Náttúrufræðingurinn - 1944, Blaðsíða 38

NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
92
slórir grasflákar orðnir lil á þann veg. Vaxa þar einkum vingl-
ar, língresi, lógresi, ilmreyr, vallarsveifgras, hærur, þarsaskegg
og móasef. Einnig krækilvng á smáblettum. VatniS flýtir gróór-
inum stórkostlega eins og eðlilegt er. Kvíslarnar breyta stundum
rensli sínu, flæða yfir nýtl land, slétla það og græða. Fellur þá
hlutverk grámosans niður að mestu levti í gróðurröðinni, nema
á hæstu stöðum. Sandfok hefir slétlað bletti sums slaðar í
hraununum. Verður landið þá að lokum grasi gróið eða vaxið
Ivngi, án þess að um verulega grámosamyndun sé að ræða á
undan, enda þolir mosinn illa sandfok. Hin ævafornu iiraun
i Landbroti bera mjög annan svi]) lieldur en Skaptáreldahraun-
in og eru lengra komin á gróðurbrautinni eins og við er að bú-
ast. Hefir sandur sums staðar jafnað þau og rýrt graslendi
liefir myndazt. Eru sandvingull og skriðlíngresi víða aðaljurt-
ir. Sums staðar vex líka krækilyng og töluvert af holtasóley.
Innan um eru blettir af beitilyngi. og krækilyngi í félagi, en
smjörlauf, Iioltasóley, móasef og gulmaðra taka töluverðan þátt
i því jurtafélagi. Skammt frá Skaptá er gjallhólaland mikið í
Landbroti en, grösug engi næst ánni, austast við hraunröndina.
Eru djúpar lægðir milli toppmyndaðra hólanna.. Litar grá-
mosinn alveg toppa hæstu hólánna og smábletti hér og þar á
milli þeirra, einkum þar sem þeir éru strjálastir og minnst er
skjólið. Neðanverðir hólarnir eru viðast klæddir krækilyngi
(og alveg þeir sem lágir eru). Sums staðar eru móleitir móa-
sefs- og /nirsaskeggsblettir. Innan um vaxa þarna á við og dreif
vinglar, ilmreyr, liærur, hlóðberg, holtasóley, gulmaðra, livít-
maðra, ljónslöpp og grámosi. í lautunum er graslendi einkum
vinglar og ilmreyr. Beitilvng vex hér og livar og vottur af 1 > 1 á-
berjalyngi, smjörlaufi og grávíði. Er hraunsvipurinn mjög liorf-
ínn af gróðrinum, en rír er hann samt, enda þurrlent mjög.
í og við austurjaðar hins forna hraunlendis eru Tunguvatn,
Hæðargarðsvatn og Víkurflóð. Er allmikill gróður í þcim. í
llæðargarðsvatni vex langnykra (Potamogeton graelangus). Var
bún ekki fundin fyrr á Suðurlandi. (Ameriskur grasafræðingur,
Stanley Smitb segist liafa séð liana í sumar suðvestanlands). \'ar
lalsverl rekið i land af nykrum á fjörum vatnsins. í Landbrols-
völnum vaxa líka Iijarlanykra, smánykra, þráðnykra, gras-
nykra, fjallnykra, síkjamari, mógrafabrúsi og tjarnabrúsi. Efju-
gras vex liér og hvar i pollum bæði þar og á Síðu. — Ofan við
Iiraunbreiðurnar gömlu og ævafornu blasir við iðgræn Siðan,
vafin í grasi upp á brúnir. Hún er algerð graslendishlið, en