Fálkinn - 18.01.1930, Blaðsíða 3

VIKUBLAÐ MEÐ MYNDUM.
Ritstjórar:
Vilh. Finsen og Skúli Skúlason.
Framkvæmdastj.: Svavar Hjaltested.
Aðalskrifstofa:
Bankastræti 3, Reykjavik. Sími 2210.
Opin virka daga kl. 10—12 og 1-^7.
Skrifstofa í Oslo:
A n t o n S c li j ö t h s g a d e 14.
Blaðið kemur út hvcrn laugardag.
Áskriftarverð er kr. 1.70 á mánuði;
kr. 5.00 á ársfjórðungi og 20 lcr. árg.
Erlendis 24 kr.
Allar áskriftir greiðist fyrirfram.
Aughjsingaverð: 20 anra millimeter
Herbertsprcnt, Bankastræti 3.
Skraddaraþankar.
Til er sjerstölc tegund manna, sem
ávalt þarf að setja út á alt, sem gert
er, hvort sem fólki flestu þykir það
gott eða ilt. Þessir menn ganga um
með spekingssvip og þykir unun að
því að láta hlusta á sig. Þeim er dill-
að, ef einhver fæst til að karpa við
þá, því þeir verða aldrei kveðnir í
kútinn. Undir eins og eitt höfuð gif-
uryrða þeirra er af höggið vaxa níu
á strjúpann í staðinn; því þessir
menn láta aldrei sannfærast og hafa
gert sig óinóttækilega fyrir rökum.
Þungamiðjan í öllu rausi þeirra er
sú, að þetta eða hitt hefði átt að vera
alt öðruvísi. „Svona hefði jeg gert
það“, segja þeir.
En þeim gefst aldrei tækifæri til
að sýna livernig þeir hefðu gert hlut-
inn. Því ]>að er einkenni þessara
manna, að sjálfir framkvæma þeir
aldrei neitt — annað en að rífa nið-
ur. Ef þjóðfjeiagið væri skipað slík-
um mönnum eingöngu mundi fljót-
lega bundinn endir á allar fram-
kvæmdir. Veröldin kæmist öll
í neikvætt liorf, enginn sæi hluti
framkvæmda eins og þeir ættu að
vera, og enginn sæi hlutina nema
eins og þeir ætti ekki að vera.
í raun og veru er það mesta furðu-
efni, hve almenningur er þolinmóður
við þessa tegund manna. Þarna liðst
þeim að halda áfram spangóli sínu
dag eftir dag og ár eftir ar, án þess
;tð nokkur mögli. Menn hafa vanist
bessum nöldrunarskjóðum og finst
Þaer jafn sjálfsagðar eins og far-
sóttir eða liarðindi. Þeir sem ekki
malda í móinn steinþegja og hlusta
a rausið án þess að hreifa málbeinið,
en skvaldursskjóðurnar standa sigri
hrósandi yfir þeim og espast við
þögnina.
Astæðan til þess, að þessum nei-
kvæðu nöldrurum er látið verða vært
er sennilega að miklu leyti sú, að í
stjórnmálunum er það orðin lenska,
að líta flokksaugum á alt, sem gert
er i opinberu þjóðlífi, og það dæmt
eftir flokkum. Þessum flokknum er
aldrei unnað sannmælis um neitt af
lylgifiskum andstöðuflokksins oghins
vegar viðurkennir „góður“ flokks-
maðnr aldrei, að foringjar síns ílokks
frrmkvæmi nokkurntíma annað en
það sem gott er. Skoðanirnar eru
flokksbundnar, flokkssálin er ein. Ein-
staklingurinn á elckert atkvæði um
hvað flokkurinn gerir, Hann hefir
selt sál sína, hann má i hesta falli
luifa skoðun í laumi en aldrei blóta
svo að uppvíst verði. Er eklci von,
að þessum mönnum þyki gaman að
hlusta stöku sinnum á froðusnakkana.
Forin til tunglsins.
----x----
Menn hafa eflaust veitt athygli
fregnum þeim, sem blöðin hafa flutt
um undirbúning og tillögur til að
fljúga til fjarlægra himinhnatta.
Flestir munu hrista höfuðið, er þeir
lesa um þetta ráðabrugg, og telja það
óðs manns æði. En heiminum er svo
kopiið nú orðið, að það er varlegt
að fortalca nokkurn hlut. Það sem
menn töldu helbera fásinnu fyrir
nokkrum árum, er nú orðið að stað-
reynd.
Og hvað segja menn um það, að
stjörnufræðifjelagíð franska hefir
heitið 5000 franka verðlaunum á ári
i þrjú ár, þeim sem béstar tillögur
gerir um flug milli hnatta. Ótal svör
bárust fjelaginu þegar á fyrsta ári, þ.
á m. mjög vísindaleg ritgerð eftir
Þjóðverjann Hermann Oberth, sem er
prófessor við háskóla einn í Rúm-
eniu. Hann kom fram með tillögu
um smiði loftskips, sem farið gæti
um útgeiminn, árið 1923 og er það
þetta sama loftskip, sem hann held-
ur fast við enn i dag og blöðin kalla
„rakettuloftskip". er það bygt úr
málmi eingöngu, er í laginu eins og
skothylki, þyngd þe.ss er um 400 smá-
iestir og áætlaður byggingarkostnað-
ur 2—4 miljónir króna. Mynd var af
loftskipi þessu í 2. blaði Fálkans, en
hjer birtisjt mynd af höfundi þess,
próf. Oberth.
Til þess að knýja loftskipið áfram
ætlar Oberth að nota vatnsefni; ger-
ir hann ráð fyrir að til ferðarinnar
þurfi um 30 smálestir af fljótandi
vatnsefni. Er það afarmikið, er það
tekur á sig loftmynd, því vatnsefnið
er ljettast allra efna hjer á jörðu.
Flugstjórinn lælur vatnsefnið renna
úr geyminum inn i sjerstök hólf, þar
sem kveikt er í því og myndast þá
afarsterk sprenging, sem knýr slcipið
áfram. Er þetla einskonar lireyfill,
knúinn með vatnsefni í stað bensíns.
Leiðin til tunglsins er 385.000 kiló-
metrar, en þetta telur Oberth ekki
neitt mikla vegalengd, þvi loftskip
hans á að vera fljótt í ferðum. Skipið
er sett á stað með nokkrum stórum
vatnsefnissprengingum og nær fljót-
lega fullri ferð, sem er 4 ldlómetrar
á sekúndu. Fyrstu 800 kilómetrana
af leiðinni verkar aðdráttarafl jarð-
arinnar á það og verður því að nota
óspart eldsneyti á meðan. Tekur þessi
ltafli leiðarinar 37 mínútur. En þeg-
ar aðdráttaraflins gætir ekki.lengur,
lolcar flugmaðurinn fyrir eldsneytið
og nú heldur farartækið áfram með
sömu ferð og í sömu átt og það
hafði, þegar það losnaði undan áhrif-
um járðarinnar, því nú er mótstaðan
engin. Þessi mótstöðulausa leið er
nálægt 383.000 kílómetrar. í 240 km.
fjarlægð frá tunglinu fer maður að
verða var við aðdráttarafl þess. Ef
ekki væru sjerstakra ráða gætt mundi
skipið Jjjóta með fleygiferð á tunglið
og springa i smáagnir. Þessvegna
verður flugmaðurinn nú að snúa skip-
inu við og nota eldsneytið til þess
að draga úr ferðinni þannig, að það
hafi mist ferðina um það bil, sem
það á að lenda. Öll ferðin til tungls-
ins á að taka 49 klukkutíma og 11
minútur. Þegar komið er til jarðar-
innar aftur verður að fara eins að:
snúa skipinu við og nota kraft þess
til þess að draga úr hraðanum.
En varla yrði nú viðstaðan löng
á tunglinu, þó mönnum tækist að
lcomast þangað. Andrúmsloftið er
nfl. svo þunt þar, að menn mundu
óðara lcafna, nema þeir hefðu með
sjer hylki méð súrefni til þess að
anda að sjer úr. Og menn mundu
varla kunna vel við sig, þvi að á
lunglinu er alt tíu sinnum ljettara
en á jörðinni. Sólarhringurinn á
tunglinu er álíka langur og einn
mánuður á jörðinni. Hálfan mánuð-
inn er þar steykjandi hiti, miklumeiri
en þekkist nokkursstaðar á jörðinni,
en hinn helminginn eðatunglsnóttina,
nístandi kuldi, vegna þess að loft-
lagið um tunglið er svo þunt, að það
getur illa jafnað hita dags og nætur.
Þó próf. Oberth miði allar áætlanir
sínar við ferð til tunglsins telur hann
samt enga fjarstæðu að komast til
fjarlægari himinhnattá, t. d. Venus
eða Mars. Leiðin til Venus er 42%
miljón km. og til Mars 78% milj. km.
Flugskip Oberths mundi verða 48%
sólarhring á leiðinni til Venus, en 91
sólarhring á leiðinni til Mars.-----
Alt þetta kemur manni fyrir sjónir
eins og það væri hreinasti hugar-
Burður fábjóna en ekki yfirveganir
manna, sem taka mætti mark á. Og
þó eru ýmsir mætir menn til, sem
tala um þetta í fullri alvöru. Upphafs-
maðurinn að þessum áformum er
próf. Robert Esnault Pelterie, sem
hóf máls á þessu fyrir 15 árum. Hann
er gamall flugmaður og var fjórði
maðiirinn, sem tók flugpróf i Frakk-
Jandi.
Pósturinn var 27 árum á eftir
tímanum.
Amerískur flotaliðsmaður, að nafni
William Piscott, sagði sig úr hern-
úm fyrir mörgum árum siðan og
settist að i París. Gamli maðurinn,
sem er mikill náttúrufræðingur, geng-
ur á degi hverjum út i Boulogneskóg
til þess að safna jurtum og grösum.
Hann skiftir sjer lítið af fólki og þar
sem hann á engin ættmenni, þekldr
hann svo að segja engann. í litla hús-
inu hans búa ekki aðrír enliann.ráðs-
kona og gamall tryggur þjónn, sem
liann hefir haft i þjónustu sinni síð-
an á embættisárunum, þegar hann
sigldi heimsendanna á milli. Brjef
koma mjög sjaldan til gamla her-
mannsins.
Fyrir skömmu siðan vildi þó svo til
að hringt var dyrabjöllunni og póst-
úrinn rjetti honum dálítinn böggul.
Það varð uppi fótur og fit í litla
húsinu, því þetta þótti svo merkilegt.
Hvað skyldi það vera? Gamli mað-
urinn opnaði hann varlega. Þegar
liann liefir tekið umbúðirnar sjer
hann á málmlcassa dálitinn. Til mik-
illar undrunar finnur gamli liðsfor-
inginn i honum orðu, sem i er greypt-
ur hálfmáni og fylgir skjal nokk-
urt skrifað ó tyrknesku, ásamt
franskri þýðingu. Af franska skjalinu
ræður liðsforinginn að tyrkjasoldán
liefir heiðrað hann á þennan hátt.
Ennfremur veitir soldán honúm þá
náð að hera fez og sem merki um
vináttu sina leyfir hann Piscott að
eiga 6 konur.
William gamli Piscott, sem er- rúm-
lega óttræður njeri augun. Hahn
botnaði ekkert í öllu þessu. En þegar
hann hafði skoðað skjalið dálítið
nánar, sá hann að það hafði verið
skrifað árið 1901. Og nú mundi hann
alt í einu eftir því, að það ár hafði
hann verið í Tyrkjaveldi og haft á-
riðandi mál að flytja við soldáninn.
Hafði soldán þá lofað að hefja hann
til vegs og virðingar, en Piscott hafði
svo aldrei sjeð eða heyrt neitt meira
um það.
Þetta er þó ekki eina dæmið um
sleifaralagið hjá frönsku póststjórn-
inni.
Tveim dögum áður en Piscott fjekk
brjefið, kom pósturinn með brjef-
spjald til tollþjóns nokkurs að nafni
M. Aubert, var tollþjónn þessi mið-
aldra maður eða li. u. b. 42 ára.
Aubert var ekki heima, en kona hans
tók á móti spjaldinu. Hún les spjald-
ið og verður heldur en ekki eyðiíögð,
þegar lmn sjer að það er frá ein-
hverri Yvonne, sem er að biðja mann
hennar að mæta sjer kl. 4 daginn eft-
ir, og er hún nú mikið að hugsa um
hvernig hún ó að ná sjer niðri á
hinum ótrúá eiginmanrii. Les hún þá
spjaldið aftur og tekur nú alt í einu
eftir þvi að það er dagsett árið 1914
og að það er hún sjálf, sem liefir
skrifað það.
Hinn 21. janúar verður sett sam-
koma sú, sem fimm stórveldi halda í
l.ondon til þess að ræða um takmörk-
un vigbúnaðar á sjó. Heldur Georg
Bretakonungur setningarræðuna, ein-
liverntíma milli kl. 11 og 1 þann dag.
Ræðu þessari verður útvarpað, svo
að gera má ráð fyrir, að fólk sem
liefir góð viðtæki hjer á landi, geti
hlustað á konunginn við það tæki-
færi. Öðrum helstu ræðum á þinginu
verður einnig útvarpað.
----x----
Enski höfuðsmaðurinn Orlebar hef-
ir heimsmet i liraðflugi sem stendur,
hefir hann flogið með 714 kílómetra
hraða á klukkustund. En enska flug-
málaráðuneytið er ekki ánægt með
þennan liraða og hefir lagt fyrir
Orlebar að athuga, hvort ekki nmni
bægt að setja nýtt met, eigi minína
en 800 km. á klukkustund.
Nýlega hefir verið lokið við að
gera nýja brú yfir Detroit-ána i
Bandaríkjunum. Er lmn kölluð Ajn-
bassadeur Bridge og hefir kostað 88
miljónir króna. Talið er að 5000 bif-
reiðar geti farið yfir brúna á hverri
klukkustund.
Kappmótinu miíli Aljecliin og Bo-
goljubow um heimsmeistaratign | í
skák lauk þannig, að Aljechin vann.
Bjuggust víst flestir við þeim úrsíit-
um, enda er Bogoljubow lærisveinn
Aljechins. Á styrjaldarárunum voru
þeir báðir teknir höndum og lentu í
söniu fangaherbúðunum og notaði
Bogoljubow þá tækifærið til þess að
læra af meistaranum. Bogoljubow
náði mesta sigri sínum, er hann vartn
Moskva-kappmótið fyrir fjórum ár-
urii, en þótttakendur i þvi móti voru
meðal annara meistararnir Capa-
blanc og Lasker.