Fálkinn - 26.01.1929, Síða 15

F Á L K I N N
15
A FLUGI.
Það er svo um flest samgöngutœki,
a'ð eftir ]iví sem þau fullkomnast
|>ess vandaminna verður að stjórna
þeim. Nú getur liver óvitlaus maður
lært að aka hifreið á örstutlum
tima, en í bernsku bifreiðanna var
litið upp til bifreiðastjóranna eins og
])eir væri ofurhugar. Það er ekki
laust við, að menn liti talsvert upp
til flugmanna, enda er ]>að ekki á-
stæðulaust. En eftir mannsaldur verða
allir bættir því.
— Hjer á eftir verður sagt dálitið
frá bvernig farið er að fljúga, og binu
og öðru um hið merkilega samgöngu-
tæki, sem nú er sem óðast að leggja
undir sig alla veröldina.
Þegar flugvjelin á að fara i ferð
er liún skoðuð grandgæfilega, ekki
sist hreyfillinn. Síðan eru bensin- og
áburðargeymarnir fyltir og vjelinni
ekið úr skúrnum út á flugvöllinn
(bjer er átt við landvjelar).. Farþeg-
arnir stíga inn í vjelina og farangr-
inum er komið fyrir. Siðan er lireyf-
illinn látinn fara á stað, flugmaður-
inn er sestur í sæti sitt og nú reynir
bann öll stýristæki og áhöld l>au, sem
liann notar til stjórnar á hrcyflinum.
Hafkveikjunni er brugðið á hreyfilinn
og af til ]>ess að reyna bana og breyf-
illinn látinn ganga með mismunandi
braða. Ef alt er i lagi, gefur flug-
maðurinn merki um að nú megi
halda á stað og eru ]>á blakkirnar,
sem liggja fyrir framan lijólin, til
að vani.a ]>ví að vjelin renni áfram,
drengnar til bliðar og vjelin ekur út
á völlinn þangað sem best er að befja
sig til flugs. Þegar þangað er koinið,
•er vjelinni snúið upj> í vindinn, breyf-
illinn settur á fulla ferð og bæðar-
stýrið sveigt upp og þá lyftist vjelin.
En af ]>vi að loftið er aldrei algjör-
lega kyi-l, beldur með öldugangi,
vaggar vjelin eins og bátur á öldu
eftir að hún er orðin laus við jörðina
og verður flugmaðurinn að beita stýr-
inu til ]>ess að draga úr vcltunni, ef
loftið er ókyrt. Þvi nær sem maður
er jöi'ðu, því rneir kveður að l>ess-
um öldugangi.
Svo lengi sein eklcert verður að
breyflinum er flugvjelin mjög öflugt
farartæki, i böndum duglegs flug-
manns. í Danmörku er t. d. til
Klemm-Daimlervjel, senx til þessa
hefir flogið yfir 2000 ferðir, án þess
að nokkurntima bafi orðið nokkuð
að. Á faij>cgaflugi er liugsað um það
eitt, að balda rjettri leið og fljúga á
sem öruggastan bátt, en ekki leika
neinar fluglistii-. En bili lireyfillinn
verður flugmaðurinn að lenda, liversu
duglegur sem bann er. Þá grípur bann
til renniflugsins og getur nxeð þvi
valið sjer lendingarstað, sem er alt
að f>—10 sinnum lengra undan, en
bæð vjelarinnar er yfir jörðu. Þegar
flugmenn fljúga yfir land, ]>ar sem
fátt er um lendingarstaði fljúga ]>eir
hcini mun bærra, sem lengra er á
'niilli lendingarstaða, til þess að þeim
sje betur borgið ef vjeliii bilar.
Eendingin er vandasamasta atriði
flugsins, nema þvi aðcins að lending-
arslaðurinn sje ]>vi betri. Flugvellirn-
ir erlendis eru vitanlega alveg bættu-
lausir, en ]>egar menn vcrða að neyð-
arlenda á slæmum stöðum, cr það
koniið undir fimi fluginannsins bvort
alt fer vel. Venjuleg Icnding fer fram
með þcssu móti: Þegar vjelin er 200
—400 metra yfir jörðu er lireyfillinn
Stöðvaður og flugnxaðurinn bcinir
vjclinni þannig, að bún korni ‘að
jiirðu mót vindi með bæfilega langan
flugvöll framundan sjer, Þegar vjel-
in er koniin fast að jörðu er hæðar-
stýrið sveigt upp og við það bcygir
vjelin upp og dregur af bcnni ferð-
ina, en cinmitt i sama bili og ferð-
in er orðin ]>að litil að vjelin geti
<‘kki haldist á lofti á stjelið að nema
'ið jörð. Hraði sá er vjelin ]>arf að
bafa til að geta lialdlst á lofti, er
misminunandi eftir þvi bver vjelar-
tegundin er; geta sumar vjelar — þær
vængstærstu i blutfalli við lireyfil-
orku — lyft sjer á 40 knx. ferð en
aðrar þurfa tvöfalda þá ferð til þess
að fá flugmagn. Þegar balinn befir
snert jörðina er hæðarstýrið sveigt
betur upp svo að stjelið þrýstist nið-
ur og verður eins og bemill á x’jel-
inni og dregur af lienni ferðina. Af
þessari ástæðu getur vjel lenl á miklu
skemra svæði en bún getur lyft sjer á.
Á siðari árum befir rnai’gt verið
gert til þess að auka öryggi flugvjela
— vanda vjelarnar sjálfar svo að slys
komi síður fyrir, þó einliver vjelar-
hlutinn bili. T. d. er nxi tvöfaldur
stýrisumbúnaður í nálega öllum flug-
vjelum. Grindurnar í vjelunum — og
stundum vjelarnar allar, eins og t. d.
Junker-vjelarnar ]>ýrsku — eru bygðar
úr málmi, en áður voru þær úr trjc.
Og vegna öryggis er það einnig með-
fram, að menn eru farnir að bafa
marga hreyfla í vjelunum.
Það fer að liða að þvi, að maður
geti komist livert á land sem vill i
flugvjelum. Flugleiðir með föstum á-
ætlunarferðum eru nú komnar um
allan beim, í Evrópu eru flugleiðirn-
ar yfir 30.000 km., í Ameríku 13.000
lun., í Afríku nær 0000 km., i Ástralíu
5000 og í Asiu 22000 lun. Á þessum
vegalengdum eru fastar áætlunarferð-
ir. Ameríkumenn flytja póst 4 sinnum
á dag milli Allantsliafs og Kyrrabafs
— yfir 4000 km. á 32 klukkutímum.
Til þess að gefa nokkra hugmynd
um flugið í Evrópu má liirta ofurlit-
ið brot af dagsáætlunum frá Croydon,
mestu flugstöð Englendinga, rjett við
London. Ein vjclin fer með far]>ega
sem eiga að komast til Kliafnar og
Stokkholms, |>eir fivra að morgni og
koma til Kliafnar um nónbil. Ilálf-
tíma síðar fer önnur vjel frá Croy-
don, bún kenxur til Köln urn bádegið
og til Berlín um nón. Kl. 2 að nóttu
fer flugvjelin frá Croydon með far-
þega, sem vilja komast til Rússlands,
— þeir eru 33 tíma á leiðinni. Vilji
maður fara fljúgandi lil Afríku fer
vjel frá Croydon kl. 0, kemur til
Marseille um nón og næsta morgun
fer maður með annari vjel frá Mar-
seille um Toulouse og Spán til Mar-
okko. Þetta er póstleið, sem flytur um
8 miljón brjef á ári.
Flugfjelögin xitbúa áætlanir sinar
likt og járnbi’autarfjelögin, með við-
komu á ákveðnum tíma á þessum og
þessum stað á leiðinni. Og vjelarnar
lialda vel áætlun og liafa l>ægindi,
sem taka fram skipum og járnbraut-
um. Þar er enginn bristingur, engin
kolastybba, og „sjóveiki" aðeins í af-
tökum. Og vjelunum skilar fljótt á-
fram: Fyrstu flugvjelarnar lóru með
22 km. braða á klukkustund — nú
komast þær ájt að 500 km. á klukku-
stund.
Hvernig fer flugmaðurinn að rata,
munu surnir spyrja. Vandinn er eng-
inn ]>egar bjart er í veðri, ]>á sjest
landið alt undir og þá er liægra að
rata i loftinu en á jörðinni. En í
dinimu þarf að gripa til annara ráða
— og verst er flugmaðurinn staddur
þegar þoka kemur yfir. Þá verður
fhigmaðurinn að styðjast við áttavit-
ann fyrst og fremst. En til þess að
gera auðveldara að x’ata og til að
finna lendingarstaðina eru menn nú
farnir að byggja loftvita, sein kasla
ljósinu eftir ákveðnum reglum og
koma flugmanninum að sama gagni
og gömlu vitarnir sjómanninum, —
Þessir vitar eru eiiikum lendingarvit
ar, bygðir við flugbafnirnar. Ennfrem-
ur eru notaðir sjerstakir vitar til þess
að sýna flugmaniiinum bvort tiltæki-
legt sjc að lenda cða eklti.
En þeir vitar, sem mestu þýðingu
liafa fyrir flugvjclarnar, eru |>ó radio-
vitarnir. Mcð þeim geta fluginennirn-
i ávalt fengið gefna stefnuna senx þei .•
eiga að fylgja. Og nú er unnið að ]>vi.
að gera þessa vita sjálfvirka, þannig
að ef vjelin vikur al' þeirri leið sen.
liii n á að fylgja, kviknar á ljósi i
^£j.£j,£3.Q.CJ.e-000€i'00-Q>00€H3-0^|
9
I A1M lí I ,I< »<«.J .V >1)1:
9
0
9
0
9
9
9
0
Grasstrossur frá 3’’—10"
Stálvírar „ 1/2"—3"
Manilla „ 3k"—5"
Keðjur „ Vð"—1 Vs"
Akkeri fjölda stærðir.
Vírmanilla frá 2"—3"
Þessar vörur kaupa menn hvergi ódýrara en í
Veiðarlærav. GEY8IR
9
0
9
9
9
9
0
9
9
9
Suðusúkkulaði,
átsúkkulaði,
Cacao
er
best og
ódýrast.
>VJ
>.<
>.<
NVJ
>.<
>X
>.<
>.<
y<
>.<
>.<
y<
>.<
y<
>.<
y<
>.<
y<
>.<
y<
>.<
y<y<y<y<y<y<y<y<y<y<y<y<y<y<y<y<y<y<y<y<y<y<y<y<y<y<
aiiiimmigiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii*
| Allskonar farfavörur I
| þær bestu fáanlegu eru að
| jafnaði ódýrastar hjá |
! Slippfjelaginu. i
aiiiiiiiiiiiiiiiiimmiiiiimmmiiiiiiimiiiimiiimiiiiiimimmimimimimHiiiiiH
tækjaboi’ðinu bjá flugmanninum. Víki
liann of langt lil hægri kviknar á
grænu ljósi, en stefni bann of langt <
til vinstri kviknar á rauðu ljósi.
Þá hefir prófessoriiin Belinx nýlcga
fundið áhald til þess, að flugmenn
viti jafnan hve langt þeir eru frá
jörðu, og er )>að afar mikilsvert.
Menii bafa að vísu baft bæðarmælir-
inn, en liann sýnir aðeins hæð vjelar-
innar yfir sjávarmá). En bitt getur
lílxa komið sjer vel, ekki sist þegav
flogið er yfir fjalllendi, að vita livað
langt er til jarðar. Stundum befir það
komið fyrir i þokum og myrkri að
vjelar liafa „strandað“ — flogið beint
á fjallseggjar og farist. En með |>essu
ábaldi á flugmaðurinn að geta varasí
þetta og bækkað flugið, þegar bann
finnur að jörð er nálægt.
A bverju ári koma nýjar og nýj-
a öryggisráðstafanir til sögunnar og
vjelarnar sjálfar verða æ öruggaxi.
Fluginu fleygir áfram meö feikna-
braða og skipulagsbundnar flugleiðir
verða sífelt fleiri og lcngri. Engar
brakspár nje kerlingabækur geta aftr-
að þvi. Það seni er verslur þrándur
i götu flugsins er þetta: Það er dýrt!
E11 vitanlega xerður l>ess ekki lengi
Litla Bílastöðin
Lækjartorgi
Bestir bíiar.
Besta afgreiðsla.
Best verð.
Sími 668 og 2368.
að biða, að þessi þröskuldur hverli
einnig úr sögunni.