Fréttablaðið - 25.05.2009, Blaðsíða 10

10 25. maí 2009 MÁNUDAGUR
greinar@frettabladid.is
FRÁ DEGI TIL DAGS
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík SÍMI: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir arndis@frettabladid.is, Kristján Hjálmarsson, kristjan@frettabladid.is Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is og Höskuldur Daði Magnússon (dægurmál) hdm@frettabladid.is
MENNING: Páll Baldvin Baldvinsson fulltrúi ritstjóra pbb@frettabladid.is VIÐSKIPTARITSTJÓRI: Óli Kr. Ármannsson olikr@markadurinn.is HELGAREFNI: Anna Margrét Björnsson amb@frettabladid.is og Sigríður Björg Tómasdóttir sigridur@frettabladid.is ALLT OG SÉRBLÖÐ: Emilía Örlygsdóttir emilia@frettabladid.is
og Roald Eyvindsson roald@frettabladid.is ÍÞRÓTTIR: Henry Birgir Gunnarsson henry@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Kolbrún Ingibergsdóttir kolbrun@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf.
RITSTJÓRAR: Jón Kaldal jk@frettabladid.is og Þorsteinn Pálsson thorsteinn@frettabladid.is AÐSTOÐARRITSTJÓRI:
Steinunn Stefánsdóttir steinunn@frettabladid.is. Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á
höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur
sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. Issn 1670-3871
M
ikill jarmur er nú í útgerðarmönnum um land allt
og eru fylgispakar sveitarstjórnir á útgerðarstöð-
um kallaðar til í kórinn. Tilefnið eru fyrirhugaðar
breytingar á lögum um kvóta og svokölluð fyrning-
arleið. Hafa útgerðarmenn samræmt nafngift sína
um fyrningarleið sem þeir kalla „galna“ en ríflegur þingmeiri-
hluti á löggjafarþinginu var kosinn í lýðræðislegum kosningum
meðal annars út á fyrirheit um að taka til endurskoðunar lög
um fiskveiðistjórnun. Sú stefna hefur lengi verið undirliggjandi
í stjórnmálaumræðu hér á landi og er studd meirihlutaskoðun í
viðamiklum skoðanakönnunum mörg undangengin ár, ekki einni
heldur mörgum. Hefur ekkert mál á síðari hluta lýðveldis tímans
verið svo umdeilt og lengi lengi hafa stuðningsmenn kvótakerf-
isins verið í litlum minnihluta í fullum stuðningi við það. Stjórn-
málamenn hafa fátt lagt til málanna um lausn á þessu ágrein-
ingsefni. Þar til nú.
Vitaskuld eru allir þeir sem njóta kvóta nú andsnúnir öllum
breytingum á kerfinu. Og innan Landssamtaka útgerðarmanna
virðast allir barnir til skilyrðislausrar hlýðni við einn málstað
í þessu máli þótt útgerðin sé í miklum vanda, ekki bara vegna
verðs á kvóta til leigu og kaups, heldur líka vegna fjárfestinga
í óskyldum greinum. Raunar ætti útgerðin að fagna endurskoð-
un á kerfinu, ekki bara þeir sem eru á hvínandi kúpunni, held-
ur líka hinir sem standa vel að vígi vegna skynsemi í rekstri
sínum undan farin ár. Meirihluti þingsins hefur enda marglýst
samráðsvilja sínum í þessu viðkvæma deilumáli, því lítill má
við margnum: meirihluti þjóðarinnar vill breytingar á kerfinu,
vill að fiskur í sjó sé þjóðareign, en ekki bókfærð eign til allrar
framtíðar í höndum örfárra einstaklinga.
Útgerðarmenn verða því að skipta um kúrs: hætta þvaðri sínu
um 101-liðið og kaffidrykkju þess, hætta málþófi sem byggist
á hálfsannleika og hefja merki sitt með málefnalegri og sann-
gjarnri umræðu í stað þess að skaka gunnfánum, láta af því að
LÍÚga að gjaldþrota bú sé þjóðnýting, smátt fyrningarhlutfall á
kvóta sé eignaupptaka; annað eins hefur útgerð búið við í óstöð-
ugum afla milli ára, úreldingu og afskrift tækja, verðsveiflum
og óstýrilátu gengi. Að ekki sé talað um aflabrest og aflatjón.
Fyrningarleið er þó fyrirséð og hlutur kann að rata aftur til fyr-
irtækja sem eru vel rekin.
Í hundrað ár hefur íslenskt samfélag verið í greipum útgerð-
arinnar: launafólki voru skömmtuð kjör eftir því hvernig bækur
þeirra stóðu. Bankar risu og hnigu eftir gengi útgerðarinnar,
þorp og bæir áttu sitt undir kenjum karla á skrifstofum. Margt
á útgerðin inni hjá þjóðinni eftir látlausan stuðning frá upphafi
mótoraldarinnar, rétt eins og þjóðin á allt sitt undir sjósókn.
Það er því mikils um vert að allir komi saman að hreinskiptinni
umræðu um það þjóðþrifamál að endurskipuleggja íslenskan
sjávarútveg.
Hugarangur útgerðarmannsins:
Harmar
hlutinn sinn
PÁLL BALDVIN BALDVINSSON SKRIFAR
Í vikunni urðu þáttaskil í umgengni valdhafa við íslenska peninga-
fursta þegar gjört var heyrinkunn-
ugt að tiltekinn fjöldi þeirra hefði
fengið réttarstöðu grunaðs manns
í rannsókn á svokölluðum kaupum
Mohammeds Bin Khalifa Al-Thani á
25 milljarða króna hlut í Kaupþingi.
Sagan af þessum viðskiptum er
með miklum ævintýrabrag, svolítið
eins og Tinnabók þar sem vantað
hefur að vísu sjálfan Tinna – nema
hann sé nú kominn fram í sérlegum
saksóknara, Ólafi Þór Haukssyni.
Nú bregður hins vegar svo við að
í fyrsta sinn frá hruninu og fyrsta
sinn frá skipbrotinu í Baugsmál-
inu koma íslensk yfirvöld fram við
íslenska útrásargosa eins og vert er:
sem grunaða menn um stórfellda
fjárglæfra.
Í Kastljósi kom svo fram nýr
yfirmaður Fjármálaeftirlitsins,
Gunnar Andersen, og lét á sér skilja
að vænta megi tíðinda úr rannsókn
þess á fjársvikum og feluleikjum
með fé á svokölluðum aflandseyj-
um.
Óskandi er að þetta sé fyrirboði
þess að þjóðin fái langþráða tilfinn-
ingu um að lögum verði komið yfir
lagabrjóta og að hún endurheimti
eitthvað af þeim auðæfum sem skot-
ið var undan.
Auðmennirnir hafa sumir hverjir
fengið furðu óáreittir að láta eins og
ekkert hafi í skorist í kjölfar hruns-
ins. Þannig gengu sögur af því að
Ólafur Ólafsson, sem yfirvöld hafa
nú mannað sig upp í að gera húsleit
hjá, hafi verið potturinn og pannan
í því gjaldeyrisbraski með íslensk-
an fisk sem Alþingi neyddist til að
setja lög um til að reyna að stöðva
og tókst þrátt fyrir hatramma and-
stöðu Sjálfstæðisflokksins sem
alltaf má treysta til að taka afstöðu
með hagsmunum braskara gegn
þjóðarhagsmunum.
Það er erfitt að skilja mann sem
tekur sér stöðu gegn sínu fólki til
þess eins að afla sér jafn hverfulla
verðmæta og svokallaðir pening-
ar eru.
Ég velti því stundum fyrir mér
hvernig þeim líður, þessum gaurum
sem gleymdu sér í glópagullæðinu
og geta ekki snúið aftur til jarðar-
innar, vegna stolts eða kannski bara
vegna þess að jarðarbúar vilja ekki
sjá þá og eru þess vegna enn bara
svífandi um á sínum prívathimni
í dándimannaleik í villuhverfum
Lundúna. Hvernig ætli það sé að
vera kallaður þjóðníðingur? Bætir
maður sér slíkt upp? Og þá hvernig?
Með dóti? Með pening? Með plott-
um? Eða er þeim alveg sama? Herra
auðmaður: „Hvað er auður og afl og
hús / ef engin jurt vex í þinni krús?“
Veistu ekki að erfiðara er fyrir úlf-
alda að komast í gegnum nálarauga
en þig að komast í himnaríki?
Alveg sama? Kannski. Kannski
er þessum gaurum alveg sama um
það þó að þjóð þeirra, ætt þeirra öll
– samstúdentar, leikskólafélagar,
billjardfélagar, fótboltavinir, gaml-
ir sénsar og ekki-sénsar, gamlir
kennarar, hæ-kunningjar, iðnaðar-
menn í húsinu þínu, bílasalar sem
þú hefur keypt af, gæðakonur sem
þú seldir einu sinni merki, gamlir
bændur sem þú varst í sveit hjá,
gamli skátaforinginn þinn, konan
sem afgreiddi þig í sjoppunni – hvað
þetta er nú allt saman sem félags-
net fólks hér á landi er riðið úr; allt
þetta fólk sem maður nikkar til
á förnum vegi og það hugsar: „já
þessi“; allt þetta fólk sem maður
á tungumálið með og ótal ósagðar
menningarlegar tilvísanir sem
eru meðal þess sem myndar þjóð
– kannski er þessum gaurum alveg
sama um það þó að allt þetta fólk,
allt þetta samfélag sem kallað er
þjóð, hafi á þeim skömm. Kannski
skiptir það þessa gaura engu máli
að vera fyrirlitnir af heiðvirðu fólki.
Kannski er slík lífsfylling fólg-
in í því að mæta á hvítum skóm og
í hvítum fötum eins og drifhvítt
sakleysið holdi klætt í snekkjur
hjá frægu fólki í Cannes, að orðstír
og sæmd skiptir minna máli en að
láta taka af sér mynd sem sýni að
þú eigir heima meðal dýrðarfólks
heimsins, sem þú átt ekki.
Ég veit það ekki. Eins og Bangs-
ímon sagði: Það er ekki gott að vita
hvernig býflugur hugsa.
Og þar með er þetta orðið ágætt.
Ágætu lesendur: ég er að hugsa um
að segja þetta gott í bili og snúa
mér að öðrum skrifum. Þessi törn
hefur staðið nú í næstum tvö ár og
orðið tímabært að hvíla mig og les-
endur á þessum skrifum eftir allt
það sem gengið hefur á og maður
hefur þurft að tjá sig um vikulega
– jafn mikið skoðanaviðrini og ég
er nú í raun og veru. Ég þakka les-
endum góð viðbrögð – og slæm – og
starfsmönnum blaðsins ánægjulega
samvinnu.
Þáttaskil
GUÐMUNDUR ANDRI THORSSON
Í DAG | Auðmenn og dómstólar
EGÓ-flipp Bubba Morthens
Hagsmunasamtök heimilanna
héldu samstöðufund á Austurvelli á
laugardaginn. Ágætlega var mætt og
hljómsveitin EGÓ lék tónlist
á milli ræðuhalda. Bubbi
Morthens spurði meðal
annars hvar ungliðahreyf-
ingar vinstri flokkanna
væru en eins og frægt
varð fyrir síðustu kosn-
ingar vildi Bubbi
ekkert með
vinstri flokk-
ana hafa.
Spurning
hvort þetta
sé ekki
bara EGÓ-
flipp.
Minn kæri Watson
Myndir af Björgúlfi Thor Björgúlfssyni
og Kristínu Ólafsdóttir spókandi sig
í snekkjuveislu í Cannes vöktu afar
misjákvæða athygli gesta
vefmiðilsins Eyjunnar
um helgina. Þar kemur
fram að veislan sem
hjúin sóttu hafi verið
haldin til heiðurs nób-
elsverðlaunahafanum
Dr. Watson. Ekki kemur
fram hver lak ljósmynd-
unum í fjölmiðla, en
gárungar geta sér
þess til að þar hafi
helsti vinur Dr. Wat-
sons, Sherlock
Holmes, verið að
verki.
Fálkaorða til Jóhönnu
Rætt hefur verið um að gefa Jóhönnu
Guðrúnu fálkaorðu fyrir glæsilega
frammistöðu í Eurovision, rétt eins
og karlalandslið Íslands í handbolta
fékk fálkaorðu í fyrra fyrir 2. sætið
á Ólympíuleikunum. Nokkrir hafa
verið ósáttir við þessa hugmynd
og stofnað facebook-síðu
þar sem þeirri hug-
mynd er mótmælt.
Eitt er hins vegar
víst að bridds-landslið
Íslands sem lenti í 2.
sæti í norrænu bikar-
keppninni í bridds
2003 bíður enn eftir
orðunni.
vidirp@frettabladid.is
kjartan@frettabladid.is
JÓHANN MÁR
HELGASSON
UMRÆÐA
Jóhann Már Helgason skrifar um
samgöngumál stúdenta
Vegna opins bréfs til háskólaráðs, sem birtist í Fréttablaðinu nýverið, telja full-
trúar stúdentaráðs sig knúna til að svara
ítrekuðum rangfærslum og útúrsnúningum
höfundar bréfsins.
Stúdentaráð Háskóla Íslands hóf á dög-
unum rafræna undirskriftasöfnun gegn
gjaldskyldum bílastæðum við Háskóla Íslands (www.
petitiononline.com/herferd). Var tillagan einróma
samþykkt af báðum fylkingum ráðsins enda augljóst
hagsmunamál fyrir fjölda stúdenta. Gjaldskyld bíla-
stæði munu koma sér afar illa fyrir bíleigendur, sér-
staklega þá sem eiga erfitt með að ferðast með öðrum
hætti, svo sem þá sem lifa við veikindi eða fötlun,
fólk í námi með vinnu, barnafólk, fólk sem býr utan
Reykjavíkur og ekki síður þá sem búa utan höfuð-
borgarsvæðisins og ferðast langa leið á degi hverjum
til að sækja nám við Háskóla Íslands. Stúdentaráði
ber skylda til að standa vörð um réttindi þessa fólks,
líkt og annarra stúdenta við Háskóla Íslands.
Greinarhöfundur sakaði forsvarsmenn stúdenta-
ráðs um rangfærslur í undirskriftasöfnun sinni,
og sagði rangt vera að allur ágóði gjaldskyldunn-
ar myndi renna til bílastæðasjóðs. Einnig rengir
greinarhöfundur að heimildir þessar hafi komið frá
Ingjaldi Hannibalssyni á fundi hans með fulltrúum
ráðsins. Í viðtali sem birtist á student.is stuttu eftir
umræddan fund segir Ingjaldur orðrétt:
„Þessi aðgerð er ekki gerð til að afla háskól-
anum tekna en bílastæðasjóður mun reka
þjónustuna og sjá um alla framkvæmd.“ Svo
mörg voru þau orð.
Greinarhöfundur telur einnig gagnrýni-
vert að stúdentaráð hafi nýtt sér póstlista
sinn til undirskriftasöfnunar gegn gjald-
skyldum bílastæðum en hafi á sama tíma
synjað um sendingu undirskriftalista sem
gekk þvert á baráttu ráðsins. Þykir undirrit-
uðum það undarleg gagnrýni og afskaplega
eðlilegt að ráðið sendi ekki áróðursefni af póstlista
sínum sem stríðir gegn umræddri baráttu ráðsins.
Slíkt væri allt í senn mótsagnakennt og óeðlilegt.
Höfundur bréfsins kallaði eftir svörum háskóla-
ráðs við því hvert hlutverk stúdentaráðs væri. Enn
á ný sýndi greinarhöfundur fram á fáfræði sína en
það er víðs fjarri starfssviði háskólaráðs að setja
stúdentaráði verklagsreglur og njörva niður hlut-
verk þess. Höfundur spyr einnig hverjir skjólstæð-
ingar stúdentaráðs raunverulega séu? Skjólstæðingar
stúdentaráðs eru allir stúdentar við Háskóla Íslands
– ekki einungis þeir stálhraustu, kornungu miðborg-
arbúar sem auðveldlega geta nýtt sér almennings-
samgöngur og ferðast um án bifreiðar. Skjólstæð-
ingar stúdentaráðs eru allir stúdentar við Háskóla
Íslands – óháð því hvers konar fararskjóta þeir kjósa
á leið sinni til skóla.
Höfundur er framkvæmdastjóri stúdentaráðs
Háskóla Íslands
Svar við opnu bréfi