Sjómannablaðið Víkingur - 01.12.1952, Blaðsíða 5

Kirkjubekkur, „prestkonusæti“ úr ValþjófsstaðaJcirkju.
Bekkurinn er frá 18. öld, smíðaður í „Barok“-stíl.
á Suðurlandi, sem kallað var útbrot, og kirkj-
urnar útbrotafcirkjur. Síðasta útbrotakirkja var
á Syðra-Núpi í Eystrihrepp og var rifin 1876.
Þær hafa verið einskonar eftirlíking af hinum
fornu kirkjum kristninnar: miðskipi og hliðar-
skipum, öllu fremur, að ég ætla, en af hinum
fornu skálum. Þeim er lýst svo, að grind kirkj-
unnar var mjó, þannig að með báðum hliðum
grindarinnar myndaðist einnar til tveggja álna
breitt skot eða bil. Stoðir grindarinnar stóðu
þar svo niður, og voru aurstokkar undir og laus-
holt yfir. Síðan komu stuttar sperrur út frá
sperrutánum með sama rishalla og sperrurnar,
og féllu þær ofan á lausholt og stuttstoðir út
við veggina. Þilgólf var út að útveggjum og
þiljuð kirkjan á stuttstoðirnar og súð yfir eða
reisifjöl eins og í kirkjunni. Bitar voru í aðal-
grindinni á venjulegum stöðum, og stuttbitar
gengu frá stuttborðunum yfir í hærri stoðirnar.
Milli hástoðanna voru syllur, og voru þær oft
skornar me.ð einum eða tveimur bogum milli
stoða. Myndaði það þannig eins og boga á milli
aðalskips og hliðarskips. í kórnum munu ekki
hafa verið hástoðir, og hefur hann því myndað
einskonar þverskip og gert kirkjuna í líkingu
við krosskirkju að öðru en því, að höfuðálm-
una vantaði. Bekkir í framkirkjunni náðu alla
leið út að veggjum nema tveir hinir fremstu;
þeir náðu ekki nema út að hástoðunum, en fram
við þilið var krókbekkur, og náði hann í krók
inn með endunum á stuttbekkjunum. Mun það-
an vera komið nafnið brókbekkur eða króbekk-
ur, sem flestir kalla nú. Þetta lag á kirkjum
hefur að líkindum verið all-almennt fyrrum,
en verið þegar lagt niður að mestu á 18. öld,
þegar öllu var sem mest að hnigna. Þessi kirkja
á Stóra-Núpi var byggð um 1760—70, og lét
gera hana Brynjólfur Sigurðsson sýslumaður í
Hjálmholti (1746—1771) með mikilli prýði.
Hvar ,
strohkvartett léh
Hvítur borði í hári
hafsins.
Báran blá
í blíöu morgunsári
sté á strönd,
hvar strokkvartett lék.
Strönd, hvar ég stóö
strákur í sjó.
Og langt út í lönd
landgrunniö vóö,
strákur frá strönd.
Strokkvartett úthafsins lék.
Barn, en nú er borgin þar,
sem berangur í morgun var,
furöulega fagurlega
fléttuö
úr sementi og sandi.
Sjórinn blek
og ströndin ekki ströndin
hvar strokkvartettinn lék.
Kristinn Pétursson.
VÍKINGUR
265