Stúdentablaðið - 28.07.1976, Blaðsíða 1

Engin hreyfing á fjármagni i Lánasjóðinn
HVERNIG VERÐUR
ÁSTANDIÐ 1 HAUST?
i lok júní áttu um 130
námsmenn innistandandi
lán hjá Lánasjóði. Enn
hafa þessi lán ekki verið
greida út. Á sama tíma og
sjóðurinn átti að standa í
skilum við skjólstæðinga
sína meðal námsmanna>
féll á sjóðinn lán sem
Seðlabankinn hafði á sin-
um tíma útvegað. Það hef-
ur nú verið flokkað sem ó-
reiðuskuld og mun ekki
bæta stöðu sjóðsins í
bankakerfinu. Þó hefur
sjóðsstjórn tekist að kría út
annað lán hjá Lands-
bankanum að upphæð 50
milljónir. Það fékkst með
milligöngu menntamála-
ráðherra. Þessa dagana
eru það um 260 milljónir
sem sjóðurinn þarf að hafa
ril að standa skil á gefnum
heitum og yjaldföllnum
lánum. Og síðan kemur
haustið með þau lán sem
lánsfjárheimild átti að
duga til. Það er þvi aug-
Ijóst að framundan blasir
algjör ördeyða í lánamál-
um islenskra námsmanna.
Hér til hliðar er samþykkt
stjórnar Stúdentaráðs um málið
og á baksiðu er að finna sam-
þykktir sumarþings Sine um
ástandið. En á meðan að sjóður-
inn stendur galtómur, þrátt fyrir
öll orð ráðamanna, er unnið að
kappi við aö ganga frá reglugerð
fyrir lögin sem sett voru á liðnu
vori.
Nýja reglugerðin
Stúdentablaðið leitaði sér upp-
lýsinga um gang mála við
samningu reglugerðarinnar.
Lára Júliusdóttir, sem situr i
stjórn Lánasjóðsins fyrir Stú-
dentaráð, tjáði okkur að vinna við
reglugerðina gengi vel.
Pormaöur sjóðsstjornar hef
i I upphafi lagt fram drög og hefðu
þau verið tekin til athugunar og
hefðu fulltrúar námsmanna sam-
ið gagnrýni á tillögur formanns-
ins, Jóns Sigurðssonar fram-
kvæmdastjóra. Hefði gagn-
rýninni verið vel tekið, en þó væri
margt- eftir óútkljáö. Þó væri
stefnt að þvi að ljúka við reglu-
gerðina fyrir miðjan ágúst, en
eftir það mætti búast við að það
tæki ráðuneytið um mánuð að
staðfesta hana.
Það sem mestu skiptir
Jón Sigurðsson tjáði okkur að
margt væri enn ófrágengið. Plagg
sitt væri aðeins grunnur sem
byggt væri á. Ýmsar hugmyndir
væru enn á umræðustigi. Nefndi
hann meðal annars það að nú
yrðu mánaðarlegar greiðslur á
lánum, i stað þess að áður voru
lánin greidd út öll i einu eða þá i
tvennu lagi. Reifaöi Jón þá hug-
mynd að skipta lánsárinu i tvennt
eða að miða það við almanaksár-
ið i stað námsársins sem verið
hefur. Stúdentablaðið vill vekja
athygli manna á þvi hvað hér er á
t vikunni sem leið var Vilhjálmur
eini maðurinn á skútunni, eins og
hann orðaði það. Aðrir ráðherrar
voru ekki i bænum. 1 vetur sagöi
pilturinn okkur að það væri nóg tii
af peningum I þjóðfélaginu, það
væri bara að ná þeim. Um svipað
leyti stóð hann aö yfirlýsingu
rikisstjórnar kexinnflytjandans
um „efnahagslegt jafnrétti til
náms”. — Hvers vegna beitti
hann sér ekki þessa „hundadaga
'sina, sem hæstráðandi til sjós og
lands” og seildist eftir þessum
aurum?
ferðinni. Verði námslán reiknuð
út misserislega, býður það stjórn
Lánasjóðsins aukna möguleika á
þvi að herða eftirlit með náms-
árangri og skipulagnmgu hvers
lánþega. Þá þýðir aö allt frjáls
nám verður fyrir róða. Nemand-
inn verður misserislega að ljúka
tilskildum prófum svo nám hans
verði lánshæft. Geri hann það
ekki er vel til að hann teljist ekki
gildur þegi á misserinu á eftir.
Almanaksárið
Hugmyndin um að breyta
lánaárinu yfir í almanaksár er
námsmönnum enn hættulegri,
sérstaklega með tilliti til þess
sem nú er að gerast i þesum mál-
um. Svo sem ljóst er verður erfitt
að fá lánastofnanir til að veita
sjóðnum lán til að standa i skilum
með haustlán. Verði i september
staðfest reglugerð samkvæmt
nýjum lögum sem gerir ráð fyrir
aö lán veröi greidd út samkvæmt
almanáksárinu, verður ekki um
nein haustlán að ræða. Rikisvald-
ið mun þá skjóta sér á bak við
lagabreytinguna þrátt fyrir lán-
tökuheimild i lögum, afgreiða i
komandi fjárlögum ákveðna úpp-
hæð til sjóðsins sem komi ekki til
útborgunar fyrr en i ársbyrjun
1977 samkvæmt nýrri reglugerð
við sett lög. Það verður þvi að
berjast af hörku gegn öllum slik-
um hugmyndum sem þessum.
Tíminn er okkur ó-
hagstæður.
Sá timi sem rikisvaldið og þjón-
ar þess velja til að hrinda hug-
myndum sem þessum i lagabók-
stafi og reglugeröir, er okkur
námsmönnum eins óhagstæður
og framast gæti veriö. Skólar eru
ekki starfandi og þess enginn
kostur að ná nemendunum sam-
an. Kennsla verður aimennt ekki
hafin fyrr en allar ákvarðanir eru
yfirstaðnar. Þegar við komum til
náms að hausti hefur á lúalegan
hátt veriö ráðist aö okkur og öll
aðstaöa okkar til mennta verið
stórskert. Hér hefur aðeins verið
spáð i það sem tæpt er aö sé til
umræðu sem „hugmyndir” hjá
meirihluta stjórnar Lánasjóðs.
En það er fjallgrimm skoðun
undirritaðs að það múni i haust
ekki biða námsmanna annað en
það versta. Veriö þvi viðbúin.
pb
Námsbraut í sjúkraþjálfun takmarkar
HÆTTULEGT FORDÆMl
t haust fer af stað ný
námsbraut við Háskól-
ann, sjúkraþjálfun,
sannkallað óskabarn,
þvi mikill skortur hefur
ver^ á menntuðu starfs-
fólki i grein þessari við
sjúkrahus og elliheimili,
um fjölda ára. Gert hef-
ur verið ráð fyrir náms-
braut þessari i nokkur
ár og hefur það tafist i
tvö ár að koma henni á
legg bæði vegna skorts á
kennurum og eins vegna
ónógra f járveitinga.
Likt og i öðrum geirum
menntunar fyrir heil-
brigðisþjónustuna hefur
viðkvæðið siðan verið að
ekki sé hægt að taka inn
nema litinn hóp nem-
enda, er þar borið
við aðstöðu og fjár-
skorti. Þessi saga end-
urtekur sig enn. Um
nám i sjúkraþjálfun
hafá sótt um 60, en það
verðá ekki nema 18 sem
fá inngöngu og blaðið
hefur fregnað þótt
óstaðfest sé að það verði
ekki nema 15 nemendur
sem haldi áfram á öðru
ári. Námsbrautin ætlar
að taka upp hátt lyfja-
fræði lyfsala i inngöngu-
takmörkun, sagt er að
það verði stúdentsprófs-
einkunn sem ráði þvi
hvort nemandinn fær
inngöngu eða ekki. Slikt
verður ekki tekið sem
vistfyrren skýrt verður
Framhald á bls. 8.
Ályktun frá stjórn Stúdentaráðs:
Lánamálin
Eins og mörgum er i fersku mint\i/ var aðeins
veitt 800 millj. króna til Lánasjóðs islenskra náms-
menna á siðustu f járlögum. Til að ríkisvaldið gæti
staðið við skuldbindingar sínar gagnvart náms-
mönnum þurfti h.v. 1440 milíj'önir. Samkomulag
náðist milli ríkis og námsmanna, um að það bil yrði
brúað með lögbindingu 660 millj. króna lántöku-
heimildar fyrir Lánasjóðinn. Skýrar yfirlýsingar
hafa gengir frá menntamálaráðherra um, að sú
heimild yrði nýtt eftir þörfum.
Lántökuheimildin aðeins pappírsgagn
Námsmenn standa nú frammi fyrir sanngildi
þeirrar yfirlýsingar: 221 millj. króna er nú vant, til
að Lánasjóður geti innt hin sk. vorlán af höndum.
Þau fara til námsmanna, sem ekki luku tiiskildum
árangri fyrr eri í vor. Nú eru liðnir tæpir tveir
mánuðir frá greiðslutíma þeirra lána og enn bólar
ekki á þeim. Þessir námsmenn tóku margir,
vixla til að fleyta sér yfir erfiðasta hjallann,
ítrausti þess að tilskilin lán stæðu þeim til reiðu að
vori. Það er þvi Ijóst að tregða ríkisvaldsins til að
nýta lántökuheimildina hefur steypt þessu fólki i
Nmikla fjárhagsörðugleika.
Námsmenn borga lán sín að fullu.
Áður fyrri voru tilhneigingar ríkisvaldsins til að
skerða eða seinta námslánaveitingum gjarnan rétt-
lættar með því að benda á, að námslán væru í raun-
inni beinn styrkur, sem þjóðin hefði ekki efni á að
veita á erfiðum tímum. Forsendur þessarar rétt-
lætingar brustu með hinum óheillsQ/ænlegu lögum
um námslán, sem Alþingi samþykkti á sl. vori.
Samkvæmt þeim munu námsmenn greiða lán sin til
baka i fullu raungildi, án tillits til tekna þeirra að
námi loknu. Það er því mikill — en útbreiddur —
misskilningur að námslán séu hreinn styrkur til
námsmanna.
Koma haustlánin?
Haustlán til námsmanna á að fjármagna með
fyrrnefndri 660 millj. króna lántöku. Enn hafa
ráðamenn þó engan lit sýnt á að ýta heimildina tii
fjáröflunar í haustlán. Líkur benda því til, að í
sama óefni stefni með námslánin og á sl. hausti, en
þá fengu námsmenn ekki lán sín að fullu fyrr en i
febrúar/mars. Það er þvi allt útlit fyrir, að náms-
menn þurfi enn að tygja sig til baráttu fyrir lánum
sinum. Það er hins vegar vert áherslu að með því að
seinka eða skerða námslánin er vegið harðast að
þeim sem koma úr alþýðustétt, þeim sem koma frá
efnaminnstu heimilunum. Með slíku athæfi eru
ráðamenn því að grafa undan þeim hyrningarsteini
sem jafnrétti til mennta er i þeirri lýðræðisskipan,
sem vð teljum okkur búa við, og ómerkja þau orð
sem þeir hafa haft um fjárhagslegt jafnrékki til
náms.
Það er því eðlilegt að námsmenn fari f ram á, að:
1) Ráðamenn standi við þau loforð sem þeir gáfu
á sl. vetri og aftur í haust, um nýtingu lántökuheim-
ildarinnar eftir þörfum og vorlánin verði borguð út
nú þegar.
2) Að hafist verði handa um útvegun f jármagnstil
haustlána, svo öngþveiti skapist ekki i sjármálum
námsmanna svo sem á síðast vetri.
Að öðrum kosti hljóta námsmenn að lita svo á, að
lántökuheimildin sem átti að bjarga málum Lána-
sjóðsins, sé einungis pappírsgagn, sett fram til að
sefa rieði þeirra. Það væri þá sýnt, að loforð ráða-
manna eru engu marktækari en vindurinn, sem
skiptir um átt daglega.
Heimsókn í Hjónagarða Bís. 9
Linda Ros Michaglsdóttif
Siemgfimur Ari Arason ?
Viðtal við Guðlaug Þorvaldsson, rektor
Inntökupróf í Háskólann Bls. 3