Fálkinn - 08.10.1932, Blaðsíða 13

•V' A L K I N N
13
Erfurt -- elsti bær
Morður-Þýskalands.
Flestir ferðanienn sem hafa ekið
gegníini Erfurt og skoðað bæinn út
um vagngluggann muna eftir á ekki
annað þaðan en geysistóra kirkju-
byggingu í gotneskum stíl fjærst i
bænum, dómkirkjuna og Severi.
Þétta er ekki nema eðlilegt því að
þetta er mesta byggingasafn Þýska-
lands. En stígi maður af lestinni i
bænum og lari að líta kringum sig,
getur maður rakið 1200 ára gamla
sögu bæjarins í hliðargötunum.
Árið 724 kom BonifaciUs mikti i
lieiðna þorpið „Erpheforde“. Þar
stofnaði hann Renediktsnmnka-
Utaustur nokkrum árum síðar og
kapellu handa kristnuðum heiðingj-
um' og frá þeim tíma er stofnun bæj-
arins talin.
Sá sem gengur um göturnar í Er-
furt í dag upplifir þýska sögu frá
dögum Karls mikla, án þess að hon-
um finnist liann vera kominn á forn-
gripasafn, því að alstaðar er líf í
þessum fornu húsum, klaustrum og
kirkjum, en að ytra útliti varðveita
húsin sinn forna sVip, þó að húsun-
um hafi að innan verið breytt i sam-
ræmi við kröfur tímans. Þannig hef-
ir lögreglan skrifstofur í kirkju Pjet-
ursklaustursins fyrverandi og rök-
ræðusalur prófessoranna frá húman-
istatimanum er nú vinnustofa mál-
ara.
Erfurt sem háskólabær?
Það vita múske fáir að Erfurt hafði
háskóla í meira en 400 ár — frá
1392 til 1816 — og meira að segja
voru allar þátímans kensludeildir
við þann háskóla. Ýmsir frægustu
menn húmanismans, Euban Hesse,
Crotus Rubianus, Ulrich von Hiitten,
Justus Jonas voru kennarar við há-
skólann í Erfurt, en merkasti mað-
ur þessa skóla var hvorki kennari
eða prófessor þar heldur stúdent
— Martin Lúther; þar er munksklefi
hans i Ágústínaklaustrinu, þar er
minnisvarði Zachariae þess sem
sigraði Húss og við þann stein sór
Lúther múnkaheit sitt.
Konungur sem söólarasveinn.
Árið 1631 til 1650 sátu Sviar í
Erfurt og í veitingahúsinu „Zum
hohen Lilie“ er enn hægt að sjá her-
bergin, sem Gústaf II. Adolf hjó i
1631—’32, og í kjallaranum — þar
slendur nú þvottarulla — er her-
bergið, sem söðlararfjelagið hjelt
fundi í og gerði konunginn að söðl-
arasveini i heiðursskyni, einu sinni
er hann kom inn þangað til þess að
hnýsast í hvað um væri að vera.
ti „Kraemerbrúcke“ þeirra ein-
kennilegust, því að á brúarjöðrunum
standa 30 hús og slúta út yfir ána.-
Einu sinni keisaraleikhús
nú dansstaður.
Dænii um, hvernig öll heimsins
tign hverfur er „Keisersaal“ í Futter-
strasse, þar sem hópur keisara og
konunga sátu á áhorfendabekkjun-
um fyrir 100 árum og horfðu með
hrifningu á gamanleiki Racine og
Voltaire og dáðust að Talma, hinum
mikla leikara þeirra tíma. Nú er
þarna Veitingakrá og danssalur. Sic
tránsit gloria mundi.
Hjer að ofan eru þrjár myndir l'rá
Erfurt. Til vinstri er furstahöllin,
þar sem Napóleon bjó 1808, í miðj-
unni stærsta bygging Þýskalands,
kirkjan með Severi og til hægri
\ eitingahúsið „Zum hohen Lilie“,
þar sem Gustaf Adolf bjó á annari
hs?S.
Ekki iangt frá þessum stað er höll
kurmainsiska furstans, fræg orðin
af Napoleon mikla og í einum af söl-
um þessarar hallar varð hinn snögg-
legi fundur milli Napoleons og
Goethe, þegar keisarinn sagði orðin:
„Voilá un homme!“ — sjáið, þarna
er maður! Goethe var oftar í Erfurt
en í þetta skifti og i gömu vinstof-
unni „Zum Klosterkeller“ getur mað
ur setið við borðið, sem Goethe sat
altaf við. Frá þessari vínstofu pant-
aði Goethe vín að staðaldri og enn
eru til um 50 brjef þangað með hans
hendi, hjerumbil öll svohljóðandi:
„. .. . afhendið þeim sem þetta brjef
flytur yður eitt fat al' rauðum El-
sasser og eitt fat af Languedoc. Jafn-
framt tilkynnist að hægt er að vitja
um borgun . . . .“
Bœrinn á brúnni.
Yfir ána Gera, sein rennur um
miðjan bæinn, liggja ýmsar brýr og
Drotningin
í Lívadiu.
þá af mjer. Þú ert framúrskaraandi góð við
mig, Fanny frænka, og jeg veit varla á hvern
iiátt jeg á að þakka þjer“.
Lafði Jocelyn brosti við honum. „Jeg skal
segja þjer það, þegar jeg er búin að sjá Isa-
bellu“, sagði hún.
Á heimleiðinni kom Tony við á símastöð
nokkurri, og sendi eftirfarandi símskeyti:
„Simmons skipstjóri,
Gufubáturinn Betty, Southampton.
Bið yður að undirbúa fyrirvaralausa
brottför. Farþegar sex til sjö. Þjónar með-
taldir. Óvíst hve lengi ferðin stendur yfir.
Símið þegar alt er tilbúið. Vona að þjer
sjeuð frískur.
Conway“.
XIV.
tsabetla var ánægð, og litaðisl um í hin-
um bjarta og vistlega veitingasal. „Jeg er
sannfærð um að pabbi fór vilt í því að við
værum rjettir ríkiserfingjar“, sagði hún. „Að
minsta kosti finst mjer jeg alls ekki vera
nein drotning“.
„Þjer eruð drotningarlegar“, sagði Tony.
„Og það er alt sem liægt er að heimta af
ungri og skynsamri stúlku“.
„Jeg er nú samt hrædd um að hugarfar
og útlit reglulegra konga og drotninga sje
alt öðruvísi en mitt“, staðhæfði Isabella. „En
jeg fæ aldrei þetta hugarfar. Mjer hefir liðið
þúsund sinnum betur, síðan jeg strauk að
heiman, en mjer hefði getað liðið, hvaða há-
sæti, sem jeg hefði setið á. Jeg gat jafnvel
fokreiðst af þessari gerfihirð, sem var í
kringum okkur föður minn og mig. Það var
einna líkast því að vera umkringdur af asna-
legum vofum. Að ungfrú Watson einni und-
anskildri, eruð þjer og Guy hinar einu mann-
verur með viti, sem jeg liefi fyrir hitt“.
Þau höfðu lokið við máltíðina, er þau
höfðu fengið sjer í veitingahúsinu Brúgge.
Sátu þau nú við kaffi og vindlinga. Óttinn
og ókyrðin var nú horfið úr útliti Isabellu,
blíðlegu raflituðu augun lýstu rólegri ham-
ingju, þar sem þau blikuðu undan löngu
augnahárunum.
„.Teg vona, að yður falli vel við Fanuy
frænku", sagði Tony og dreypti í kaffið.
„Jeg er viss um að okkur kemur ágætlega
saman“, sagði Isabella. „Eftir því sem þjer
lýsið henni, þá er hún blátt áfram elskuverð".
„Já, hún er það líka“, staðfesti Tony með
eldmóði, sem var sjaldgæfur hjá honum.
„Hún er fullkomnasta frænkan á jörðu hjer.
Takið eftir því, að þó hún sje sjötíu og
Iveggja ára, þá ætlar hún þó að verða okk-
ur samferða á „Betty“ “.
„En livað jeg hlakka til“, sagði Isabella.
„Jeg elska hafið. Bara að við gætum farið
kringum jörðina, og komið hingað úr vestri“.
„Enginn getur bannað okkur það“, sagði
hann. „Nema ef Guy að Fanny frænka færu
að hafa á móti þvi“. Hann leit á úrið sitt.
„En nú verðum við að fara að halda á stað,
ef við ætlum að koma nógu snemma í Em-
pireleikhúsið. Annars fáum við ekki að sjá
tömdu sæljónin“.
Samkvæmt ósk Isabellu fóru þau fótgang-
andi til leikhússins. Leið þeirra lá um upp-
ljómuð stræti, og Isabella gladdist yfir hverju
smáatviki, er kom fyrir þau á leiðinni. Lýsti
það betur en mörg orð hve ein og innibyrgð
hún hafði áður verið.
Dagskrá leikliússins var als ekki neitt ó-
venjulega skemtileg, en hrifni Isabellu var
smittandi, og Tony vissi ekki fyrri til en hann
var farinn að klappa og hrópa fyrir tömdum
sæljónum og hálfnöktu dansfólki.
Loks er hljómsveitin hafði runað úr sjer
þjóðsöngnum, kvaðst Isabella vera ánægð,
og fús til þess að fara. Þau gengu í hægð-
um sínum þangað er Tony hafði komið bif-
reið sinni til geymslu, og fáum mínútum
seinna þræddu þau sig áfram innan um um-
ferðina á hinum fjölförnu götum West-End
og í áttina til Hampstead. Stóra hifreiðin
sveigði þegjandi inn í Latimer Lane og stað-
næmdist fyrir utan hús Spaldings.
„Halló“, sagði Tony. „Hjer hafa fleiri ver-
ið á svalli en við“. Hann benti upp strætið.
Hjer um hil þrjátíu metrum frá þeim sást í
afturljós á bifreið er beið fyrir utan eitt hús-
ið. Isabella hló, lágum og ánægjulegum
hlátri. „Jeg vona að þeir hafi skemt sjer á-
líka vel og við“, sagði hún náðarsamlega.
Ilún sveiflaði að sjer kjólfaldinum og steig
út úr vagninum. Tony stöðvaði vjelina, og
fylgdi henni. „Jeg ætla að ganga snöggvast
með yður upp að húsinu til að vita hvort
alt er í lagi. Jeg sagði Bugg að vera kom-
inn hingað klukkan hálf tólf“.
Hann gekk að grindarhliðinu, hvíldi yfir
því dimmur skuggi frá trjánum. Þegar hann
tók hendi til lokunnar heyrðist afardauft
þrusk á bak við hann. Hann sneri sjer við