Sjómannablaðið Víkingur - 01.05.1948, Side 4

ínni frá stöðinni. Consoí stöðvar eru nu hjá
Stavanger í Noregi, Bush Mills í Norður-lr-
landi, og tvær á Spáni, önnur hjá Lugo, hin
hjá Seville. Langdrægni Consol er talin allt að
1500 sjm. Innan við 25 sjm. er Consol ónothæft.
Nákvæmni 0,2 til 1,7 gr. (Consol er raunveru-
lega þráðlaus miðun). Allar þessar „keðju“-
stöðvar senda án afláts nótt sem nýtan dag,
svo hægt er að fylgjast stöðugt með stað og
staðarbreytingu skipsins.
Hvað segir þið nú um þetta, piltar? Að geta
hvenær sem er ákveðið stað skipsins innan
hálfrar sjómílu nákvæmni. Hafa svo hið alsjá-
andi auga, radarinn, til að forðast alla árekstra
í hvað niðdimmri þoku eða náttmyrkri sem er.
Stilla gyrokompásinn á þá stefnu er stýra skal,
og láta hann sjá um að halda henni innan við
gráðu nákvæmni, og þurfa ekkert að hugsa um
misvísun eða kompásskekkju. Geta þar að auki
fylgst stöðugt með dýpinu, sem sagt, séð hvem-
ig hafsbotninn liggur í hæðum og lægðum. Já,
jafnvel séð hvort síldartorfur eru að þvælast
undir botni skipsins. Geta, ef þörf þykir, radio-
miðað radiostöðvar hvort heldur er í landi eða
á skipum, og geta siglt þröngar leiðir eftir radio-
stefnuvitum þar sem þeir eru. Geta þetta allt
þó þú sért inni í tilluktum stjórnklefa skipsins,
svo hvergi sæist út úr honum, alveg án tillits
til þess, hvort úti er dimmt eða bjart. Glæsileg
tilhugsun fyrir skipstjórnarmenn framtíðarinn-
ar! En þetta er það, sem koma skal. Og það
áður langt um líður. Sumt af því er þegar
komið.
Máske er þetta þó ekki alveg eins einfalt og
auðvelt og út lítur í fljótu bragði. Hér er um
að ræða hárfín og flókin verkfæri. Þau geta
bilað og brugðist. Sérstaklega í höndum manna,
sem ekki hafa næga tæknilega sérþekkingu.
Það er að vísu unnið að því, að gera þau tæki,
sem sett eru í skip, þannig úr garði, að með-
ferð þeirra og starfræksla sé sem auðveldust,
svo að skipstjórnarmenn með litla sem enga
tæknilega kunnáttu geti notað þau. Einnig að
traustleiki þeirra sé sem mestur, svo að bilanir
verði sem minnstar. Þrátt fyrir þetta er nokkur
þekking nauðsynleg svo hægt sé að fylgjast með
því hvort tækin starfa rétt, og til að geta gert
við smábilanir. Til þess að þau komi að fullum
notum þurfa þau að vera í góðu lagi, og þeir, sem
nota þau, þurfa að gera það á réttan hátt. Þeir
þurfa að þekkja tækin það vel, að í höndum
þeirra verði meðferðin á þeim hárrétt. Þeir
þurfa að þekkja kosti þeirra og takmarkanir.
Þetta eru dýr tæki. Útgerðarmenn setja þau í
skipin til að auka öryggi og til að flýta ferð-
um skipanna. Þeir verða að sjálfsögðu að hafa
nokkuð fyrir snúð sinn. Vanræksla og vanhirð-
ing má ekki eiga sér stað.
Það virðist því ekki einhlýtt lengur fyrir skip-
stjórnarmenn, að læra að setja stefnu í sjókort
og rétta hana fyrir misvísun og kompásskekkju,
mæla hæð himinhnatta og reikna út stað skips-
ins eftir því, og hvað það nú er fleira, sem reynt
var (og er) að troða inn í höfuðið á mönnum
í skólanum! Nútíma „sjómennska" er að verða
það vélræn, að þeir er skipum stjórna verða
nú einnig að læra meðferð ýmissa véla og tækja,
ef þeir eiga að geta talizt starfinu vaxnir. Um
það mun þó ekki að ræða, að þeir öðlist það
mikla tæknilega þekkingu á öllum þessum tækj-
um, að þeir verði fullfærir til að finna og gera
við allar þær bilanir, er fyrir kunna að koma.
Til að tryggja sem bezt starfhæfni tækjanna,
þarf tilhögunin að vera sú, að í landi séu menn,
sérfræðingar, sem hafi stöðugt eftirlit með
þeim. Þeir komi helzt ótilkvaddir um borð í
hvert skipti og skipið kemur í höfn. — Ég hef
hér Reykjavík í huga. — Þeir fái upplýsingar
hjá skipsmönnum um það, hvernig tækið hefur
starfað, og ef um bilanir hefur verið að ræða,
athugi það og lagfæri ef þörf krefur og sjái
um, að það sé í fullkomlega starfhæfu standi
þegar skipið leggur úr höfn. Þeir gefi þeim, er
tækin starfrækja í skipunum, ráðleggingar og
upplýsingar um starfrækslu þeirra og meðferð.
Á hvaða grundvelli þessir eftirlitsmenn ættu
a<$ starfa geri ég ekki tillögur um. Þar getur
komið til greina, að þetta eftirlit heyri alveg
undir Skipaskoðun ríkisins, og mennirnir væru
starfsmenn þeirrar stofnunar, og það getur
einnig komið til greina, að þeir vinni sjálfstætt,
og skipaeigendur fái þá til að taka þessi störf
að sér. En hvaða fyrirkomulag sem haft yrði
með þetta, þá þarf fyrst og fremst að tryggja
það, að eftirlitsmennirnir séu 100% færir til
starfsins oggegni því með 100% samvizkusemi.
II.
1 Nautical Magazine birtist fyrir skömmu
grein um „meðferð Radartækja í skipum“ eftir
H. Neville Davies, A. M. Brit. I.R.E. (Kennari
í Radiotækni). Til að sýna hvað sérfróðir menn
erlendis hugsa í þessum efnum, þá læt ég grein-
ina fylgja hér með. Greinina þýddi fyrir mig
hr. Gissur Ó. Erlingsson, ioftskeytamaður. Hér
kemur greinin.
„Þegar farið er að búa verzlunax-skip mjög
flóknum rafeindatækjum, svo sem radai’, vakn-
ar sú spurning, hvernig bezt verði séð fyrir
viðunandi meðferð þeii'ra og starfrækslu. Álit
það, sem hér kemur fram, er persónulegt álit
122
VÍKIN □ U R