Fálkinn - 18.01.1930, Blaðsíða 7

F A L K I N N
7
?
Rósótta svuntan
Eftir Jóhannes úr Kötlurn.
ÞaS átti að verða skemtun á
Hofi daginn eftir. Siggi hamað-
ist við að molca hesthúsið. Hann
var tvíelfdur af tilhlökkun, því
húsbóndinn hafði haft góð orð
um að leyfa honum að fara.
Sigurður var seytjón ára gam-
all piltur, ljóshærður og frán-
eygur. Hann var alinn upp á
sveit, við harðan kost á stund-
um. Nú var hann farinn að rétt-
ast úr kútnum, hugsa hærra og
mæla djarfara. Það var manns-
efni í honum, þó hann væri
fæddur niðursetningur.
Siggi hugsaði til hinnar fyrir-
huguðu skemtunar með fram-
úrskarandi fögnuði. Bældar þrár
risu nú til síns rjettar, óljósar
en ákafar. -— Hann kunni ofur-
lítið að dansa; var að visu ófim-
ur, því æfingin var af skornum
skamti. En liann átti ákvcðinn
framfaravilja í því efni, sem
mikils gat mátt sín. Hann sá
sjálfan sig í huganum, hlæjandi
og dansandi. mcð Stínu á Bergi
í faðminum. Stína var leiksvstir
lians frá næsta bæ, falleg stúlka
og fjörug, viðfeldin og viðkvæm
í lund. Voru'þáu, hún og Siggi,
jafnaldra.
Orð var á því haft þarna í
sveitinni, að Grímur ó Fossi,
tvítugur svoli, hraustur og skap-
mikill, liefði þegar augastað á
Stínu, þó ung væri. Þau voru
hæði einbirni efnaðra foreldra.
Siggi þóttist þó viss um, að Stína
liefði engan hug á Grími. Hún
hafði svo oft haft orð á því, að
hann væri elckert annað en leið-
inlegur ruddi.— Þeim hafði oft
lent saman Sigga og Grími, og
stundum heldur ónotalega. Einu
sinni hafði Grímur bitið til blóðs
í annan eyrnasnepilinn á Sigga,
en Siggi liafði þá aftur á móti
klórað heldur fast um nefið á
Grími. Síðan var lieldur fátt í
vináttu þeirra, og sat Grímur
jafnan um tækifæri til að óvirða
sveitarliminn, sem hann kallaði.
Mynd Gríms sveimaði eins og
þungbúið ský yfir tilhlökkun
Sigga. Hann bjóst við öllu hinu
versta úr þeirri átt á morgun.
Hann óslcaði þess í laumi, að
Grímur væri nú alt í einu orð-
inn hrossataðsköggull, svo hann
gæti umsvifalaust grafið hann á
kaf í hauginn. Þó skammaðist
hann sin fyrir þessa ósk sína í
aðra röndina; fann að hún var
ekki beinlínis riddaraleg. Og
hann fór aftur að hugsa um
Stínu og dansinn. Og innan
skamms var síðasta erfiði dags-
ins, heslhúsmokstrinum, lokið.
Það var ánægjulegasta erfiðið,
sem hann hafði afkastað um
dagana.
Þegar inn kom, bað hann clda-
buskuna að gefa sjer ofurlílið
af volgu vatni. Hún var fjassöm
þessi eldabuska, og spurði hvern
grefilinn hann ætlaði að gera
með volgt vatn.
„Jeg ætla bara að raka mig“,
svaraði Siggi hreinskilnislega.
Eldabuskan sló á lærið. „Heyr
á endemi!“ sagði hún, en ljet þó
Sigga fá vatnssopann. Það var
í fyrsta sinn á æfinni, sem hann
rakaði sig. Jón vinnumaður lán-
aði lionum tækin. Hann settist
á kistilinn sinn, með lítinn spegil
á hnjánum, og dró hnífinn und-
ur varlega um kjálkana. En
þrátt fyrir alla varúð vildi hon-
um þó sorglegt slys til. Á síðustu
stundu rak hann hnífinn alveg
óvart í evrnarsnepilinn, þann
sama og Grímur hafði tannað
forðum, og skar djúpan skurð
í hann. Lifrautt blóð fossaði úr
sárinu, og það var ekki fyr en
eftir langa mæðu að houm tókst
að stöðva renslið með plástri,
sem húsmóðirin gaf honum.
Sigga þótti þetta slys slæmur
fyrirboði. Hann svaf lítið um
nóttina. Sambland af tilhlökkun
og kvíða hjelt fyrir honum vöku.
En í dúrunum dreymdi hann,
að hann leið um loftið með Stínu
í fanginu, en Grjmur kom á móti
þeim i drekaliki og spjó yfir
þau eldi og eimyrju.
Það var bjart og kalt veður
daginn eftir. Uppi var fótur og
fit livarvetna um sveitina. Það
var ekki amalegt fyrir fólkið að
skunda á skemtunina að Hofi,
hlaupandi eða lileypandi eftir
rennistjettum Góugaddinum.
Siggi var með þeim siðustu í
hlaðið, ásamt eldabuskunni og
Jóni vinnumanni. Ilann var
mjög spengilega búinn, með
harðan, hvítan kraga um háls-
inn. Ungu stúlkurnar gutu til
hans ekki óliýru auga, þegar
hann gekk inn salinn, nýrakaður
og linakkakertur.
Skemtunin hófst með því, að
sjera Stefán lijelt ræðu. Hann
talaði um kærleikann. Æskan
átti, sagði hann, að ástunda kær-
leika í líferni sínu, verða Kristi
sem líkust, gjalda ilt með góðu
og varast alt hatur og allan
liefndarhug. Hann lauk máli
sinu með því að liafa yfir þessi
alkunnu orð: Það sem þjer vilj-
ið að mennirnir gjöri yður, það
skuluð þjer og þeim gjöra.
Siggi liafði ýmislegt um þetta
heyrt og lesið, bæði í biblíusög-
unum sínum og víðar. En prest-
urinn fór nú með efnið á þann
veg, að það var nýtt, þó það væri
gamalt. Að minsta kosti ásetti
Siggi sjer, að lielga lijer eftir
kærleikanum líf sitt. Og hann
gaut augunum til Stínu á Bergi,
eins og til að grenslast eftir livort
liún væri ekki alveg á sama máli.
Á eftir ræðunni fór fram
hlutavelta. Siggi átti eftir tutt-
uguogfimmeyring, þegar hann
var búinn að greiða inngangs-
gjaldið. Það stóð heima, að
hann gat keypt fyrir hann einn
drátt. Happið, sem hann hlaut,
var ofurlítil, rauðröndótt svunta.
Eins og gengur hjó unga fólk-
ið, þegar ein afgreiðslustúlkan
rjetti Sigga svuntuna.
„Hvaða gersemi hefir nú sveit-
arliöfðingjanum hlotnastþarna ?“
spurði Grímur á Fossi og hló
hranalega að fyndni sinni.
„Nei sko! Þú hefir náð í
svuntuna mína, Siggi minn!“
sagði Stína á Bergi lilæjandi.
„Jeg var bara tíu ára, þegar jeg
notaði liana“, bætti liún við og
sneri sjer að einni vinstúlku
sinni.
Siggi stakk svuntunni í brjóst-
vasa sinn og gekk út. Napur
næðingur svalaði skapi hans,
því lionum hafði hitnað við orð
Gríms. En jafnframt fór brenn-
andi, ástríðulcendur eldur um
sál hans við hina ástúðlegu yfir-
lýsingu Stínu. Svuntan var hon-
um dýrmaitur fyrirboði. Hvernig
sem fara kynni, ætlaði liann að
varðveita hana sem heilagan
menjagrip alla sína æfi.
Þegar hlutavcltunni laulc var
farið að dansa. Organtónar
liljómuðu úr einu horninu.
„Allir af stað!“ lirópaði Grím-
ur, um leið og liann hneigði sig
fyrir Stínu og brunaði með hana
fram á gólfið. Þá var eins og
stífla losnaði úr straumþungu
fljóti. Alt komst á tjá og tund-
ur, fætur, augu, eyru, munnar,
hjörtu. Æskau gekk í bylgjum
um salinn. Siggi náði sjer í fimt-
uga kerlingu, sem hafði orðið
afgangs, vegna þess að enginn
vildi dansa við hana. Hreyfing-
arnar voru heldur stirðar hjá
báðum. Grímur hló hátt og drap
titlinga framan í Stínu.
Þegar fyrsta dansinum lauk
tók Grímur sjer sæti hjá Sigga.
„Þú ert ansi sleipur i nauta-
ati, Siggi minn“, sagði Grímur
svo hátt að allir gætu heyrt.
Siggi döknaði i andhti en
þagði.
Þá rak Grímur augun í plást-
urinn á eyranu. „Nei, livað er
þetta, Siggi! Er búið að marka
þig undir hreppsmarkið?“
„Þú hefir kannske búist við,
að markið þitt væri á eyranu
ennþá“, svaraði Siggi og svitnaði
af geðshræringu. Það lcrísti í
piltunum, en stúlkurnar urðu
hljóðar við. Þeim leist flestum
betur á Sigga og fanst þetta
grátt gaman og óviðeigandi.
Siggi bauð Stínu upp í næsta
dans. Hann var að vísu hálf-
liikandi við það, en gremja lians
til Gríms reið baggamuninn og
veitti honum þrótt. Alt gekk
sæmilega. Honum jókst áræði
með liverju spori og hann
gleymdi öllu, nema Stínu og
kærleikanum, sem presturinn
talaði um.
Grímur stóð í einu horninu og
horfði á. Hann var íbygginn og
glotti við tönn. Einhverju sinni
er þau, Stína og Siggi, strukust
fram hjá lionum, læsti hann
nöglunum með ótrúlegri fimi í
annað hornið á plástrinum, svo
hann rifnaði frá. —- Sigga lá við
að liljóða upp við þennan ó-
vænta sársauka. Þó hjelt hann
áfram nokkra snúninga, eins og
ekkert hefði í skorist.
En skurðurinn liafði opnast
og hann vissi ekki fyrri til en
Stína rak upp óttaþrungið óp.
Þrir blóðdropar liöfðu linigið
niður á snjóhvítt slifsið hennar.
Siggi slepti öllum tökum og
hað hana innilega að fyrirgefa,
þegar hann áttaði sig á hvers
kyns var. Hún hneigði sig og
brosti.
Þegar allir voru komnir af
stað í þriðja dansinn, nema firnt-
uga kerlingin, laumaðist Siggi
fram i fordyrið. Hann tók húf-
una sína og stafinn og gekk út.
Að fimm mínútum liðnum var
hann kominn af stað heimleiðis.
í sál lians byltust óslcyldar til-
finningar. Hefndarlöngun og
kærleiksþrá vógust þar á. Hon-
um lá við gráti, en norðannæð-
ingurinn stælti taugar hans. —
Hann þreifaði niður í brjóstvas-
ann. Mjúk, rauðrósótt svunta
lá þar við lijarta hans.
í danssalnum á Hofi hjelt á-
fram glaumurinn og gleðin.
Kunningjastúlka Stínu hafði tek-
ið eftir aðförum Gríms, og sagði
henni frá því í einrúmi, hvernig
stæði á blóðdropunum í slifs-
inu hennar. — Stina hjet Sigga
æfinlegri ást og trygð með sjálfri
sjer. Hún neitaði Grími um dans,
það sem eftir var næturinnar.
Brátt saknaði fólkið Sigga.
„Hvað er orðið af sveitarhöfð-
ingjanum?“ spurði Grímur.
„Hann er farinn heim“, sagði
fimtuga kerlingin, sem liafði
sjeð til hans af stað og grunaði
hvernig í öllu lá.
-— Hversvegna ertu svo oft ineð lyf-
salanum, Gunna. Og þó ertu trúlof-
uð lækninum, eða er það ekki?
— Jeg skal segja þjer það. Lyfsal-
inn er eini maðurinn, sem getur kom-
ist fram úr brjefunum, sem unnust-
inn sendir mjer.
— Svo þjer heimtið 500 krónur fyr-
ir að leika á hljóðfæri fyrir gestina
sem verða í boði hjá mjer í kvöld.
Jeg geng að þvi, en jafnframt set jeg
það skilyrði, að þjer hafið ekki neina
umgengni við gestina.
— Sjálfsagt. Og úr því jeg þarf þess
ekki með, þá skal jeg fúslega ekki
taka nema 450 krónur.
— Mikill lygalaupur getur þú ver-
ið, Pjetur! Hjerna um daginn fjekst
þú fri vegna þess að hún frænka þín
yæri dáin, og í dag mæti jeg henni
á götunni.
— Þetta er misskilningur, húsbóndi
góður. Jeg sagði alls ekki að liún
væri dauð, en sagði bara að mig lang-
aði mikið til að fylgja henni til graf-
ar. Og það langar mig enn.
Læknirinn:
— Nú, hvað er það sem þjer hafið
á samviskunni, kona góð?
— Æ, það er kláði, læknir minn.