Náttúrufræðingurinn - 1931, Side 3

NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN 1331 17
Trjáblað ár surtarbrandslögam.
Mynd þessi er af steingerðu hlyn-blaði (Acer rubrum)
frá Tröllatungu í Steingrímsfirði. Er mikið af slíkum blöðum
og öðrum fleiri blaðtegundum af suðrænum trjátegundum í
árgili skammt frá bænum. Blöðin eru dökk, en leirsteinninn,
sem þau finnast í, er ljósleitur. Eru því blöðin að sjá sem
fagrar myndir í leirsteininum. Ofan á leirlögunum eru útflatt-
ir trjábolir, sem orðnir eru að surtarbrandi, en efst háir blá-
grýtishamrar. — Það eru liðnar milliónir ára síðan blöðin, sem
hér liggja grafin, voru græn og blöktu á lifandi trjágreinum.
Þá hefir land vort verið vaxið suðrænum skógum, og loftslag-
ið jafnast á við það, sem nú er suður í Mið-Evrópu. Það eru
þessi steingerðu blöð, sem fræða okkur um þetta, því að eng-
inn maður var þá á jörðinni, til að rita sögu þeirra tíma. Trjá-
blöð, þessu lík, hafa fundist á 16 stöðum hér á landi í leirlög-
um með surtarbrandi. Fann Eggert Ólafsson fyrstur slík blöð
á Brjámslæk á Barðaströnd, um miðja 18. öld.
Myndin hér á undan getur verið leiðbeining handa þeim,
sem leita vilja að slíkum blaðleifum í surtarbrandslögum. —
Safn af slíkum blöðum er mikilsverður fengur fyrir Náttúru-
gripasafnið, og hver nýr fundarstaður getur verið til aukins
fróðleiks í jarðfræði landsins.
G. G. B.
2