Fálkinn - 22.05.1937, Qupperneq 14

14
F Á L K I N N
SVIFFLUGIÐ OG ÍSLENDINGAR.
Framh. af bls. 3.
rjettara sagt aö menn „takist ó loft“
af áhuga.
Því að það er ekki smóræðis
nndraverk, sem hægt cr að vinna
með góðri svifflugvjel. Það sýna
dæmin erlendu frá þeim þjóðum,
sem mesta alúð leggja við svifflug.
I svifflugi hefir mönnum tekist að
halda sjer á lofti i 38 klukkustundir.
í svifflugu hafa menn komist í 4500
metra hæð. Og í svifflugu hafa menn
flogið 508 kílómetra leið, eða álíka
og á milli Öndverðarnestáar og
Gerpis, ón þess að lenda, og var
flugleiðin sjálf vitanleg miklu lengri.
því að ekki voru krókarnir mældir
milli áfangastaða. Öll þessi met hai'a
þýskir sviffugsmenn sett.
Það eru altaf til menn, sem fjand-
skapast við allar nýjungar og slíkir
menn kalla eflaust svifflugurnar
leikföng. En eigi maður að halda
])ví nafni, þá er svifflugan merki-
legasta leikfangið í veröldinni. Og
ef sviffluglið er gagnslaust, þá má
eins segja, að fæturnir sjeu gagns-
lausir þeim. sem hafa efni á að
kaupa sjer bíl. Svifflugið er iþrótt,
undirstaða flugsins og verður hjeð-
an í frá óaðskiljanleg hreyfilfluginu.
Nú blandast engum heilvita manni
liugur um, að innan fárra ára rísi
flugmál íslands úr dvala og að flug-
mönnum á ísandi fjölgi á næstu ára-
lugum með líkum hætti og bifreiða-
stjórunum fjölgaði fyrir tuttugu ár-
um. Svifflugmennirnir eru framtíð-
arflugmenn íslands, þeir eru að búa
sig undir nám, sem verður þeim að
starfi i framtíðinni, ef þjóðin þekkir
sinn vitjunartíma og kann að lifa.
RABINDRANAT TAGORE,
indverska skáldið fræga, sem enginn
hafði heyrt nefnt, þegar það fjekk
bókmentáVerðlaun Nobels fyrir tveiin
ur áratugum, er nú orðinn 76 ára
gamall. Nýlega hjelt hann fyrirlestur
í háskálanum í Kalkutta og sýnir
myndin skáldjöfurinn þegar hann er
að koma í háskólann.
----x-----
Armand Spilers heitir franskur
maður, sem hefir met í því að strjúka
úr fangelsum. Hann liefir verið
dæmdur í fangelsi hvað eftir ann-
að fyrir ýmsa glæpi, en jafnan tekist
að strjúka áður en refsitíminn var
útrunninn. Eftir að hann braust út
seinast rændi hann gimsteinabúð
og drap eigandann og nú hefir hann
verið dæmdur til dauða, meðfram
með þeim forsendum, að það þýði
ekki að dæma hann í fangelsi, þvi
að hann brjótist út þaðan. Spilers
er aðeins 34. ára og hefir meðal
annars tvisvar tekist að strjúka frá
Djöflaey. Einu sinni hefir liann strok
ið úr Santtó-fangelsinu í París og
oftsinn'is úr ómerkari fangelsum
víðsvegar um Frakkland.
LEIKHÚSIÐ: GERFIMENN
EFTIR
KAREL CAPEK.
Naprari ádeila ó vjelamenning-
una mun tæplega til en sú, sem felsí
i leik þeim, er Leikfjelag Reykjavík-
ur tók til sýningar í vikunni sem
leið. Leikurinn gerist ó árunum
1970—80, en þá er svo komið fram-
förum mannkynsins, að tekist hefir
Það er hinn frægi tjekkneski rit-
höfundur Karel Capek, sem er höf-
undur þessa frumlega og stórmerki-
lega leiks. Eftir hann liggja bæði
sögur og leikrit, en þessi leikur hefir
aukið skáldfrægð lians einna mest af
Lim hans, enda verður ekki á móti
að gera mannsköpun að verksmiðju-
iðnaði. Gerist leikunnn í gervi-
inannagerð, sem framleiðir um
15.000 manns á dag og til vinnu og
hernaðar eru þessir gervimenn
fremri menskum mönnum, þeir eru
í rauninni vinnudýr, sem skorfir
sjálfstæðan vilja og hafa enga sái,
eru þurftarlitlir og endast í tuttugu
ár. Iðjuhöldum og herstjórum eru
þeir því hin þægilegustu áhöld enda
er eftirspurnin mikil og verksmiðj-
an sjer ekki út úr því, sem hún hefir
að gera. En svo vill það til, að efna-
fræðingur verksmiðjunnar hefir af
misgáningi gert einn gerfimanninn
þannig úr garði, að i honum vakna
mannlegar lilfinningar og vilji. Hann
tekur að sjer stjórn gervimanna-
hópsins i verksmiðjunni og gerir
uppreisn gegn sköpurum sínum, yf-
irmönnuin verksmiðjunnar og drep-
ur þá alla nema einn. Gervimenn-
irnir geta í einu vetfangi tortímt
ir.annkyninu, en sjálfir geta þeir
ekki haldið áfram að framleiða
gerfimenn; til þess vantar þá „upp-
skriftina“, en hún hefir farið for-
görðum. Liggur því heimsauðn
framundan, en á síðustu stundu læt-
ur höfundur þó málið leysast á
óvæntan hótt.
þvi borið, að leikurinn er snildar-
verk, sem ó erindi til allra, sem
vilja liugsa og leitast við að skilja
samband orsakar og afleiðingar.
Leikurinn er þörf ádrepa og eftir-
minnileg og íhugunarverð nú á vjela-
öldinni, þegar allra augu mæna á
það vjelræna, svo að þeim gleymist,
að hið sálræna á nokkurn rjett á
sjer.
Aðalhlutverkin eru yfirleitt vel
leikin, en iíklega mundi það gera
leikinn áhrifameiri, ef sjerken'.i-
legri og annarlegri svipur væri yfir
daglegu lífi yfirmannanna þarna í
verksmiðjunni. Manni finst Brynj-
ólfur Jóhannesson, verksmiðjustjór-
ínn, vera full unggæðislegur til þess
að eiga að hafa örlög alls mann-
kynsins í hendi sjer. Þorsteinn Ö.
Stephensen leikur lifeðhsfræðing-
inn, og Ragnar Kvaran verkstjór-
ann, sem gervimennirnir þyrma, en
Indriði Waage hefir gert ógleyman-
lega persónu úr verslunarforstjóran-
um, sem aldrei æðrast nje gleynnr
reikningshaldinu hvað sem á dyn-
ur. Emilía Borg leikur stórt hlutverk
stúlku, sem kemur í verksmiðjuna
til þess að berjast fyrir rjettndum
og bæta hag gervimannanna, en gift-
ist svo verksmiðjustjóranum. Fer
hún einkar vel með hlutverkið, sem
er all vandasamt. Valur Gíslason er
gervimaðurinn, sem hefir fengið sál
og að mörgu leyti sjerkenmlegasta
persónaii í leiknum. Regína Þórðar-
dóttir og Gestur Pálsson leika eink-
ar vel tvö lítil hlutverk i eftirmála
leiksins. Og frá byrjun fylgir áhorf-
andinn Ragnari Kvaran, í hlutverki
Alquists verkstjóra, sem i eftirmál-
anum verður þungamiðja leiksins.
Er túikun hans á hlutverkinu í þeim
þætti ógleymanlega töfrandi.
Kvaran hel'ir éinnig búið leikmn
undir sýningu, en Bogi Ólafsson
þýddi hann. — Frumsýningarkvöldið
var fult hús óhorfenda í Iðnó og
undirtektir ágætar og væri það góðs
viti um dómgreind almennings, ef
það gæti haldist. •— Efsta myndin
er úr eftirmálanum og sýnir verk-
stjórann (B. ICvaran) við skrifborðið,
ei á þeirri næstu sjást Þóra Borg
(gerviskrifstofustúlka), Br. Jóhannes-
son og Emilía Borg. Loks sýnir litla
myndin Regínu Þórðardóttur og Gesl
Pálsson.
KRÝNINGIN f FIRÐSJÁ.
Þeir Lundúnabúar, sem eiga firð-
sjártæki gátu fylgst vel með krýn-
ingunni 12. maí, því að firðsjárstöðin
sendi út firðsjá af atburðunum og
er myndin að ofan tekin, þegar ver-
ið var að leggja jarðstrenginn frá
Buckingham Palace ó sjónvarps-
stöðina.