustir þú og sé þér sögð
samankveðna bagan,
þér er upp í lófa lögð;
landið, þjóðin, sagan.
Sjómennirnir íslenzku eiga vissulega fulltrúa í hagyrð-
ingaflokki þjóðarinnar eins og aðrar stéttir í landinu, og
ekki er grunlaust um að „frívaktin" hjá mörgum þeirra
sé lielguð kveðandi og vísnagerð. Hagyrðingurinn fer vel
með vísur sínar og leikur sér fyrst í stað aö þeim sem
bamaglingri. Naist trúir liann stökunni fyrir leyndarmál-
um sínum, þá yrkir hann um náttúruna eða jafnvel livað
sem verða vill, ef til vill í andsvari, sem svíður þá sárar en
nokkur byssustingur, eins og Andrés Björnsson segir svo
vel í vísu þessari:
Ferskeytlan er Frónbúans
fyrsta baraaglingur,
en verður seinna í höndum lians
hvöss, sem byssustingur.
★
Hafið hefir lengi verið fiðfangsefni skálda vorra og
hagyrðinga. Breytileiki þess, tign þess og veldi laðar til
ijóðagerðar þá, sem eru dyggir og virðingarverðir þjónar
ferskeytlunnar okkar. Stephan G. Stephansson klæðir
hana í sparifötin þegar hann yrkir um hafið, skipið, og
veðrið í snilldarkvæði sínu „Kammislaguri', og erú hér
. nokkrar vísur úr því:
Grána kampar græði á,
gjálpir hampa skörum,
titra glampar til og frá,
tifur skvampa í fjöram.
Ogra læt mér Ægis lið
upp úr sæti malar,
Ránar dætur dansa við
deigum fæti kjalar .
Undir bliku beitum þá
bát og strikið tökum.
Stígum vikivakann á
völtum kvikubökum.
Skipið stanzar, skýzt á hlið
skeið til huidsins horfna.
Bárur glansa og glotta við
glatt er á dansi norna.
Mastrið syngur sveigt í keng,
seglið kringum hljómar,
raddir þvinga úr stagi og streng
stormsins fingurgómar.
Leggðu barminn alvot að
aftanbjarma gljáa.
Strjúkt harm úr lijartastað,
hrönn in armabláa.
En vísnasmiðurinn fer misjöfnum höndum um fer-
skeytluna — og klæðir hana breytilegu rími og hrynj-
andi eftir því, liver efni standa til hverju sinni, sumar
dýrt kveðnar — aðrar miður —. Þessi vísa úr Griðku-
rímu er t. d. ein hin dýrkveðnasta, sem til er um skip,
veður og sjó:
Yggjar sjó ég út á legg
uggandi um Dvalins kugg,
hyggju dugur dvínar segg,
duggan þegar fer á rugg.
Stundum lirífur huga skáldsins hinn slétti, blái sær,
stafaður geislum kvelds og morgunsólar. Þá hreyfast við-
kvæmir strengir hörpunnar, og þýður blærinn — eða
VÍKINGUR
41