Fálkinn - 11.05.1935, Síða 7

F Á L K I N N
Gömul saga
Móðir hans hafði verið fögur og
blíð og eins og madonna Rafaels.
Þannig lifði hún enn í huga hans, þó
langt væri um liðið siðan hann hjelt
kaldri hendi hennar í sinni, í sið-
asta skifti.
Einmana og yfirgefinn var hann
þangað til hann komst á herskip
sem sjóliði. Árin liðu og það var
eins og dýrlingsbaugur vefðist um
mynd móður hans. Hún var draum-
sýn hans og honum fanst að lifandi
meðsystur hennar hlytu að vera eins
og hún, hreinar og dýrðlegar eir.s
og hún var.
Hann varð liðsforingi og hafði
nú farið þrisvar kringum hnöttinii.
Og hann kom heim og varð með
háttsettum vini sínum til höfuðstað-
arins. Hann var ókunnugur þar, ráf-
aði þar um eins og silalegur og
óframfærinn klunni af sjónum.
Hann stóð við eina ystu súluna i
danssalnum. Það skrjáfaði i dýru
silkikjólunum kringum hann og hon-
um fanst svo mörgu skritnu vera
hvislað að sjer.
Stúlkurnar liðu framhjá honum
eins og draummyndir og hann
horfði á þær með barnslegri að-
dáun. En eftir þvi sem hljóðfæra-
slátturinn kættist sló hjarta haus
hraðar og nú leituðu augu hans að-
eins einnar.
í sægrænnum kjól með vatnsliljur
um háls og brjóst sveif hún fram
hjá það var neisti í síkvikandi
augunum hennar og drættir krintj-
um varirnar, sem lokkuðu hann ó-
mótstæðilega. í hvert sinn sem hún
dansaði fram hjá honum leit hún
sem snöggvast á alvarlega andlitið
á unga sjómanninum. — Þá kom
vinur hans til hans, lagði höndina
á öxlina á honum og sagði: —
Hafið þjer lofað næsta dansi, André?
— Jeg dansa ekki, yðar hágöfgi
—■ hefi aldrei lært það.
' ,— Það er sama — þá sitjið þjer
yfir. Jeg ætla að fara með yður
til greifynju Pareaux —- og jeg
óska yður — til hamingju!
— Er hún ekki lofuð í næsta
dans? stamaði liann og fann hvern-
ig blóðið steig honum til höfuðs.
— Hún hefir sinar kenjar, sagði
kunninginn hlæjandi og ypti öxlum.
— Nú segist hún vilja dansa við
yður, og hún er altaf vön að fá þvi
framgengt sem hún vili. Jæja, á
stað með yður, ungi maður!
Greifynja Pareaux stóð hjá móð-
ur sinni og var að festa smaragds-
djásn á sig. — Hvern ætlarðu að
dansa við næst? spurði gamla kon-
an í hálfum hljóðum.
— Við kunningja hans hágöfgi!
Greifynjan bærði blævænginn fram
og aftur og sneri höfðinu þannig að
liðsforingi einn sem stóð rjett hjá
hiaut að taka eftir hvað hún var
faileg á vangann.
— Ertu frá þjer? sagði gamla
greifafrúin. — Maðurinn á ekki
grænan túskilding!
En alt í einu hvarf honum
allur efi. Hann var oröinn róleg-
ur aftur. Og án þess aÖ senda
skeytið um að selja lilutabrjefin,
sneri hann við og fór heim til
Erik Carlsen aftur. Hann sneri
sjer beint að honum og sagði:
,.Jeg ætla að halda hlutabrjef-
unum! Þeir mega kalla mig
gamlan álf sem vilja, en eng-
inn skal geta sakað mig um að
skjóta mandarininn!“
Eftir Raquel de la Valette.
— Gott fyrir hann, mamma, þá
er honum óhætt fyrir mjer!
-—- Hvaða tiltektir eru þetta, að
ætla að fara að dansa við hann?
— Kenjar! svaraði dóttirin þreytu
lega.
— Og hvað á barónin að gera
á meðan?
— Bíða! Það var eins og leiftur
kæmu úr augum greifynjunnar, hún
laut niður að gömu konunni og
hvíslaði: — Hann er farinn að
verða volgur, mamma, jeg ætla að
orna honum, jeg má til að auð-
mýkja hann, skilurðu. Það þýðir
ekkert að dufla við hann framar,
jeg hefi dekrað of mikið við hann.
Nú ætla jeg að gera hann afbrýðis-
saman! Og hún brosti um leið og
hún kinkaði kolli til móður sinnar
og rjetti dansherra sínum arminn.
Mjúkir valstónarnir liðu um sal-
inn, sætan og ögrandi ilm lagði úr
opnum bikurum vatnaliljanna. Greif-
ynjan hallaði lokkaljósa höfðinu aft-
ur og horfði á sjómanninn, hún
opnaði varirnar og sagði margt,
sem honum þótti yndislegt. Hana
langaði heldur ekki til að dansa,
hún ætlaði að sitja hjá honum ....
Hjarta hans barðist og hann hugs-
aði til móður sinnar, sem hafði
aldrei látið ósatt orð koma sjer yfir
varir; það var eins og hann dreymdi
og hann fann að hugur fylgdi máli,
er hann sagðist aldrei raundu
gleyma henni ....
Það var eins og dimmum skugga
brygði fyrir augu henni og augu
hennar flögruðu út að útgöngudyr-
um salsins, þar sem lífvarðarfor-
ingi stóð brúnaþungur og mcð
hrukkur í enninu.
Hann sagði fleira. Hann sagði að
leyfi sinu væri lokið á morgun, og
fanst að nú færi hann í burt ríkari
en nokkur konungur, því að nú
hefði hann endurminninguna um
hana með sjer. Þá andvarpaði hún
og sagði:
— Já, hugsið til mín, jeg er svo
einmana.
— Við sjómennirnir erum skrílið
fólk, sagði hann. — Við byggjum
skýjaborgir og trúum á hugsjónir.
Þessar löngu ferðir gera okkur
trygga, við hugsum heim og lifum
í endurminningunum. Visið blóm,
bandspotti — svolitill hanski, verð-
ur eins og helgidómur hjá okkur.
Þá leysti hún ofurlitla slaufu af
öxlinni á sjer og rjetti honum svo
að enginn sá: — Getur þetta orðið
að helgidómi fyrir yður?
■—■ Það er blessun, ef jeg má
skoða það sem pant fyrir ást og
trygð — má jeg það?
Hún leit á hann og augu hennar
voru eins og blár himinn einlægni
og trúfesti.
í sama bili stóð lífvarðarforing-
inn fyrir framan þau og hpeigði sig.
Greifynjan stóð upp og um leið og
hún tók arm hans sneri hún sjcr
heit í andliti til sjómannsins og
svaraði honum þöglu jái.
Öldurnar risu og l'jellu. Mánuðir
liðu, hægt og tilbreytingalaust. Ungi
sjómaðurinn stóð á þilfarinu og
þráði heim. Sægrænan kjól bar fyr-
ir innri sjónir hans og úr fjarska
blasti við honum ástúðlegt andlit
og hló til hans með augum greif-
ynjunnar.
Loks bar þá að landi. Hann ferð-
aðist dag og nótt til að komast til
höfuðborgarinnar, hann leit hvorki
til hægri nje vinstri — en flýtti sjer
— til hennar.
Það glumdi i dyrabjöllunni og
einkennisbúinn þjónn kom til dyra.
— Eru dömurnar heima? Sjómað-
urinn rjetti fram nafnspjaldið sitt
hann var skjálfraddaður og herp-
ingur i kokinu. Hurðinni var lokið
upp á gátt og hann stóð inni í Um-
andi kvennabúri. íburðarmikið
skraut hvar sem litið var — en
hann sá ekkert af þvi, sá aðeins
eina veru, sem sat i lágum stól viö
arininn, granna hönd, sem teygði
sig fram til hans.
— Jeg er nú alveg hissa, sæfugi-
inn sifarandi, brosti hún. :— Svo að
þjer efnduð þá það, sem þjer lof-
uðuð höfuðstaðnum — að koma aft-
ur!
— Höfuðstaðnum? — Jeg lofaði
yður þvi, greifynja.
— Trygðatröllið, en hvað það var
fallegt! Ef jeg ætti ráð á orðum þá
skyldi jeg gera yður að riddara; en
nú — og hún hallaði höfðinu aftur
svo að bjarmann frá eldinum lagði
um hárið á henni, og brosti svo
sást í perluhvitar tennurnar — en
nú verð jeg að fara gætilegar með
að votta aðdáun mína en áður, með-
an jeg hafði fult frelsi, annars gæii
nöldrið mitt tekið upp á því að
verða afbrýðissamur. -—
— Afbrýðissamur? Hver? Hann
varð fölur eins og nár.
— Maðurinn minn, auðvitað,
sagði greifynjan hlæjandi. — Þjer
vitið víst að jeg er gift? Og hún
kastaði höndunum í fang sjer og
hjelt áfram. — Hefði jeg vitað að
það væri svona leiðinlegt að vera
giftur þá —
— Gift! Þetta skar í eyrun á hon-
um eins og gjallandi hæðnislilátur.
— Það var reglulega gaman að
þjer komuð, vinur minn. Jeg vona
að þjer komið oft og styttið mjer
stundir, hjelt hún áfram. — Jeg cr
svo oft ein, eins og stendur er mað-
urinn minn á dýraveiðum.
— Maðurinn hennar! André beit
á jaxlinn.
— Hvenær •— hvenær trúlofuðusl
þjer? Orðin komu slitrótt.
— Nokkrum dögum eftir dans-
leikinn þar sem við sáumst í fyrsta
sinn —- og eina sinnið. Munið þjer
það ennþá? Munið þjer, við döns-
uðum víst mikið saman? Það var
reglulega gaman og eiginlega náði
það eklci nokkurri átt, hvað þjer
dróguð yður eftir mjer þá.
Hann sveið fyrir hjartanu. - -
Þjer — munið alt — og samt — —
Greifynjan tók saman höndunum:
— Því ekki það? Æ, mikil börn er-
uð þið sjómennirnir. Maður hittist
á dansleik, dansar saman — og svo
segir maður eitthvað sem maður
getur ekki staðið við; hvernig er
hægt að taka slíkt í alvöru?
Svona var það þá. Þannig lýsli
hún því. Hann sundlaði, stofan
hringsnerist fyrir sjónum hans og
og það var eins og napur kuldi færi
um hann allan og nísti hjarta hans
— hló hann, grjet hann —? Hann
gat ekki sagt hvort var. Rakur næt-
urkuldinn næddi um enni hans.
Og svo liðu mörg, einmana ar.
Kapteinninn á skólaskipinu var al-
varlegur maður og fátalaður og
hafði orðið gráhærður löngu fyrir
tímann. Hann var kallaður sjervit-
ur. Hann tók sjer aldrei leyfi, and-
lit hans var altaf eins -— hann gerði
skyldu sína.
Einu sinni sáust þó einkennileg
svipbrigði á honum; það var þegar
hann var að skrásetja nýliðana og
spyrja þá til nafns, oð lítill og skin-
inn piltur nefndi nafnið sitt. Faðir
hans var lifvarðarforingi, móðir
hans hafði svo mörgu að sinna utan
heimilisins, að hún gat lítið sinl
börnunum. —- Þessvegna hafði
drengurinn lent í ýmsu og nú var
það tekið til bragðs að senda hann
til sjós.
Oft stóð kapteinninn með kross-
lagðar hendur og starði eins og i
draumi á þennan óstýriláta dreng.
Stundum talaði liann lengi við hann
í einu, og þegar honum gekk illa að
læra tók kapteinninn hann inn til
sín og sagði honum til sjerstaklega
— í stuttu máli, það varð einskonat
vináttusamband milli kapteinsins og
drengsins. Og hann stiltist brátt og
léerði betri siði.
Svo var það einn dag að iskald-
ur stormurinn næddi á þilfarinu.
Það var slæmt i sjóinn, öldurnar
risu hátt og löðrið sem lenti í reið-
anum varð jafnóðum að frostperlum.
Skipshöfnin var öll i uppnámi. —
Nýliði hafði hrokkið fyrir borð.
Ivapteinninn hleypur til eins ög
óður maður til þess að bjarga auga-
steininum sínum. Hann fleygir sjer
fyrir borð. Nú hefir hann náði tala
á honum og syndir að skipinu, og
það tekst að ná þeim báðum.
Kapteinninn stendur hægt upp
og rennir augunum yfir hópinn. Svo
hrekkur Ilann við, þrýstir hendinni
að brjóstinu og leitar í vösunum.
— Vasabókin mín! hrópar hann.
— Þarna er hún á floti! Og áður
en hægt er að stöðva hann er hann
kominn i sjóinn aftur.
Skipstjórinn liggur á þilfarinu.
Vatnið drýpur í þungum og köldura
dropum úr hárinu, niður á stirnað
og bleikt andlitið. Varir hans hafa
kiprast saman og augu hans eru
brostin. Stirnuð höndin er krept
um svarta vasabók.
Það er ekki hægt að losa hana
úr hnefanum nema með átaki. —
Hvað getur verið i vasabókinni?
Best að láta hana fylgja honum í
gröfina — það er hvort sem er
engirin í heiminum, sem gerir kröfu
til Jxess, sem hann lætur el'tir sig.
En samt vija þeir sjá hvað i bók-
inni sje — Jxað hlýtur að vera eitt-
hvað dýrmætt — og bókin er opn-
uð. Ofurlítil, upplituð slaufa dettur
út úr hólfinu. Að öðru leyti er
vasabókin tóm.
Irland kvlkmyndar.
Dublin er sögð vera mesta kvik-
myndaborg heimsins. Kvikmynda-
húsin eru mörg — og alstaðar fult,
kvikmyndir til umræðu i hverri
viku. Þó hefir ekki verið neinn
kvikmyndaiðnaður í írlandi en
leikhúsin eingöngu sýnt innfluttar
myndir. En í einum klúbbnuin hafa
verið teltnar „amatör-kvikmyndir“.
Nú er þessi klúbbur að færast í
aukana og ætlar að fara að taka
myndir til sýningar á kvikmynda-
húsunum. Hefir ein mynd verið tek-
in, gerð eftir sögu írska rithöfund-
arins Frank O’Connor, sem heitir
„Guests of the Nation“ og gerist á
borgarstyrjaldarárunum í írlandi.
Leikendurnir eru allir frá einu leik-
húsinu í Dublin.
Undrabarnið i New York.
Blaðið Times segir frá Jivi, að í
New York sje komið fram á sjón-
arsviðið undrabarn, óvenjulega
minnisgott og gáfað. Er það 6 ára
drengur. Vísindamenn hafa haldið
„gáfnapróf“ yfir barninu og kom-
ist að þeirri niðurstöðu að greind-
einkunn þess sje 196, en svo háa
einkun fær ekki eitt barn af miljón.
Venjulegar gáfur eru taldar 100 stig
og drengurinn er 5—6 árum tmdan
aldri sinum að gáfum. Því er hald-
ið leyndu hvað drengurinn heitir
og hvar hann er niðurkominn. Hann
var altalandi þegar hann var þrett-
án mánaða og tvei.mur mánuðum
siðar gat hann þulið alt stafrófið
— bæði aftur á bak og áfram.