Fálkinn - 04.10.1930, Blaðsíða 14

14
F A L K I N N
kolsvart hárið laust greitt yfir lágt ennið,
um langan hálslnn hafði hún vafið' gráum
silkiklút.
Anania roðnaði í hvert sinn og hann sá kon-
una. Hann fann til sjúkrar meðaumkvun-
ar og fanst um leið hann fyrirlíta hana, en
óþekt, illviljað afl, dró hann einmitt altaf
fram eftir þessari götu.
VI.
Það var páskafrí.
Dag nokkurn þegar Anania var að lesa
grísku málfræðina sína og gekk á meðan
fram og aftur á mjóum gangi á milli silfur-
grænna ertuskokksbeðja heyrði hann að bar-
ið var á hliðið.
I trjágarðinum var auk hans, olíupressar-
inn, sem raulaði fyrir munni sjer ástavísu eft-
ir skáldið Luca Cubeddu, Nanna, sem var að
hreinsa arfa með aðstoð zio Pera og í gras-
inu lá Efes Cau, drukkinn auðvitað.
Það var heitt í veðri, rósrauð ský sigldu eft-
ir ljósbláum himninum og hurfu bak við
hina bláu tinda Olienafjallsins, neðan úr
dalnum stigu hljómar og angan, sem breidd-
ust út í hinu hlýja lofti.
Annað kastið rjetti Nanna úr sjer með
hendina á bakinu og kastaði fingurkossum
til Anania.
•— Hjartað mitt, sagði hún viðkvæmnis-
lega, Guð blessi þig! Þarna gengur hann og
les eins og dálítill dómsherra. Hver veit hvað
úr honum kann að verða. Kanskje hann verði
rannsóknardómari, allar stúlkurnar í borg-
inni langar til að taka hann upp eins og kon-
fektmola. Ó, veslings bakið á mjer!
— Haltu áfram! sagði sio Pera. Jeg vildi
að það sæti kúla í lifrinni á þjer, haltu áfram
að vinna og láttu drenginn vera í friði.
— Jeg vildi þú værir orðinn sköllóttur!
Ef jeg væri ung stúlka myndirðu ekki tala
svona til mín, skyrpti Nanna illkvittnislega
út úr sjer og laut aftur niður, síðan rjetti
hún aftur úr sjer og kastaði kossi af fingrum
sjer til Anania, sem alls ekki Ijest taka eft-
ir því.
— Hver er þar? lirópaði olíupressarinn,
sem heyrði að verið var að berja á garðs-
hurðina.
Anania og Efes litu upp, annar frá bók-
inni liinn frá grasinu, það var næstum því
sami svipur á andhtum beggja. Hugsa sjer,
ef það skyldi nú vera signor Carboni? Já
Anania og drykkjumaðurinn fundu hjer um
hil til sömu blygðunar og feimni, þegar signor
Carboni kom að þeim í trjágarðinum. Efes
Cau fann allan þunga niðurlægingar sinnar,
þegar hinn vingjarnlegi maður með miklum
og sorgbitnum svip og án nokkra ávítana ■—
í því var liann ólíkur flestum öðrum — heils-
aði honum og talaði við hann. Anania datt
aftur á móti í hug móðir sín þegar hann sá
hann og blygðaðist sín fyrir það að hann
skyldi voga sjer að hugsa um Margheritu.
Báðir, bæði nemandinn og flækingurinn,
fundu þó til viðkvæmrar og þakklátrar gleði,
þegar þeir sáu hið góðlega andlit þessa heið-
urs manns.
Það var barið aftur.
— Nú hver er þar? hrópaði olíupressarinn
og hætti bæði að syngja og stinga.
— Jeg skal fara, kallaði Anania og hljóp
af stað og veifaði bókinni út í loftið, en zio
Pera mælti:
— Ef það er patroninn, verður Efes að rísa
á fætur og látast vinna, það er skömm að því,
að hann altaf skuli vera að rekast á Efes
hjerna, liggjandi endilangan eins og dauð-
an hund.
Nanna ræskti sig, um leið og liún tróð rif-
inni kjóldruslunni milli hálfnaktra og blá-
rauðra fótanna. Zia Pera kallaði og sneri sjer
að drykkjmanninum:
— Heyrðu, palandrone, rístu upp og láttu
eins og þú gerir eitthvert gagn ....
Efes fór að reisa sig við, en Nanna gerði
skyndilega mótspyrnu:
— Þá fer jeg! Hversvegna á hann að látast
vinna? Hversvegna vilt þú vera að ónáða
hann, zio Pera Sa Gattu, jeg vildi að þú værir
orðinn sköllóttur? Veistu ekki að liann hefir
verið rikur og að liann nú, eins og hann er,
þó er þjer fremri?
— Þú tekur svari hans? Hrafnarnir kroppa
ekki augun hver úr öðrum, fnæsti karlinn.
Þrætan náði ekki lengra, því nú kom Anania
aftur. í fylgd með honum var unglingur í
fonniskum búningi, magur, fölleitur og lík-
astur rottu í framan.
— Þekkurðu hann? sagði skólasveinninn,
og snjeri sjer að föður síniun. Jeg ætlaði ekki
að þekkja hann heldur.
— Hvað lieitir þú? spurði olíupressarinn
og þurkaði sjer um hendurnar á grasinu.
Unglingurinn hló feimnislega og leit til
Anania.
— Það er Zuanne Atonzu! hrópaði skóla-
pilturinn. Hann er orðinn svona stór.
— Góðan daginn! Við erum frændur, sagði
olíupressarinn og faðmaði að sjer fonnesing-
inn. Velkominn! Hvernig líður móður þinni?
— Ágætlega.
— Hversvegna ertu hingað kominn?
— Jeg er vitni í máli.
— Hvar er hesturinn þinn? Á vertshús-
inu? Veistu ekki að við erum frændur? Nú
hversvegna ertu þar? Er það af því að við
erum fátæk að þú vilt ekki vera hjá okkur?
— Eins og jeg sje kannske svo rikur sjálf-
ur! sagði unglingurinn lilæjandi.
— Jæja, þá förum við og sækjum hestinn
og förum með hann heim tii olckar, sagði
Anania og stakk bókinni í vasann.
Þeir gengu saman, Anania barnslega glað-
ur yfir því að sjá aftur hinn látlausa liirði í
einfalda búningnum sínum, það rif jaðist aft-
ur upp fyrir honum liðna og f jarlæga lieima.
Zuanne gagntekinn feimni gagnvart þessum
fölleita fína herra með marglita trefilinn sinn
og hvíta skyrtukragann.
— Mamma, settu upp kaffið! kallaði An-
ania utan af götunni, síðan fylgdi liann gest-
inum inn í litla herbergið sitt og byrjaði að
sýna honum dótið sitt, alveg eins og krakki.
Margir hlutir fyltu hið langa og mjóa lier-
bergi með hvitmáluðu loftinu og leirgólfinu.
Þar á meðal voru tvær kistur, líkar gömlu
venetiönsku kistunum. Á þær hafði einhver
listamaður sniðið gamma og erni, vilhsvín
og undarleg blómstur. Hátt skrifhorð. Körfur
hjengu á veggjunum milli mynda með kork-
römmum utanum. I einu horninu stóð olíu-
brúsi, í öðru var mjóa rúmið hans Anania
með gráu ullarbrekáni yfir, sem zia Tatana
hafði spunnið þráðinn í, og milli rúmsins og
gluggans, sem vissi út að runnunum í garð-
inum, stóð lítið borð með grænum dúki og
bókahylla úr livítu trje og hafði meistari
Pane af mikilli snild sniðið út hornin í stíl
við útskurðinn á kistunum og skreytt þau
með gamaldags blöðum og blómum. Á borð-
inu og á hyllunni láu nokkrar bækur og f jöld-
inn allur af skrifbókum, allar skrifbækur
Anania, nokkrir útskornir askar, almanök
og bunkar af sardínskum timaritum. Alt var
hreinlegt og í röð og reglu, blómailminn lagði
inn um gluggann, á dökku lirufóttu gólfinu
dönsuðu ljettilega tvö skrælnuð laufblöð, á
borðinu lá Les Miserables uppslegin.
Margt, margt var það, sem Anania hefði
viljað og getað sýnt liinum unga gesti, eins
og hann hefði verið langþráður bróðir. En
á meðan hann var að opna og loka hinum
leyndardómsfullu öskjum sat Zuanne þögull,
og kuldaleg framkoma hans eyðilegði von
hráðar hina barnslegu gleði Anania.
Til hvers var það svo sem? Hversvegna
hafði hann boðið þessum sauðahirði inn í
herbergi það, þar sem hinir einmana draum-
ar hans höfðu blandast hunangsanganinni
af ávöxtunum og lavendelvöndunum, sem
zia Tatana geymdi í kistunum? I þetta her-
bergi móti runnunum, móti grasivöxnum
þökunum á steinkofunum, þarna sem heim-
urinn blasti við honum grænn og blómum
skreyttur og granitfjöllin út við sjóndeildar-
hringinn ?
Á eftir gleði hans kom yfir hann þunglynd-
iskast. Það var eins og fæðingarstaður hans,
hið liðna, fyrstu bernskuárin, minningarnar,
sem voru fullarf af söknuði og þrá, ást hans
til fósturbróður síns, alt þetta hefði ekki verið
annað en draumur.
— Við skulum fara, sagði liann næstum
önugur. Og svo fór hann með liirðinn unga
út á göturnar i Nuoro. Hann reyndi að kom-
ast hjá að mæta skólabræðrum sínum, því
hann var hræddur um að þeir myndu skop-
ast að sjer og spyrja liann hvaða sveitamað-
ur það væri eiginlega, sem hann væri að láta
elta sig um bæinn.
En þegar þeir gengu fram lijá húsi signor
Carboni, varð hann var við búlduleitt andht
i dyragættinni, það sýndist ennþá rjóðara
vegna endurskins frá rauðri treyju.
Anania reif ofan liattinn og það virtist svo
sem rauði liturinn hefði líka flogið yfir and-
lit hans. Margherita hrosti og aldrei höfðu
víst spjekoppar setið fegurra í nokkruum
kinnum.
— Hvaða kona er þetta? spurði Zuanne
aulalega, strax og þeir voru komnir fram
hjá.
— Kona! Það er telpa á mínu reki! sagði
Anania hálf önuglega. Hún er bara þremur
fjórðu úr ári eldri en jeg.
Zuanne varð utan við sig af feimni og
þorði varla að æmta eða skræmta framar.
En nú var eins og einhver óstjórnleg löng-
un liefði gripið Anania til þess að skrökva,
til þess að gera sig til, vilji hans gat ekki
stýrt tungu hans, liann vissi að það sem
hann ætlaði að fara að segja var ekki satt,
en hann sagði með ljúfri þrá eftir að það
ef til vill einhverntíma kynni að rætast.
— Það er kærastan mín, sagði hann.
Um kveldið, Ijet olíupressarinn, sem ló
endilangur á hálmmottu í eldhúsinu, Zu-
anne segja sjer frá rústunum, sem fundist
hefðu í Sorrabile, fornaldarborginni og ver-
ið var að grafa upp. Það var i grend við
Fonni, og spurði livort þar ennþá kynnu að
finnast nokurir fjársjóðir, en Anania stóð
inni á lierhergi sínu og horfði inn um glugg-
ann á tunglið, sem smátt og smátt hóf sig