Fálkinn - 28.03.1936, Qupperneq 3

F Á L K I N N
3
Vðtryggingarstjóri i tuttugu og fimm ðr.
VIKUBLAÐ MEÐ MYNDUM.
Ritstjórar:
Vilh. Finsen og Skúli Skúlason.
Framkvæmdastj.: Svavar Hjaltested.
Aðalskrifstofa:
Bankastræti 3, Reykjavík. Sími 2210.
Opin virka daga kl. 10—12 og 1—6.
Skrifstofa í Osto:
Anton Schjöthsgade 14.
Blaðið kemur út hvern laugardag.
Askriftarverð er kr. 1.50 á mánuði;
kr. 4.50 á ársfjórðungi og 18 kr. árg.
Erlendis 24 kr.
Allar áskriftanir greiðist fyrirfram.
Auglýsingaverð: 20 aura millimeter.
Herbertsprent prentaði.
Skraddaraþankar.
Enginn neitar því lengur, að is-
lensk þjóð geti ekki komist af án
víðtækrar samvinnu við aðrar þjóðir,
andlega og efnalega. Þó að saga vor
sýni það, að þjóðinni vegnaði jafn-
an verst þegar einangrunin var
mest, þá var það samt oft á vakn-
ingartimabili þjóðarinnar og eigi sist
á þeim tima sem sjálfstæðisbaráttan
var sem hörðust, að menn gerðust
til að prjedika hreina innilokunar-
stefnu. íslendingar áttu að vera
sjálfum sjer nógir, áttu ekki að taka
sjer aðrar þjóðir til fyrirmyndar
um neitt, ekki lesa útlendar bækur,
og útlendingar máttu helst ekki
stíga fæti á ísland, til þess að spilla
ekki þjóðinni. Þetta sýnir m. a.
hvernig þjóðernistilfinningin getur
hlaupið með menn i gönur.
Þó að best sje að húa að sínu,
ekki síst á vandræðatímum eins og
nú eru, þá geta Islendingar ekki
komist af án verslunarviðskifta við
aðrar þjóðir. Ekki geta þeir torgað
öllu sinu keti og öllum sínum fiski
og ekki geta þeir notfært sjer alla
sína ull, þó þeir hefðu tök á að
vinna hana, eða þamhað alla lýsis-
framleiðsluna. Og ekki geta þeir
framleitt korn handa sjer til að lifa
af, úr þvi að þeim hefir ekki tek-
ist ennþá að framleiða kartöflur til
eigin þarfa. Því síður geta þeir reist
yfir sig hibýli, þvi að til þess þarf
timbur, járn, steinlím og gler, auk
margs annars. Að tala um að íslend-
ingar geti verið sjálfum sjer nógir
í framleiðslu er það sama og að
segja, að íslendingar eigi að verða
frumþjóð á ný. En það liefir aldrei
tekist að koma neinni siðmenntri
þójð aftur á hak á frumstigið. Þjóðir
sem hafa lokast inni, þannig að þær
urðu að fara að lifa frumþjóðalífi
hafa dáið út, og nægir þar að benda
á nærtækt dæmi: eyðing íslendinga
í Grænlandi.
Til þess að verslunarhættir lands-
ins verði hagstæðir og þjóðin geti
lifað, þýðir ekkert að benda á það
sem úrræði, að hún eigi að breyta
lífsvenjum sínum í það horf, sem
var fyrir 50 eða hundrað árum.
þjóðin getur það ekki og gerir það
ekki. Þó að klukka sje sett aftur,
þá breytir það í engu sjálfri rás
tímans. Sólin stendur ekki kyr, eins
og á dögum Jósúa!
Til ]Tess að fljóta en ekki sökkva
í heims-samkepninni þarf þjóðin
þvert á móti, að fylgjast með þvi
sem lengst er komið, en ekki skemst.
Iiún þarf að afla sjer kunnáttu og
framkvæmdaþreks til þess að hún
verði ekki troðin undir í samkepn-
inni. Læra meira.
Á miðvikudaginn kemur á Carl
Finsen forstjóri 25 ára afmæli í
starfsgrein, sem enginn íslendingur
hefir liaft að aðalstarfi svo lengi a
undan honum. Hinn 1. apríl 1911
rjeðst hann starfsmaður „Samábyrgð-
ar íslands á fiskiskipum“ og sama
dag hjá vátryggingarfirmanu „Trolle
og Rothe“ í lieykjavík. Þau 25 ár
sem liðin eru síðan hefir hann starf-
að óslitið hjá þessum tveimur fyrir-
tækjum og er nú forstjóri þeirra
beggja.
Fram að ársbyrjun 1910 hafði engin
innlend vátryggingarstarfsemi verið
rekin hjer á landi og umboðsmenn
erlendra vátrggingafjelaga fyrir Is-
land ráku þau störf í hjáverkum með
.ýmsum aðalstörfum — voru flestir
kaupmenn eða embættismenn. En
skömmu eftir áramót 1910 tók Sam-
ábgrgðin, sem svo er kölluð að
jafnaði, til starfa samkvæmt lögum
frá Alþingi. Ábyrgist ríkissjóður halla
hennar, alt að 800.000 krónum, en
aðaláhættuna tók sænska vátryggingar
fjelagið Hansa með endurtrygginguog
síðan þýskt fjelag i Mannheim, þang-
að til á stríðsárunum að danska fje-
lngið Skandinavia fór að endur-
tryggja fyrir Samábyrgðina og hefir
gert það síðan og jafnan sýnt henm
hina mestu lipurð og sanngirni í öll-
um viðskiflum, enda hefir Samá-
byrgðin ekki breytt um endurtryggj-
auda síðan.
Um sama leyti lióf vátryggingar-
fjelagið Trolle og Rothe starfsemi
sína lijer á landi. Þótti það nýmæli
þá að stofnað skyldi sjálfstætt fjelag
til þess að gegna umboðsmensku í
vátryggingum lijer á landi. Stofnend-
ur þess og einkaeigendur framan af
voru dönsku kapteinarnir Carl Trolle
og Rudolf Rothe.
Þessi fyrirtæki voru bæði rúmlega
ársgömul, þegar Carl Finsen rjeðst
lil þeirra 1. apríl 1911. Hafði liann
þá verið fulltrúi lijá Brydesverslun
við lágum launum. Þegar hann fór
fram á kauphækkun var eigandjnn
daufur í dálkinn — þangað til hann
komst að þvi, að Finsen hafði ráðið
sig annarsstaðar og sagði upp — þá
stóð ekki á að gera yfirboð. En Fin-
sen svaraði því til, að hann kynni
ekki við að hafa uppboð á sjer. Og
mun hann aldrei hafa iðrast þess
síðan, að hann gerði ekki kost á þvi
, uppboði".
Samábyrgðin hefir frá öndverðu
haft það aðalverkefni að vátryggja
íslensk fiskiskip. Mun hún liafa ver-
ið stofnuð fyrir þá sök aðallega, að
erfiðlega gekk að fá vátryggingu á
slíkum skipum — þilskipunum og
síðar vjelbátunum — hjá erlendun
vótryggingafjelögum fyrir viðunan-
leg kjör. Það reyndi þvi eigi lítið á
þá menn, sem stjórna skyldu þessu
fyrirtæki, að þeim tækist giftusam-
lejga í starfinú, en það voru þeir Jón
Gunnarsson sem skipaður var sam-
ábyrgðarstjóri í upphafi og gegndi
því starfi þangað til 1. mars i fyrra
og Carl Finsen, sem eins og áður er
sagt hefir verið starfsmaður Samá-
byrgðarinnar í 25 ár og framkvæmd-
arstjóri hennar siðan Jón ljet af em-
bættinu. Eru þeir, sem starfi þessar-
ar stofnunar eru kunnugastir, ó einu
máli um það, að hin vandasama
stjórn Samábyrgðarinnar hafi farið
þeim báðum svo vel úr hendi, sem
frekast gat, enda varð Samábyrgðin
fljótt vinsælt fyrirtæki og hefir tví-
mælalaust sparað sjávarútveginum
stórfje. Til dæmis um það, að Sam-
ábyrgðin hafi haft umsvifamikil störf
með höndum mó benda á, að hún
mun á þessum aldarfjórðungi hafa
liaft 1200—1300 sjótjón með höndum.
Milli 200 og 300 skip íslenska fiski-
flotans eru vátrygð hjá henni nú og
af öðrum skipum sem þar hafa verið
vátrygð má nefna varðskipin Óðinn
og Þór. — Gamli Þór, sein líka varvá-
trygður hjá Samábyrgðinni strandaði
á Húnaflóa hjer á árunum og mun
það strand vera einna mesti „skellur-
inn“ sem Samábyrgðin hefir fengið
um dagana.
— En eins og áður er sagt er starf
Carls Finsen fyrir Samábyrgðina ekki
nema annar þátturinn í starfi hans á
liðnum aldarfjórðungi. Hann hefir á
þessu tímabili verið aðalstarfsmaður-
inn í firmanu Trolle & Rothe, þó að
eigi væri hann framkvæmdarstjón
fjelagsins fyrstu ótta árin. En árið
1919 var fjelagið gert að hlutafjelagi
með Finsen sem forstjóra og gerðist
hann jafnframt meðeigandi þess. Eft-
ir fráfall hinna upprunalegu stofn-
enda keyptu þeir Finsen og Vigl'iis
Vigfússon framkvæmdarstjóri Hafn-
ardeildarinnar eign þeirra i firmanu
og eru aðalhluthafar þess siðaii.
Trolle & Rothe hófu starfsemi sína
hjer með sjóvátryggingum, sem ávalt
liafa verið stærsta grein firmans —
bæði skip og vörur. Síðan liafa bæst
við brunatryggingar, bifreiðatrygging-
ar og — óbeinlínis — líftryggingar.
Hefir starfsemi fjelagsins farið sí-
vaxandi ár frá ári og vinsældir þess
aukist og mun það engum meira að
þakka en lipurð og víðsýni forstjór-
ans og þekkingu hans og reynslu á
öllu því sem að vátryggingarmálum
lílur. Hefir fjelagið og verið svo
lieppið, að starfa fyrir ágæt fjelög
erlendis, en þetta má aftur þakka
gætni þeirra, sem farið hafa með um-
boð þeirra hjer á landi.
„Fálkinn" hefir hitt Carl Finsen að
máli og beindist þá talið að starfi
hans á víð og dreif og ýmsu spaugi-
legu sem á dagana hefir drifið und-
anfarinn aldarfjórðung i sambandi
við vátryggingar.
— Áhættumestu árin voru vitan-
lega ófriðarárin. Þó var ekkert gam-
an að lifa, því að vátryggingarsiarf-
semin var talsvert i líkingu við happ-
drætti. Iðgjöldin há og veltan mikil,
en altaf mátti búast við stórum áföll-
um og þau ljetu sig ekki heldur
vanta. En þetta fór nú alt saman
stórslysalaust, segir Finsen.
— Og þjer urðuð hvorki svefnlaus
nje lijartveikur?
—Ónei. Hafi jeg orðið svefnlaus
stundum, þá kvað þó ekki svo mikið
að því, að jeg yrði lijartveikur. En
það reyndi samt talsvert á taugarnar
þau árin.
—- Eru sjóvátryggingar gróðavegur?
— Nei. Það iná þvert á móti segja,
að þær gefi tap. Það er reynsla vá-
tryggingarfjelaganna. Til þess að ná
jafnvægi þyrfti í rauninni að hækki
iðgjöldin talsvert. En það er lika
slæmt, fyrir þá, sem eiga að borga.
Og Finsen tekur u^n skýrslur um
Ekkjufrú Susie Briem, Laufás-
veg 6, verður 75 ára í dag.
Frú Kristín Arnoddsdóttir, Bar-
onsstíg 65, verður 75 ára 30.þ.m.
Frú Elín Jónatansdóttir, Vonar-
stræti 8, verður 70 ára 2. april.
afkomu ýmsra sjóvátryggingafjelaga
undanfarin ár og þær tala sínu máli.
— Og svo skal jeg að lokum segja
yður ofurlitla sögu af því, hve fólk
heldur að vátryggingarnar sjeu við-
tækar, segir hann. — Það kom fyrir
eigi alls fyrir löngu, að bifreið ók
inn í búðarglugga um nótt og skemdi
og skeit út talsvert af silki o. fl. sem
i glugganum var. Við borguðum
skemdirnar. En svo fengum við aðra
kröfu. Þrír menn, sem vaknað höfðu
við hávaðann af rúðubrotinu komu,
og kröfðust borgunar ó 15 krónum
hver, fyrir að billinu hafði vakið
þá. En það gæti orðið alvarlegt fyrir
vátryggingafjelögin að eiga að horga
hverjum þeim skaðabætur, sem vakna
vegna hávaða í bilum á nóttinni!