Fálkinn - 24.05.1930, Qupperneq 7

FALKINN
7
Tvíburar.
Saga eftir Jóhannes úr Kötlum.
Skáldið Jakob á Sæbergi sat og
tottaði pípu sína. Öðru hvoru
sPýtti hann móróðum munntó-
nakslegi eða hann fjekk sjer dug-
lega i nefið. Hann var í alvcg af-
leitu skapi og bar einkum tvent
t*1 bess. f fyrsta lagi hafði hann
ckki getað fengið sjer i staupinu
svo vikum skifti. f öðru lagi var
Eonan hans að því lcomin að ala'
ljarn, Gg ekkert var líklegra en
a’ð honum fæddust tvíburar.
Engum, sem nokkurt skyn ber
skáldlegt eðii, þarf að þykja það
hierkilegt, þó vesalings .Takob
y»ri nokkuð undarlegur. Þur-
'jkíósta skáld, sem lent liefir í því
elani að gifta sig og geta af sjer
nfkvæmi, er ekki öfundsverð
Vei’a og ekki líkleg til að syngja
hþkið af sólskini inn i lijarta
Pjóðar sinnar. fJm ieið og skáld-
'Ó bindur sig á klafa einhyggj-
nnnar í ástamáhun, botnfrís djúp
túfinninga þess og allur frum-
hikur fýkur út í veður og vind.
Fátt er eins hræðilega hvers-
dagslegt og það, að eiga konu og
hörn. Þó kastar fyrst tólftunum
Pegar búið er uppi í sveit, þar
Sem flest skáikaskjót eiginmann-
anna eru útilokuð, og ailar
^.laftakerlingár standa á öndinni
af heilagri vandlætingu, ef hús-
hóndanum dettur í hug að kyssa
vninukonuna — í sakleysi kær-
eikans til þess sem næst 'er.
En svona var nú Jakob skáid
Settur í heimi þessum. Honum
Var heinlinis bannað, af guði al-
jháttugum og vitlausu þjóðskipu-
a§i> að elska náungann, nema
. ara konuna sína og karlmenn-
lna> sem ómögulegt er að elska.
h*) þessi vesæli, moldugi skrill,
Sein aldrei getur komist á lag
nie® að skilja skáldin sín! Al-
‘j*i lnun honum skiljast það,
., sl<áldin eru synir guðanna,
s;laendur ókominna tiða, hafin
^ lr !ög og rjett hins hverfula
°S hversdagslega, svo stóa* og
lem í andagift sinni og spám,
aö þau eru líka Iirein í sjálfri
^ndinni.
*«* er ijótt og ósæmilegt af
v- lllenninu að neyta tóbaks eða
SI11S- íifa í hórdómi, ljúga og
,Vl ^ja, og það er guð einn, scm
niá slíkum. En stórskáld-
h°nungurinn í ríki andans!
i Jeil*r yrkir það fegurstu
j ^oin sín ? Ekki í návist lot-
j.llar eiginkonu, eða þegar börn-
bl|S v£eia’ Ekki heldur við það að
j lna llPP í sólina, soga að sjer
k*nn iofli eða steypa yfir sig
Sval|U'VatnÍ' ~ Eflir drykkju-
hn ^ nmturþeli, í örmum út-
f0 11111111113 gleðikvenna, verða
í ]lnsl° hvæðin til. Þau fæðast
fjaJanillSu syndarinnar, fljúga
dr ..Ul,nögnuð og ódauðleg upp
°sku sársaukans.
rev,S akob skáld á Sæbergi bljes
1111111 nl um nef sjer og brosti
af einskærri ánægju yfir mikil-
leik sálar sinnar.
Eilt sinn var sú tíðin, að strák-
arnir striddu honum og kölluðu
hann Kobba, litla selinn á Berg-
inu. Nú laut öll þjóðin honum í
lotningu, eins og skriðdýr, sem
liefir verið tamið með töfrandi
ldjóðfæraslætti.
En hvað er þetta? Sárar veik-
indastúnur bárust handan úr
næsta herbergi. Ó, það var þá
bara þessi blessuð kona, sem
ætlaði að fara að ala barn. —
Hvílík vitfirring að gifta sig,
fjötra sig æfilangt! Vigdís var að
vísu prýðilega limuð, hæfilega
holdug, mjúkhærð og hörunds-
björt. Það var gott að faðma
hana að sjer, svo sem eins og tíu
tuttugu sinnum. En svo var hún
líka fáránlega leiðinleg, og ekki
til neins, nema að eiga börn.
Þessvegna var nú komið sem
komið var. — Ó, drottinn minn,
þær áliyggjur, sem þessir ang-
ar myndu valda framvegis! Pú!
He-pú!
Það marraði í útidyrahurðinni
og skáldið heyrði glögt, að eitt-
hvert ferlíki- mjakaðist blásandi
inn göngin og inn í svefnher-
bergið þeirra hjónanna, þangað
sem konan lá, emjandi og vein-
andi. Það var víst Anna gamla
ljósmóðir.
Konunni elnaði nú svo skyndi-
lega sóttin að Jakob hafði ekkert
viðþol lengur. Það var þó ekki
mannleg meðlíðan, sem rak hann
út, heldur makindalöngun og
hjartanleg óbeit á því, sem nú
var að gerast. Svo lagði hánn
brollkaldur út á Góugaddinn og
lalibaði einmana og ergilcgur
niður í fjöru. Þar settist liann á
stein, spýtti mórauðu og fór að
hugsa um öldurnar, sem sleiktu
fjörusteinana, eins og ærnar
lömbin sín.
Hann var farinn að skjálfa af
kulda og vonsku yfir ranglæti
lífsins, þegar Stína vinnukona
kom hlaupandi ofan á sjávar-
bakkann og kallaði, að hann ætti
að koma heim.
„O-engu liggur nú á“, hugsaði
hann, en tölti þó af stað. Hann
rakti slóðina sína að heiman og
honum sýndist sporin öll skökk
og skæld, cins og eftir hræddan
trjónukrabba, sem flýr sinn eig-
inn Ijótleika. Ennþá var þó ofur-
lílið frumlegt í athugunum hans,
þrátt fyrir alt baslið og barneign-
irnar. Anna gamla Ijósmóðir stóð
eins og rauðmáluð kjöttunna í
bæjardvrunum, þegar liann kom
heim.
„Herrann er ekki forvitinn“,
sagði hún og kendi nepju í rödd-
inni. „Vill ekki skáldið gjöra svo
vel að koma inn og lita á skepn-
urnar sínar?“
Þjóðskáldið Jakob á Sæbergi
glápti um stund á þessa digru
kerlingu, eins og hún væri eitt-
bvað nýstárlegt úr öðrum heimi.
Svo vjek hann henni steinþegj-
endi úr vegi og gekk þyngslalega
inn í svefnherbergið.
Jú, hann var þá orðinn faðir
í fyrsta sinn. Og króarnir voru
auðvitað tveir, eins og hann
hafði altaf búist við.
Vigdis lá máttvana i rekkjunni
og liann hafði aldrei sjeð liana
eins. — Hún brosti dapurlega við
bonum, þegar hann kom inn.
Hann staðnæmdist þögull og ráð-
þrota á miðju gólfi, og vissi elcki
livað hann átti af sjer að gera.
Hann fann, að hann hafði álpast
inn i umhverfi, sem liafið var
yfir öll takmörk hins mannlega.
Ilann fann að hjer var andrúms-
loftið livorki frumlegt nje livers-
dagslegt, lieldur aðeins sjálfu
sjer nóg. Hjer var á seiði ein-
liver átakanlegur leyndardómur,
sem liulinn var jafnvel sjálfum
sonum guðanna.
Vigdís liorfði rannsakandi
bænaraugum á eiginmann sinn.
Augnaráð hennar lýsti hvort-
tveggja i senn: djúpri gleði og
djúpum söknuði. Það var eins og
sál liennar stæði opin i andlits-
dráttunum, titrandi af hungri og
þorsta. — Hann langaði alt í einu
ákaft til að fleygja sjer í faðm
hennar og hella yfir hana brenn-
andi atlotum. En hann hafði ekki
einurð á því. Svo skammaðist
hann sín, eins og sjö ára gamall
drenghnokki og fór að gráta.
Þá kom Anna gamla til skjal-
anna, heldur gustmikTl, og rak
liann öfugan út úr herberginu.
Sængurkonan andvarpaði veik-
um rómi og ætlaði að reyna að
hindra það, en kerling skeytti því
engu. Hún rak hann á undan
sjer inn i skrifstofuna og skipaði
honum að steinþegja.
„Hvi grætur nú skáldið eins
og ístöðulaus kona?“ mælti hún
og hniklaði brýrnar. „Voru það
herranum vonbrigði, að stúlkan
skyldi lifa en drengurinn deyja?“
„Hvaða drengur dó?“ spurði
liann ekkaþungum rómi og
starði ráðleysislega framundan
sjer.
Ljósmóðirin svaraði engu, en
skelti hurðinni harkalega aflur
og fór.
Jakob skáld á Sæbergi sat einn
eftir á skrifstofu sinni, snöktandi
og aumingjalegur, eins og hníp-
inn fugl með lamaða vængi. —
Hann fór að reyna að hugsa
skipulega um það sem við hafði
borið. Ilann hafði aðeins í svip
tekið eftir því, að ofurlítill bögg-
uII lá í rúminu fyrir ofan Vigdísi
og amrar álíka stór í vöggunni.
Meira vissi hann ekki um hina
nýfæddu erfingja, sem komu í
þcnnan heim til þess að gera hon-
um lífið leitt.
Annars hafði öll athygli hans
snúist að.konunni, auðmjúkri og
ósjálfbjarga. Og þó hafði hann
varla þorað að líta á hana, —
liann vissi ekki hvers vegna.
Ilverskonar bæn var það, sem
logaði í augum liennar og svip?
Hverskonar gleði? Hverskonar
söknuður?
Hvaða stúlka var þetta, sem
lifði? Hvaða drengur var það,
sem dó? Voru það skepnurnar,
sem ljósmóðirin hafði storkað
honum með? — Hvílílc vitfirring,
að gifta sig og eiga börn!
Nú var drepið liægt á dyrnar.
Hann opnaði seinlega og inn kom
ljósrtióðirin, með lítinn reifa-
stranga í höndum sjer.
„Hvað eruð þjer með?“ spurði
hann kæruleysislega.
„Það er hinn látni sonur þjóð-
skáldsins á Sæbergi“, svaraði
Anna gamla bátíðlega. „Vill ekki
herrann líta á líkið?“
Svo lagði hún reifastrangann
gætilega á skrifborðið og gekk
síðan þegjandi út.
Skáldið svitnaði af geðshrær-
ingu og reikaði nokkrum sinnum
aftur og fram um gólfið, eins og
ölvaður fyllirútur. Svo opnaði
hann gluggann, sogaði að sjer
tæru vetrarloftinu og gekk sið-
an liægt og rólega að skrifborð-
jnu. Hann ýtti líninu til hliðar,
svo að andlitið lcæmi i ljós. ;—
Það, sem hann sá, fylti hann ó-
skiljanlegri skelfingu. Hann sá
þarna fyrir framan sig fallega,
smækkaða mynd af sjálfum sjer.
En augun voru brostin og hver
dráttur stirnaður.
Það var drengurinn lians, sem
var dáinn.
í mörg ár hafði Jakob skáld
lcveðið fögur trúarljóð guði til
dýrðar. Samt hafði lionum al-
drei dottið í hug að krjúpa í auð-
mjúkri bæn. Honum hafði altaf
fundist það einskonar óþarfi.
Nú fleygði liann sjer flötum á
gólfið, slcjálfandi af logandi ang-
ist og bað, — bað eins og barn,
sem vcit elcki livað það vill. Hann
bað ekki um neijt sjerstakt. Það
var liið nývaknaða föðurhjarta,
sém barðist þarna um í orðlausri
bjargarleit.
Loks reis han hljóðlega á fæt-
ur, brá lcrossmarki yfir hið litla
lík og hvarf síðan öruggum
slcrefum yfir i svefnherbergið.
Hann geklc rakleitt að rekkju
Vigdísar og lcysti hana heitt á
eiiuið. Svo strauk hann bliðlega
iim mjúka lokka bennar og sett-
ist á stól við rúmstokkinn.
Vigdis horfði á liann tárvotum
saklausum augum. Hungur henn-
ar var satt og þorstanum svalað.
Saknaðarsvipurinn breyttist nú
í hógværa angurblíðu. — Við
brjóst liennar lá lítil, bláeyg
stúllca og teygaði mjóllc. Hún
benti manni sínum brosandi á
barnið. Hann laut feimnislega
niður og kysti dóttur sína á lcinn-
ina.
í sama bili kom Anna gamla
Ijósmóðir inn og var nú öllu hýr-
ari í liorn að taka.--------
Jalcob slcáld á Sæbergi reis
árla úr relckju hinn næsta dag.
Hann þurfti sitt af hverju að
framlcvæma, og byrjaði á því að
stökkva nalcinn út á hól og velta
sjer þar nokkrum sinnum upp
Framh. á bls. 10.