Sjómannablaðið Víkingur - 01.07.1976, Page 25

framleitt um 1 tonn af spærlings-
krafti, sem fæst með því að eima
soðið af ferskum spærlingi þar til
eftir verður sýrópskennd blanda af
bragðefnum sem nota má i súpur á
sama hátt og kjötkraft. Búið er að
senda sýni af þessum krafti til ým-
issa súpuframleiðenda erlendis, en
viðbrögðin hafa enn ekki orðið eins
jákvæð og vonast var til. Þó er vit-
að að fiskkraftur er framleiddur
bæði i Japan og Noregi en tiltölu-
lega fáir, sterkir aðilar virðast hafa
mikil völd á þessum markaði. Það
er því liklegt að hér þurfi að koma
til verulegt áhættufjármagn í
sölustarfsemi og markaðsleit. Þó
að tilraunaframleiðslan hafi tekist
i tækjum Hvalstöðvarinnar, þarf
að athuga betur nokkur tæknileg
atriði í þessu sambandi, auk þess
sem hönnun verksmiðju og arð-
semisútreikningar eru óunnin. Að
þessu verkefni mun Rannsókna-
stofnun fiskiðnaðarins vinna
áfram.
Niðursoðinn og
heiifrystur spærlingur
Þá er rétt að minnast á nokkrar
afurðir úr þessum tegundum, sér-
staklega spærlingi sem enn hafa
ekki komist nema á „rannsókna-
stofustig“ vöruþróunar. Heil-
frystur (IQF), slægður og hausað-
ur spærlingur hefur verið sendur
til fulltrúa sölusamtakanna í Evr-
ópu, en umsagnir þeirra um sölu-
möguleika hafa ekki borist enn.
Vitað er að ýmsar Suður-Evrópu-
þjóðir borða allmikið af heilsteikt-
um smáfiski og hundruð þúsunda
verkamanna frá Miðjarðarhafs-
löndunum stunda vinnu í Norð-
ur-Evrópu. Hugmyndin er að
reyna að ná til þessa fólks sem til
tekst. Aðgerð og sérfrysting á smá-
fiski eins og spærlingi er nokkuð
dýr. Frekari tilraunir með vél-
vinnslu, markaðsleit í samvinnu
við sölusamtökin svo og arðsemis-
útreikningar eru á verkefnaskrá
VÍKINGUR
Rannsóknastofnunar fiskiðnaðar-
ins, þegar tími vinnst til.
Niðursoðinn spærlingur er
mjög ljúffengur hvort sem hann er
í eigin safa, olíu eða ýmsum sósum.
Hingað til hefur hann aðeins verið
soðinn niður í nokkrar dósir, en
Rannsóknastofnunin ætlar í sum-
ar í samvinnu við Sölustofnun
lagmetis, að sjóða niður á ýmsa
vegu nokkuð magn af spærlingi
sem Sölustofnunin mun svo nota
til markaðsleitar. Hér verða að
sjálfsögðu að fylgja arðsemisút-
reikningar og athuganir á vélbún-
aði og vinnslutilhögun. Þessar
frumtilraunir munu kosta nokkuð
fé, en þó varla meira en svo að
Rannsóknastofnunin og Sölu-
stofnunin muni ekki ráða við þær í
sameiningu. Ef viðbrögð markað-
arins verða jákvæð og gera þarf
stórar framleiðslutilraunir og hefja
söluherferð, þá er hætt við að
nokkuð áhættufjármagn þurfi til
að koma.
Ýmsar
hliðarrannsóknir
Nákvæmar efnagreiningar og
næringarfræðilegar mælingar á
báðum þessum fisktegundum hafa
verið á verkcfnaskrá stofnunarinn-
ar um skeið og verður haldið
áfram. Slikar mælingar eru að vísu
oftast ein af fyrstu athugunum sem
gerðar eru í hverju vöruþróunar-
verkefni, enda var það einnig gert
hér að því er varðar helstu efna-
flokka. Það sem eftir er að mæla
eru vítamín, ýmis steinefni, eggja-
hvítusamsetning o.fl.
Fleiri hugmyndir hafa fæðst um
mögulegar afurðir úr þessum fisk-
tegundum og athuganir sem gera
þarf, en ekki unnist tími til að
sinna eða prófa, ekki einu sinni á
rannsóknastofunni. Hvað þarf t.d.
miklar fjárfestingar í fiskmjölsiðn-
aðinum til þess að það borgi sig að
veiða kolmunna og spærling til
bræðslu hér og hver er aðrsemi
slíkra fjárfestinga t.d. miðað við
Borgarfjárðarbrú? Hvernig litist
Japönum t.d. á hrognafullan
spærling og er hægt að vélflokka
spærling í hæng og hrygnu? Er
hægt að sjóða niður kolmunna-
lifur, fyrst það þarf að vélslægja
fiskinn hvort sem er? Hvernig er
með gerlainnihald afurðanna? Eru
sníklar (ormar) áberandi? O.m.fl.
Niðurlag
Það má ljóst vera af framan-
sögðu að þetta verkefnasvið mun
yfirgnæfa aðra arðsemi Rann-
sóknastofnunar fiskiðnaðarins á
næstunni. Stofnunin er lítil og fá-
menn. Hún óskaði eftir heimild til
að ráða sér einn tæknifræðing, en
því var synjað. Hagfræðingarnir
og stjórnmálamennirnir sem það
gerðu hafa örugglega metið það
þannig að arðsemi og gagnsemi i
vega- og brúabyggingum væri
meiri en í nýjungum í fiskiðnaði
því að gert er ráð fyrir upp undir
tuttugu manna aukningu á tækni-
legu starfsliði Vegamálaskrifstof-
unnar á þessari nýju 20 milljarða
vegaáætlun.
Margir segja sem svo að það sem
hér hefur verið til umræðu séu
fjarlægar og óraunhæfar bolla-
leggingar. Þeim má benda á það
að þetta sama var sagt um loðnu-
vinnslu fyrir 15 árum síðan. Gæti
ekki einhver snjall hagfræðingur
reiknað út arðsemisvexti eða lagt
eitthvað annað hárfínt hagfræði-
legt mat á tilraunir dr. Þórðar
Þorbjarnarsonar og nokkurra fisk-
mjölsframleiðenda til að finna
loðnu á árunum í kringum 1960.
O.ELLINGSENHF
ÁNANAUSTUM
SlMI 28855
Elita og stærsta veiðarfæra-
verzlun landsins.
209