Náttúrufræðingurinn - 1963, Blaðsíða 33

NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
173
staðar einnig verið miðuð við hugsanleg auðæfi berggrunnsins, eins
og við strendur Bandaríkjanna. Shepard o. fl. telja að markalínan
við 100 faðma dýptarlínuna, sem Bandaríkin völdu í því sambandi,
sé að sumu leyti óeðlileg; eðlilegra hafi verið að miða við vissar
snöggbreytingar, sem verða víðast hvar í þverskurðarlínu (prófíl)
við ytri mörk grunnsins. Slík mörk, eða önnur hliðstæð, er þó ekki
hægt að ákveða með nægilegri nákvæmni nema gott kort af grunn-
inu liggi fyrir. Ef hér verða í framtíðinni sett frekari lög um land-
grunnið en nú eru í gildi er ýtarleg könnun á því eðlilegur eða öllu
heldur nauðsynlegur undanfari þess.
Hér að framan hefur verið rætt um landgrunnið frá jarðfræði-
legu og jarðeðlisfræðilegu sjónarmiði, uppruna þess og myndunar-
sögu. I grunninu eru fólgin setlög, sem ætla má að geti geymt mikil-
væg gögn um jarðsögu landsins. Magn þessara setlaga virðist svara
til þeirrar eyðingar, sem fólgin er í landslagsmynduninni, og þessi
tilfærsla efnis getur í aðalatriðum skýrt ris landsins frá því að elztu
dalir tóku að myndast. Hraun virðast haía runnið út á grunnið
á vissum tímum og tengja einnig saman sögu lands og grunns.
En grunnið er enn of htið kannað og ýmis atriði eru því harla
óljós og á því er reynt að vekja athygli með þessari gxein. Fulln-
aðarkönnun, ef hægt er að tala um hana, er ekkert áhlaupaverk,
en ýmis verkefni væri auðvelt að fást við. Kæmi fyrst til greina
söfnun sýnishorna af föstum botni á vissum svæðum og nákvæm
kortlagning vissra svæða. Þá mætti nefna kortlagningu á lausum
botnlögum eftir grófleika þeirra og loks koma segulmælingar til
greina.
HEIMILDARRIT (REFERENCES)
Einarsson, TrausU. 1953. Depression o£ the Earth’s Crust. Jökull, 3, s. 3.
— 1954. A Survey of Gravity in Iceland. Vís. ísl. 30.
— 1958. Landslag á Skagafjallgarði, myndun þess og aldur. Náttúrufr. 28,
s. 16-17.
— 1959. Jarðeldasvæðið um norðanverðan Skagafjörð. Aldursákvörðun á
landslagi á Miðnorðurlandi. Náttúrufr. 29.
— 1962. Upper Tertiary and l’leistocene Rocks in Iceland. Vís. ísl. 36.
Kuenen, Ph. H. 1950. Marine Geology.
Shepard, Francis F. 1948. Suhmarine Geology.
— 1959. Tlie Earth beneath the Sea.
Thoroddsen, Þorvaldur. 1902. Þættir úr jarðsögu íslands. Andvari, s. 127—176.