Fálkinn - 08.09.1939, Blaðsíða 4

4
F Á L K I N N
kunni það mikið i énsku, að
hann gat orðið fylgdarniaðui'
William Morris, er hann ferðað-
ist hjer um. Morris líkaði vel við
hann og veilti honum nokkurn
ársstyrk í viðurkenningarskyni
(5 sterlingspund) til æfiloka. En
Jón var letingi að eðlisfari og
þóttist of góður til að vinna lik-
amlega vinnu. Hins vegar má
nokkuð marka álitið á Jóni af
þvi, að hann bauð sig fram í
Rangárvallasýslu og fjekk þó
nokkur atkvæði. Að visu munu
aðeins hættulausar lieldur líka
hollustusamlegar, ef útbúnaður-
inn er skynsamlegur. Rangur út-
búnaður á sinnuleysisöld þjóðar-
innar Iiafði skapað liræðsluna við
að liggja úti — sumir voru jafn-
vel hræddir við að opna bað-
stofuglugga að vetrarlagi, hvað
þá að sofa fyrir opnum glugga.
- En nú óttast enginn að liggja
i tjaldi og l jöldinn allur veit af
eigin reynslu, að manni getur lið-
ið ágætlega í tjaldi, ef góður botn
t í því og maður iiefir svefn-
poka og bedda eða vindsæng til
að liggja á, Því að það er jarð-
kuldinn, sem hefir gert mörgum
tjaldvistina leiða, og þvi er ekki
að neita, að það er iiægl að verða
sjer úti um lungnabólgu með
því að liggja á rakri jörð, alveg
ó sama liátt og margir liafa orð-
ið úti hjer á landi vegna klæð-
leysis eða óhentugs fatnaðar.
Skátarnir eiga upptökin að þvi
að liggja úti sjer til skemtunar
hjer á landi. Og þegar fólk sá, að
óharðnaðir unglingar komu heim
aftur úr útilegunum, liraustir og
sællegir, en ekki hálfdauðir af
voshúð, þá fór það að athuga
málið. Þessar útilegur voru þá
ekki neitt grímuklætt sjálfsmorð.
Jafnvel fólk, sem komið er á
efri aldur og ekki hefir vanist
útilegum, getur farið að iðka þær
á gamals aldxá og haft gott af.
En þá verður aðbúnaðurinn að
vera betri en stundum var bjá
lestamönnunum í gamla daga,
sem lágu út á bersvæði í fötunum
einum „með reiðingstorfu undir
hausnum og klifberaklakk í lilust
inni“, eins og sagt var.
Útilegan er einn þáttur ferða-
hreyfingar nútímans. En hún
gerir talsvert aðrar kröfur til út-
búnaðar en ferðalagið. Á göngu-
ferðalagi takmarkar fólk útbún-
aðinn sem mest. Tjaldið er lítið
og Ijett og alt takmarkað sem
mest til þess að iilifa bakinu og
burðarmanninum. En til útilegu
yfir lengri tíma velja menn ofl
staði, sem flutningatæki geta
komist að, og því þarf ekki að
hnitmiða þyngdina á flutningun-
um. Menn viija hafa stórt og
rúmgatt tjald, þvi að það er eigi
aðeins afdrep til að sofa í held-
ur líka bústaður að deginum til,
þegar ekki er hægt að dvelja úti.
Og menn vilja hafa lausaþak yf-
ir tjaldinu, lil þess að taka af
því vætuna ef að rignir. Sje
lausaþak notað, er sjálft tjaldið
altaf þurt. Menn vilja hafa smá-
horð til þess að bera fram mat-
inn á og jafnvel kjaftastóla til
að sitja á. En annars er það
skynsamlegast að hafa altaf sem
Þetta er gott viðlegutjald. Beddar til að sofa á.
sumir ekki vilja leggja mikið
upp upp úr því, en varla liefði
liann verið talinn kjörgengur ef
bann hefði verið álitinn rugl-
aður.
En útileguöldin nýja, er ekki
ósennilegri til að skapa sögur á
munni þjóðarinnar en sú gamla,
þó ólíku sje saman að jafna. Úti-
leguhreyfingin nýja er orðin
nokkurra ára gömul en fylgi
herinar fer sívaxandi. Fyrir
nokkrum áratugum var það al-
geng skoðun fólks i bæjunum,
að það væri ekki lífshættulaust
og ekki lient öðrum en hraust-
mennum, að liggja í tjaldi úti á
víðavangi þó um hásumar væri.
Þegar L. H. Miiller og fjelagar
lians gerðu út ferðina yfir þvert
landið um hávetur munu þeir
háfa verið margir, sem ekki
liefðu viljað kaupa vonina í þeim
háu verði..
En nú er allur almenningur
vitandi um, að útilegur eru ekki
Það er hollara að æfa líkamann í sólskininu en leikfimissölunum.
TrTTILEGUMANNATRÚIN er
^ dauð og íslenskt liugmynda-
flug hefir orðið ríku viðfangs-
efni fátækari. Þær heilluðu í
æsku sögurnar um útilegu-
mennina í jökuldölunum, sem
viltust stundum á fjöllum og
fóru í þoku um öræfi og jökla,
uns þeir komu ofan í djúpan
dal, vafinn í grasi, fundu þar
bæ og hittu kvenfólkið heima,
og það faldi þá og hjálpaði þeim,
forðaði þeim við reiði bænda
sinna og bræðra og giftist þeim
meira að segja stundum og fór
með þeim lil bygða — eða að
bygðannennirnir settust í búið
hjá tengdaforeldrunum og urðu
litilegumenn. Hjá útilegumönn-
um var alt mikið, þeir voru ramir
að afli og fráir á fæti, og sauð-
fjeð þeirra var vænna en bygða-
raanna. „Síðan þverhandarþykk“.
Með Jóni gamla söðla frá Hlíð-
arendakoti fór íslensk útilegu-
1 mannatrú í gröfina. Hann trúði
því statt og stöðngt, að útilegu-
menn væru til, og vildi fá þing-
ið til að kosta leiðangur til að
uppræta þá og drepa Stóra-Kol,
sem var einskonar Skugga-
Sveinn Jóns söðla. Vegna úti-
legumannatrúarinnar liefir Jón
út í frá verið talinn einfeldning-
ur, en það var síður en svo. Jón
var í flestu betur mentaður en
alþýðumenn gerðust í þó daga;
hann hafði lært handverk og
ÚTILEGUR
*