Fálkinn - 26.03.1932, Page 3

F A L K I N N
3
VIKUBLAÐ MEÐ MYNDUM.
Rilstjórar:
Vilh. Finsen og Skúli Skúlason.
Framkvœnulasl).: Svavar Hjaltested.
Aöalskrifstofa:
tíankastræti 3, Reykjavík. Sími 2210.
Opin virka daga. kl. 10—12 og 1—7.
Skrifstofa i Oslo:
A n t o n S c 1> j ö t Ii s g a d i’ 14.
Blaðið kemur út livern laugardug.
Askriftarvcrð er kr. 1.70 á mánuði;
kr. 5.00 á ársfjórðungi og 20 kr. árg.
Erlendis 24 kr.
Allar áskriftir greiðist fyrirfram.
.4uglýsint/averð: 20 aura millimeter
Herbertsprent. Uankastræti 3.
Skraddaraþankar.
„Festina lente“, segir latneskt
máltæki. „Flýttu þjer hægt" er mein-
ing þess. Það er hin siendurtekni
sannleiki um, að hraðinn einn vinnur
aldrei þrekvirki, heldur ástundunin
þrautseigjan og fyrirhyggjan. En sa
sem asann einan hefir sjer til úgæt-
is hiður ósigur eins og hjerinn forð-
um í viðureigninni við skjaldbök-
una.
l'.n það er ekki öllum get'ið að
kunna að flýta sjer hægt. Fleslum
finst skemtilegra að vinna í áhlaup-
um skorpum og sofna svo á
milli, eins og hjerin gerði. Og þó
vita allir, að hæði er þetta meiri á-
reynsla og óvænlegra lil sigurs. Þvi
að þeim mun meiri sem flýtirinn
er, því mun mciri verður núnings-
mótstaðan við umhverfið. Loft-
stcinninn verður rauðglóandi og
hrennur jafnvel stundum upp til
agna á leiðinni um himinhvolfin,
al' núningnum við andrúmsloftið, og
þó er þar ólíkri hörku til að dreifa.
Altlrei hefir kapphlaupið milli
þjóðanna verið ákafara en á þess-
ari öld. Þær berjast um peninga og
völd, allar vilja vera fremstar, al-
veg eins og þeim hefði verið til-
kynt, að á ákveðnum degi ætti jörð-
in að farast og þessvegna væri um
að gera að vera kominn sem lengst
þá. En öll saga heimsins sýnir, að
j>að er eins um þjóðirnar og ein-
staklingana, að þær vaxá og ná há-
marlci og hnignar siðan og liðast i
sundur. Því fljótar sem þær ná há-
markinu, þvi skemri verður æfi
þcirra. Sú þjóð lifir lengst, sem vex
hægt flýt’ir sjer hægt, en sefur
aldrei.
Þjóðverjar kunnu ekki að flýta sjer
luegl eftir 1870. Þeir áttu sljórnend-
ur, sem heimtuðu veglegasta sess-
inn i veröldinni. Það reið þeim að
fullu, stjórnendunum, en þjóðin rís
upp aftur, en hefir verið tafin um
tugi ára á eðlilegri þróunarbraut
sinni. Japanar hafa tekið þá sjer til
fyrirmyndar og vilja ekki hpldur
flýta sjer hægt. Þeir seilast til valda
og vilja með vöpnavaldi hlaupa l'ram
úr cðlilegri rás- sinnar eigi'n þjóðar.
Þcgar mennirnir vilja taka fram
fýrir hendúrnar á eðlilegri rás lifs-
ins skapar þa'ð aukna núningsmót-
stöðu, sem heitir óvild er stund-
um ver'ður að hatri eða 'fyrirlitn-
ingu. Þegar þjóðirnar gera það knýr
það fram styrjöld og hatur. Lífið
sjálft er besti ráðsmaðurinn. Það er
óumbreytanlegt þó að það sje aítaf
að breytast. Og hvaða lög, sem þjóð-
ir og einstaklingar setja þá geta þau
aldrei felt úr gildi lögmál lífsins.
Sigurður Birkis.
Leikhúsið:
Mjer var sagt það i ó-
spurðum lrjettum hjerna
á dÖgunum, að Sigurður
Birkis væri hættur að
kenna söng og farinn að
vinna á skrifstofu. Til
þess að vita vissii mina
hringdi jeg til Birkis og
hað liann um nokkra
söngtima. „Því miður
ekki hægl", segir Birkis
i símann. „Jeg er hættur
kenslu. Framvegis kenni
jeg aðeins stúdentum
guðfræðisdeidar Háskól-
ans, og jeg vona, að
það muni á sínum tíma
koma islenzkri söngment
að gagni, þegar þeir eru
orð'nir dreifðir út um
byggðir landsins".
Sigurður Birkis segir
elcki meira. llann vill ekk-
ert gefa út á það, hvort
hann muni síðar meir
hefja söngkenslustarf sitt
að nýju. Þvi verður fram-
líðin að svara. Þeir, sem
hafa eins og Sig. Birkis
orðið að vinna fyrir sjer
með óvissri stundakenslu
árum saman, skilja vel,
að hann skuli á þessum
örðugu limum hafa þegið
tryggari atvinnu, þegar
lnin gafst. Það er ótrúlega
seigdrepandi fyrir íslenska stunda-
kennara að verða að vinna 10 —12
lima vetrarmánuðina til þess að geta
dregið fram líl'ið alt árið og ganga
svo venjulega atvinnulausir alt sum-
arið. Iljá vinnusömum og skilvisum
mönnum elur slíkt líl' upp þá ein-
kennilegu venju: að kvíða fyrir
sumrinu. Sumarið er þeim eins og
veturinn birninum, dvalartimi, og
ugla alvinnuleysisins gerir sitt til
þess að kenna þeim að una betur
vetri en sumri.
Venjulega gerir þetta engum neitt
lil nema stundakennurunum sjálf-
um og vitanlega einnig óbeinlínis
nemöndum þeirra. Ríkisstjórn og Al-
þingi geti því að jafnaði látið sjer •
fátt um finnast. En þegar i hlut á
helsti og vinsælasti söngkennari þjóð-
arinnar, horfir málið nokkuð öðruvísi
við. Jeg er viss um, að með flestum
öðrum menningarþjóðum nnmdi það
þykja alvarleg tíðindi, að eini söng-
kennari, scm nokkuð kvæði að og
hefði hvers manns virðingu og
traust, yrði að hætta störfum ein-
hverra hluta vegna. Jeg hefi verið
að búast við, að helstu blöð höfúð-
staðarins tæki afstöðu til málsins,
en á því virðist ætla að verða nokk-
ur bið.
Ef þetta mál varðaði Sigurð Birkis
einan væri engin ástæða til að fara
að skrifa í blöðin. í sjálfu sjer gerir
þetta honum sjálfum litið lil. Hann
er útlærður verslunarmaður, með á-
gætu prófi frá einum af verslunar-
skólum Kaupmannahafnar, og nú
helir hann fengið sjer trygga at-
vinnu. Við nemendur hans, sem
þekkjum áhuga hans á islenskum
söngmentum þykjumst hinsvegar
vita, að honum muni ekki vera það
sársaukalaust að hverfa frá söng-
kenslustarfi sinu, sem hann hefir
rækt með óvenjulegri alúð í sex ár.
En málið snýr að alþjóð, öllum þeim
íslendingum, sem unna hinni fögru
list, og jeg veit, að fjölda margir
eru á sama máli og jeg: að hjer þurl'i
citthvað að gera til þess að tryggja
þjóðinni framvegis kenslukrafta hr.
Birkis óskipta.
Til dæmis um vinsældir hans má
nefna það, að þegar hann hætli
kenslu um daginn, hafði hann þrált
fyrir kreppuna nóga aðsókn hjer i
Beykjavík og hafði auk þess verið
Jósafat.
JÓSAFAT. — Leikrit í 5
þáttum eftir Einar II.
Kvaran.
hcðinn að koma út á land og kenna
karlakóri þar.
Sigurður Birkis sigldi til Kaup-
mannahafnar árið 1918 og gekk þar
á verslunarskóla eins og áður er
sagl, en tók sjer jafnframt tíma i
söng. Að afloknu verslunarprófi l'ór
lumn heim til íslands, en i stað þess
að hverfa að verslunarstörfum, hjelt
hann söngskemtanir hæði i Reykja-
vik og úti um land. Haustið 192(1 fór
hann enn til Hafnar og gekk þá á
konunglega sönglistarskólann (Uet
kongelige Musikkonservatorium).
Var hann þar þrjú ár eins og venja
er til og hafði að aðalkennara hr.
Boul Bang. Meðan Birkis gelck á
söngdistarskólann, var hann í karla-
kórnum fræga, Bel Canto, og fór þá
I söngför með kórnum til Prag og
l'leiri borga i Mið-Evrópu.
Að afloknu prófi við söng-
listarskólann koin Sigurður Birkis
héim til fslands, vorið 1921, og
kendi hjer söng í hálft annað ár. Að
þvi loknu fór hann lil Italíu til
frekara náms og var í þcirri ferð
um hálft annað ár. Naut hann þá
tilsagnar liins heimsfræga söngkenn-
ara, Maestro Fernando Carpi.
A leiðinni heim hjelt Birkis söng-
skemtun i Oddfellowhöllinni í
Khöl'n, og fóru helstu hlöð Hafnar
þeim orðum um söng hans, að þar
hælti heyra fullkomna ítalska söng-
meðferð og klassiskan flutning við-
fangsefnann a.
Þegar Sigurður Birkis kom heim
til Reykjavíkur, vorið 1927, hóf hann
jtégar söngkenslu og hefir stundað
hana þanuað til um daginn, að hann
hætti. Hann hefir kent hjer söng-
lolki svo hundruðum skiptir. Meðal
annars hcfir hann kent hverjum
einasta kórfjelaga i öllum helstu
karlakórum á íslandi, hæði i Reykja-
vik, á Þingeyri, ísafirði, Siglufirði,
Akureyri og Seyðisfirði. Hann kendi
lílanfararkór þeim, sem söng á nor-
ráena söngmótinu I Khöfn 1929 und-
ir sljórn hr. Sigl'úsar Kinarssonar
og leyndi j>að sjer ekki á raddbhé
íslenska sönglolksins, að það hafði
notið góðrar tilsagnar, enda fór það
mikla frægðarför.
Alþingishátíðarnefndin rjeð Sig-
urð Birkis til að kenna öllu söng-
l'ólki í hátíðarkórunum, og kom það
Framhald á bls, 14,
Þeir sem lesið hafa skáldsöguna
,.Siimbýli“ þekkja ef-nið í þessnm
leik, þvi að hann er bggðar a sama
efninn. Jósafat er riki maðurinn, sem
þegar hjer i lifi er farinn að lcvelj-
asl ,,i þessum Ioga“, en á banábeði
fier hann huggnn, af sýnnm þeim
scm honum birtast — fgrirgefning.
Leikurinn var sýndur í fgrslu
skifli á fimtudaginn annan en var
og var mjög vel lekið. Endci, var
sýningin gáð. Haraldur lijörnsson
fár áigætlega með Íilutverkið, sem
gaf honum ágætt tækifæri til að sýha
liina fjölbreyttu knnnáttn sina. Og
ondstæða hans, Grima gamla, sem
launar ilt með góðu varð prýðileg
i meðferð Gunnþórunnar Ilalldórs-.
dóttur. Birtast hjer mgndir af þeim
báðum og ank þess af Arndisi
Björnsdóttur (frú Finndal) og Við-
ori Pjeturssyní (Gunnsteinn lækn-
ir).