Fálkinn - 27.09.1930, Blaðsíða 11

F A L K T N N
11
Um
Hefurðu nokkurntíma hugsað útí
hvað það er þýðingarmikið fyrir
okkur mennina að hafa eins nákvæma
skiftingu á tímanum og við höfum
með því að nota klukkuna. Við för-
um á fætur á vissum tíma, við vinn-
um svo og svo lengi, og förum heim
á ákveðnum tíma. Alt myndi enda í
hinni mestu óreiðu ef við skyndi-
lega týndum öllum klukkum. Nú skal
jeg segja þjer frá þvi í dag hvernig
mennirnir hafa farið að þvi, með
ljelegum tímamælum, að skiftaniður
deginum og mynda sjer áætlanir fyr-
ir störf sín.
Furstu khikkurnar.
1) í upphafi vega höguðu menn-
irnir sjer eftir sólinni, þeir fóru á
fætur um sólaruppkomu, og þegar
hún var hæst á lofti var miður dag-
ur hjá mönnunum. Þegar sólin sett-
ist var komin háttatími. Það er eig-
inlega ekki hægt að segja að þetta
hafi verið sem verst.
2) Þúsund árum fyrir Krists burð
fundu menn upp sólarúrið.
3) það var af ýínsum gerðum. Eitt
var búið til á þann hátt að það var
hringur með gati í hliðinni, beint á
móti gatinu að innan verðu voru töl-
ur krotaðar í hringinn. Þegar sólar-
geisli skein í gegn um gatið og á
einhverja töluna vissu menn hvað
tímanuin leið.
4) En það er ekki sólskin á hverj-
um degi og þessvegna fóru menn að
reyna að búa til vatnsúr. Það var
ekki annað en leirfat með svo litið
nálargat í botninum. Fatið var sett
út á vatn og tæmt jafnóðum og það
fyltist. Með þessu móti gátu menn
reiknað út hvað tímanum leið degin-
um var skift niður í svo og svo mörg
föt.
5) Grikkir bjuggu til falleg vatns-
úr, sem þeir kölluðu Klepsydra. Eins
og þú ef til vill veist voru Grikkir
mjög fáorðir menn og þegar haldnir
vorp fundir fjekk enginn ræðumað-
ur að tala lengur en á meðan Klep-
sydran var að tæmast.
Úrin batna.
7) Á eftir vatnsúrinu kom sandúr-
ið. Það er notað við eldamensku enn
þann dag í dag, einkum til að sjóða
við egg, það eru nefnilega til sjer-
stakleg gerð af sandúrum, sem búin
hafa verið til í þeim tilgangi. Sand-
urinn er 3% til 4 mínútur að renna
úr einu hylkinu i annað.
Betri uppfundningar.
7) Einn fann upp á því að mála
stryk á kerti og setja það inn i lugt,
svo ekki væri neinn súgur i nánd
uð að tíminn var markaður af á olíu-
ir þvi hve mikið var brunnið af
kertinu.
8) Á líkan hátt var olíudælan not-
uð og tíminn varmarkaður af á olíu-
geyminn, það var svo hægt að sjá
hvað klukkan var, eftir því hve mik-
ið var eftir af olíu í geyminum.
9) Loksins fengu úrin þá mynd,
sem þau hafa nú. Lóðarúrin eru hin
fyrstu og einföldustu.
10) Ekki leið þá á löngu áður en
menn vildu fara að geta borið úrið
á sjer. Fyrslu vasaúúrin voru dregin
upp með úrlyklum.
11) Nauðsynlega nákvæmni var
fyrst hægt að fá þegar farið var að
nota „pendul“ á klukurnar.
12) Þó var stærsta skrefið stigið
þegar farið var að gjöra vasaúr, sem
ekki þurfti að draga upp með lykli,
Nákvæm úr og klukkur.
og þegar þau voru orðin svo nákvæm
að þau flýttu sjer eða seinkuðu sjer
kanske ekki nema um nokkrar mín-
útur á heilu ári.
Líttu á úrið þitt, sjáðu hvernig
sekúnduvísirinn þýtur áfram, það er
tíminn sem líður svona fljótt áfram,
gadtu hans vel annars missirðu af
lionum.
Felumgnd.
Gestirnir eru horfnir. Viltu reyna
að finna þá?
■
Rafmagns-handljós. Þessihandljós 5
eru mörgum nauðsynleg og öllum 5
þeim er úti vinna, að gegningum J
og fleiru. 0rugg í roki og regni, ;
hættulaus á eldfimum stöðum. ■
Háfirðu eilt slíkt ertu oft laus við ■
mikil óþægindi og fyrirhöfn, sem ■
myrkrið veldur. Verk kr. 5.00 með ■
einu extra Batteríi, ef peningar ■
eru sendir fyrir fram.
Eirikur Hjartarson
Pósthólf 565* Sími 1690. ■
■
■
L a m p a r
Borð
Veflfl
Nátt
Henfli
Lampaglös allar stærðir.
Verslunin
H a m b o r g
Laugaveg 45.
Haustvörurnar
komnar.
Telpukápur, margar teg.
DrengjafötogFrakkar. Skóla-
töskur, mjög ódýrar. Kven og
barna Golftreyjur í feikna
úrvali.
Kven- Karla- og Barnasokk-
ar í afar fjölbreyttu úrvali.
Nærfatnaður handa börnum
og fullorðnum, margar teg.
Enskar húfur handa drengj-
um og fullorðnum.Handtösk-
ur, allar stærðir, sjerlega ó-
dýrar og sterkar o. m. m. fl.
Það borgar sig að líta inttv
Sokkabúðin.
Laugaveg 4&.
Á danssamkeppni í París í vor vann
enskur maður og dóttir hans, mr. og
miss Heath fyrstu verðlaun fyrir
fegurðardans. Hann er fimtugur en
eigi að síður svona lipur á tá ennþá.