Fálkinn - 17.10.1936, Blaðsíða 6

G
F Á L K I N N
JAN HÁY:
FORBOÐINN ÁVÖXTUR
JEG HEITl Lionel Clarence Maltra-
vers, frá Dormouse Manor, Beds.,
England. Jeg kom í þá góðu gömlu
New York síðdegis í gær. Þetta er i
fyrsta sinn sem jeg kem i Bandarík-
in. Og ekki veit jeg eins mikið um
Ameríku eins og jeg vildi. Vitanlega
hittir maður margan töfrandi Am-
eríkumann meðal fyrirfólksins í
London, og á stríðsárunum var her-
deildin okkar í nágrenni við ýmsa
dáðríka drengi, sein voru í nauða-
líkum einkennisbúningum og við,
einhversstaðar i Argonneskógunum.
Jeg klingdi oft glösum við suma
þeirra, sjerstaklega einn sem lijet
Mike Smith og sagðist liafa verið
ræktaður í appelsínurjóðri i Cali-
forníu, sem hjeti Pittsburgh. En eft-
ir vopnaldjeið datt kunningsskapur
okkar niður. Onnum kafin áliuga-
maður eins og jeg, sem er vakinn og
sofinn i þvi, að liirða eftirgjaldið af
enskri jarðeign, á örðugt með að
hafa samfeld afskifti af utanrikis-
málum.
En livað sem því líður þá rakst jeg
samt i nóvember síðastliðnum á
einn af þessum ameríkönsku vinum
minum í London, í Buck’s Club,
sem er einn af liinum kyrlátu sam-
komustöðum borgarinnar, einskonar
K. F. U. M. Þessi vinur minn hjet
Larrv Lynch, einn af þessum fyr-
nefndu dáðadrengjum úr Argonne-
skógunum, sem jeg hafði átt svo
margar samverustundir með þessa
legudaga þarna á bak við viglínuna.
Jeg gerði Larry það til skemtunar
sem jeg gat. Ekki svo að skilja, að
maður geti gert svo mikið fyrir
nokkurn í London, auðvitað. Jeg
bauð honum upp á miðdegisverð í
Berkerley. Og á eftir sýndi jeg hon-
um Westend, við sáum söngleik,
hnefaleik og endirinn á haustleik á
Drury Lane-leikhúsinu. Svo átum
við kvöldverð með nokkrum kunn-
ingjum okkar á Grafton Galleries og
horfðum á dansstelpur sparka á
gólfinu. Jeg er hræddur um að Larry
hafi hundleiðst þetta kvöld, því að
þegar öllu er á botninn hvolft: livað
er leiðinlegra en að vera boðið í
miðdegisverð á einum veitingastað í
London og kvöldverð á öðrum til
þess að jeta mat og drekka áfengi,
þegar maður hefir vanist slíku viku
eftir viku frá blautu barnsbeini, eða
að horfa á sýningar, þar sem efnið
og.leikendurnir eru manni eins kunn-
ugt og hann pabbi manns? En Larry
var i sannleika ákaflega siðprúður
og sór og sárt við lagði, að hann
liefði skemt sjer ágætlega. Jeg man
eftir að hann sagði á sínu skrúðuga
likingamáli, að hann væri í sama
skapi og miljón dollarar. Þegar við
skildum i aftureldingu — eða þvi
sem hefði verið afturelding ef sólin
kæmi nokkurntíma upp í London i
nóvember — sagði hann að jeg
mætti til að koma og heimsækja sig
í New York; og eins og ástatt var
fyrir okkur þá, gat jeg ekki svarað
öðru en því, að jeg játaði með am-
erikanskri slettu. Maður lærir þess-
konar málblóm svo fljótt.
Jæja, fyrir jólin, þegar klakinn
virtist hafa tekið sjer lifstíðarábúð
á ættjörð minni, og veiðiskapur i
Bedfordshire virtist vera eins og leit
að saumnál, náði jeg mjer í farmiða,
laug mjer út vegabrjef og vatt mjer
út á gamla duggu sem heitir Ma-
jestania, tók hliðarhopp hjá Ellis
Island og lenti í New York í gær,
eins og þegar hefir verið tilkynt.
Larry Lynch tók á móti mjer á
Sprengisandi. Síðan hefi jeg alls ekki
skilið við hann, nema í þrjú korter
sem jeg lieimsótti Hoozitt fyrverandi
öldungardeildar-þingmann — jeg
kem að því seinna — svo að segja
má, að jeg hafi sjeð New York ein-
göngu undir handleiðslu Larry kunn-
ingja; og alt sem jeg get sagt er það,
að New York hefir alveg skotið
London aftur fyrir sig og kveðið
liana í kútinn, að því leyti sem snert-
ir umönnun fyrir þjóðfélagsmálum.
Þau eru aðdáanleg þessi ungu
lönd! Ilvílíkur kraftur! Hvílíkar
auðlindirl Og umfram alt: hvílík
liugkvæmni! Hvílík ósköp af nýjuin
leiðum og aðferðum til þess að leika
gamla leiki, og hvílíkur flýtir! En
jeg verð að ihuga þetta svolitið:
Mjer verður hugsað til hestanna
minna!
Eftir að Larry Lynch liafði holað
mjer niður á hotelinu mínu — meðan
jeg man, jeg verð að segja ykkur
frá því: Jeg hefi aldrei á æfi minni
sjeð jafn vinalegan lióp. Eftir að jeg
hafði skildingað drenginn sem bar
töskuna mína upp, fór hann á burt
og kom aftur með alla vini sina —
þernurnar, vikadrengina, lyftudreng-
ina og svo framvegis, alt eintóma ír-
lendinga — sem sóru mjer það við
skegg föður síns, að þau skyldu gera
mjer alt til geðs, hvort heldur væri
á degi eða nóttu. Jeg botnaði ekkert
í hversvegna blessað fólkið var svo
hjartanlegt: máske er það vegna þess
að við liöfum gefið því heimastjórn
eða eittlivað svoleiðis. Ekki gat það
liafa verið drykkjuskildingurinn: jeg
hafði verið varaður við þvi að bruðla
peningum í fólk þarna vestra, svo
jeg gaf stráknum ekki nema fimm
dollara.
En þetta kemur nú ekki málinu
við. Svo maður hverfi aftur til Larry:
Undir eins og jeg hafði komið mjer
fyrir þarna á staðnum, stakk Larry
upp á því, að úr þvi að klukkan
væri orðin fimm, skyldi jeg koma
með sjer og gægjast inn i einn klef-
ann í klúbbnum, hans.
Samt sem áður taldi jeg nú rjett-
ara að ljúka af skyldusiörfunum
fyrst — sem sje að heimsækja Hoozitt
fyrverandi öldungadeildarþingmann.
Jeg var með brjef til gamla manns-
ins frá prófastinum mínum, sem
hafði hitt hann fyrir löngu á eins-
konar samvinnuferðalagi til Jerú-
salemsborgar, og þegar prófasturinn
heyrði að jeg ætlaði til New York
bað hann mig blessaðan um að taka
af sjer kunningjabrjef til þessa gamla
vinar. Mjer fanst rjettara að skila
brjefinu áður en jeg týndi því, svo
jeg lagði af stað undir eins, og tal-
aðist svo til við Larry, að jeg skyldi
hitta hann á rjettum matmálstíma.
Öldungadeildarþingmaðurinn fyr-
verandi virtist vera visnaður gamall
maður með ákaflega langt og silfur-
grátt skegg. Jeg er nú búinn að
gleyma hvaða fylki það var, sem
liann hafði verið þingmaður fyrir;
það var eitt af suðurfylkjunum, held
jeg — Saskatchewan, eða Guatemala,
eða eittlivað svoleiðis. Hann bauð
mig innilega velkominn til Ameríku,
ír.eð stuttri ræðu, sem stóð eitthvað
um tuttugu minútur; og þegar hann
virtist hafa lokið máli sínu, sagði
jeg að nú yrði jeg að fara.
Það var núna sem það brá upp
fyrir mjer fyrsta leiftrinu af því
live hugkvæmnin er mikil í Am-
eríku, og hvað þeir hafa margar
leiðir til að leika gamla leiki, eins
og jeg mintist á áðan. Án þess að
segja orð glefsaði hann með kruml-
unni i handlegginn á mjer og fór
með mig út úr stofunni, niður stiga
og ofan i einskonar hvelfingu. Þar
dró hann slagbrand frá járnhurð
einni og fór með inig inn í eins-
konar morðingjaklefa með peninga-
skáp í. Út úr skápnum tók hann
flösku og tvö glös.
— Má jeg bjóða yður „hooch“?
sagði hann.
Jeg hafði ekki hugmynd um hvað
„hoocli“ var og jeg slokaði dálitlu í
mig. Þegar jeg náði andanum aftur,
sagði jeg að jeg gerði ráð fyrir að
þessi „hooch“ væri af verulega sjald-
gæfum árgangi, sem ekki yrði keypl-
ur fyrir jafnvægi sitt i gulli, úr því
að hann geymdi þetta í peningaskáp
inni í þjófheldu lierbergi.
— Nei, svaraði hann ofur blátl
áfram, — jeg sýð þetla sjálfur.
Svona verður maður að hafa það nú
á dögum.
Jeg skildi ekki hvert hann var að
fara, og sagði honum það. Þá útskýrði
hann fyrir mjer, að nýlega liefðu
verið sett í Ameríku lög um það, að
ýmsum mjög eftirtektarverðhm regl-
um skyldi lilýtt þegar menn neyttu
áfengis. Þetta er kallað áfengisbann
og er gert til þess að koma svolitl-
um lil og tilbreytingu á hið þumbara-
lega og ófrumlega samkvæmislíf nú-
timans. Auðvitað hafði jeg, þegar
jeg fór að hugsa um það, lieyrt getið
um þetta svokallaða bann fyr, en
það mun hafa verið i þoku fyrir
mjer, hvað það eiginlega táknaði.
Jeg hjelt að það væri eitthvað við-
vikjandi lausn þræla úr ánauðinni,
'i dögum Lincolns, en auðsjáanlega
hafði jeg ruglað því saman við eitt-
hvað annað.
Jeg sagði blessaðir og sælir við
heillakarlinn hann Hoozitt fyrir ulan
þjófhelda klefann og fór nú þegar
að hitta Larry.
— Jæja nú kemurðu og jetur með
mjer, sagði hann.
Jeg fór að brjóta heilan um, hvert
hann færi með mig. Jeg hafði heyrt
svo margt uin þessar frægu veit-
ingahallir í New York — Delmonico,
Slierry’s og Childs’s og svoleiðis staði.
Enginn hefir á spurninni, hugsaði
jeg og spurði liann.
Hann hló.
— Delmonico og Sherry’s eru lok-
aðir sagði liann.
— Jeg skil, svaraði jeg. — Tísku-
aldnan sveiflast til og frá, er ekki
svo, lagsmaður?
— Alveg rjett, sagði hann. — Stað-
urinn sem jeg ætla með þig á er nýr
af nálinni, síðasta tíska i New York.
Jeg sagði ekki meira því að jeg
vissi að jeg gat treyst Larry til þess.
að fara ekki með mig á stað, þar
sem rjetta tegundin af mannfólki rís
ekki undir þvi að láta sjá sig. En það
verð jeg að segja, að jeg varð dálít-
ið forviða yfir staðnum, sem hann
fór með mig á. Bifreiðin staðnæmd-
ist einliverstaðar í þögulli hliðargötu,
og þegar við vorum faniir út og hún
ekin á burt löbbuðum við áfram
tuttugu metra eða svo og staðnæmd-
umst við liús — hátt rauðbrúnt hús,
dimt og þegjandalegt, með mörgum
þrepum upp að inngöngudyrunum.
En við gengum ekki upp þrepin. í
staðinn fór Larry með mig ofan í
kjallaraháls og þrýsti á rafmagns-
hnapp. Undir eins var hurð lokið upp,
þó ekki meira en svo að nokkurra
þumlunga rifa var á milli, og Larry
hvíslaði einhverju að einhverjum
fyrir innan. Nú var hurðin opnuð
svo að við gátum smeygt okkur inn-
fyrir, og við stóðUm andspænis ann-
ari liurð — það var járnhurð. Þelta
minti mig mjög á heimili Hoozitts.
Maðurinn sem hafði hleypt okltur
inn barði dularfull skeytateikn á
járnhurðina og nú opnaðist kringl-
ótt gat og auga úr manni kikti á
okkur gegnum gatið. Vitanlega varð
jeg hvorki forviða nje órór útaf
þessu, eftir það sem jeg hafði reynt
íijá Hoositt: jeg skildi fyllilega, að
við áttum að fara að leika gamlan
leik með' nýrri og tígulegri aðferð
— að við vorum að ganga -inn í ein-
hverja göfuga hástúlcu.
Okkur var hleypt inn og nú vorum
við komnir inn í venjulegt íbúðarliús,
með stigum upp úr breiðu anddyrinu.
Hvert einasta herbergi á neðstu liæð-
inni virtist vera troðið af fólki, sem
var að jeta og barst mikið á. Allar
dyr stóðu opnar og þjónarnir voru
á harðahlaupum út og inn með
diska og glös. Við fórum upp á loft.
Á þeirri hæð var alt spons-fult líka;
sem jeg er lifandi maðUr þá át það
í súðarherbergjununi líka.
Við Larry fórum inn i röð af fólki,
sem beið fyrir utan það, sem ein'u
sinni hafði verið viðliafnarstofan í
íbúðinni. Nú var þetta orðið að mat-
stofu svona að mestu leyti og ang-
aði þaðan þægilegasta matarlykt og
niður heyrðist af masinu i átvöglun-
um. Við biðum tuttugu mínútur uns
vi8 gátum fengið borð inni í stof-
unni, en gestgjafinn afsakaði þetta
mjög og sendi okkur cocktail sam-
stundis, svo að tíminn leið fljótt. öf
fljótt upp á vissan máta, því að þeg-
ar cockteilinn minn kom á ákvörðun-
arstaðinn þá spriklaði hann í mjer
eins og lifandi fiskur, og áhrif hans
ásamt aðgerðum þessa „hooch“, sem
jeg fjekk lijá öldungadeildarþingmaun
inum fyrverandi, gerðu mjer ljóst,
að jeg yrði að fara varlega. Því að
lítið þið nú á: lieima hjá mjer draklc
jeg aðeins með máltíðhm, en þessir
New Yorkbúar eru svo harðfeng
kyiislóð, að þeir virðast geta drukk-
ið livenær sem ný áfengishöft ma*la
þeim svo fyrir.
Sem hetur fór fengum við borðið
bráðlega og haugafylli af mat, ásamt
dýrindis hvitvíni. Hitt fólkið þarna
í stofunni virtist allra fjörugasta fólk
— ekki hávaðasamt, en naut kveld-
verðar síns i næði. Sumir voru sam-
kvæmisklæddir, sumir í hversdags-
fótunum; en allir virtust glaðir og
ljómandi laglegt. Jeg sagði Larry að
Jiessi klúbbur hans væri hreinasta
reifir og mest af kvenfólkinu var
fyrirmynd — kyrlátur, valinn af
fólki og einskonar æfintýrablær yfir
öllu — og að þegar jeg kæmi heini
til mín, ætlaði jeg að reyna að fá
einhverja kunningja mína meðal
stjórnmálamanna til þess, að koma á
hanni í Englandi lika.
Larry hló og sagði, að jeg ætlaði
að drepa sig úr kitlum. Jeg spurði
hann ekki hvernig, Jiví að livað sem
öðru leið þá var hann gestgjafi minu,
og Ameríkumenn hafa mjög ákveðn-
ar og persónlegar hugmyndir uin
fyndni, alveg fyrir sjálfa sig.
Eftir að við höfðum reykt vindlana
okkar, ætlaði Larry — sem virtist
þekkja livern einasta mann í New
York að fara með mig i eitt eða tvö
leiklnis. En við komumst þó á hvor-
ugum staðnum inn í áliorfendasalina.
Annað livort lentum við inni hjá
leikhússtjóranum eða inn í búnings-
lierbergi einhvers leikarans, og al-
staðar var hressing á boðstólum. En
þó hafði fólkið mig afsakaðan þegar
jeg sagði Jiví, að jeg væri nýkominn
frá Evrópu og væri ekki ennþá
ðorinn svo „sjóaður" að jeg þyldi
gestrisni Ameríkumanna. En þá hló
fólkið altaf. Lífið virðist vera eitt
samfelt gainan lijá þessu skemtilega
fólki. í London get jeg aldrei komið
neinum til að lilæja.
Um klukkan ellefu sagði Larry, að
nú væri tími lil kominn til að fara á
einhverja aðra líknarstofnun og fá
sjer rjettan bita í kvöldverð. Jeg
spurði hvort margar líknarstofnanir
væru þar í nágrenninu, og hann
svaraði, að eftir því sem liann best
vissi væri þær hundrað og fjörutíu
innan 800 inetra fjarlægðar. Jeg
spurði hversvegna J)ær væru svo
margar og svona vinsælar, en hann
svaraði að J)etta kæmi af íþrótta-
áhuganum í Ameríkumönnum. Iiann
sagði að yfirvöldin, sem tryðu á hin
taugastyrkjandi áhrif heiðarlegs gríns