Fálkinn - 19.04.1940, Blaðsíða 3

F Á L K 1 N N
3
VIKUBLAÐ MEÐ MYNDUM.
fíitstjórar: Skúli Skúlason.
Kagnar Jóhannesson.
Framkv.stjóri: Svavar Hjaltested
Aðalskrifstofa:
Bankastr. 3, Reykjavík. Sími 2210
Opin virka daga kl. 10-12 og 1-0.
Skrifstofa i Oslo:
A n t o n S e h j ö t s g a d e 14.
Blaðið kemur úl hvern föstudag.
kr. 4.50 á ársfj. og 18 kr. árg.
Erlendis 24 kr.
Allar áskriftir greiðist fyrirfram.
.4uglýsingaverð: 20 aura miilim.
HERBERTSpre/i/.
Skraddaraþaokar.
í síðustu styrjöld urðu margir rík-
ir, sem áður voru fálækir. Þeir urðu
rikir á kostnað ríkissjóða stríðs-
þjóðanna, sem tóku lánin, og á al-
menningi allra þjóða, einkum þess
fólks, sem iifði á föstu kaupi eða
sparifje sínu. Heildin tapaði, því að
stríð skapa aldrei verðmæti en eyði-
leggur jafnan verðmæti.
Nú hafa hernaðarþjóðirnar selt
sjer það mark, að enginn skuli græða
á stríðinu. Og hlutlausu þjóðirnar
lika. Þær nota sjer reynsluna úr
síðustu styrjöld og i flestum tilfell-
um er hægt að sjá fyrir því, að gróði
safnist ekki á einstakra manna hend-
ur vegna stríðsins. Nú eiga allir að
tapa, ekki aðeins hernaðarjijóðirn-
ar heldur hlutlausu þjóðirnar líka.
Enda hefir það einkennilega skeð,
það sem af er styrjöldinni, að hlut-
lausu jijóðirnar liafa orðið engu bet-
ur úti en herþjóðirnar. Norðnienn
hat'a til dæmis mist tiltölulega fleiri
menn, það s'em af er styrjöldinni, en
Frakkar. Og siglingar hlutlausra
þjóða, rnilli hlutlausra landa, hafa
verið lamaðar eigi siður en siglingar
sjálfra hernaðarþjóðanna.
íslendingar geta ekki gert sjer vor
um að græða á stríðinu. Þvert á
móti. Þó að einhver hækkun verði á
útflutningsvörunni þá kemur hækk-
un á aðkeyptri vöru á móti. Og hin
stórhækkuðu flutningsgjöld eru baggi,
sem mun reynast þungur og lýjandi.
Aldrei hefir þjóðinni verið nauð-
synlegra en nú að búa sem mest að
sínu. Þegar stjórnarvöldin sáu fram
á styrjöld í fyrra, heittu þau sjer
einkum fyrir jivi, að tryggja að-
liutning á öllu þvi, sem íramleiðslan
þarf á að halda — eldsneyti og
veiðarfæri til útgerðarinnar og þvi
um Jíku. En á hitt hefir ekki verið
lögð sú áhersla sem skyldi, að reyna
að spara erlendar vörur og nota inn-
lendar í staðinn. Fisknotkun þjóðar-
innar gæti eflaust aukistum helming,
án þess að heilsu cða þreki nokkurs
inanns væri misboðið, ketnotkun sönni
leiðis og hagnýtari ineðferð mjólk-
urafurða en nú gerist. Það er mjög
mikið vafamál, hvort mjólkursend-
ingar sveitabýla í mjólkurhúin sunn-
anlands er til góðs á þeim timum,
sem nú standa yfir, og það er öfug-
streymi þegar sveitafólk hættir að
húa til skyr, en jetur hfragraut á
málum i staðinn. Það er sannanlegt,
að fólk gat lifað góðu Iífi hjer á
landi með helmingi minni matvöru-
innflutning en nú. Því skyldi ]>að
ekki vera hægt enn?
GUNNAR GUNNARSSON
skáld kominn heim Ar Þýskalandsför sinni.
Viðtal við skáldið.
Gunnar (itinnarsson skáld
kom heim hingað nieð „Lvra“
siðast, og slapp |)ví lieim rjetl
um leið og Noregur og Danmörk
drógust inn í styrjöldina. „Fálir-
inn“ gerir ráð fyrir, að marga
fýsi að heyra eitthvað um ferðir
þessa víðfræga og víðförla landa
vors og fór því á fund Gunnars
rjett eftir heimkomuna og spurði
hann frjetta úr utanförinni.
Ætli fæst orð ltafi ekki
minsta ábyrgð, ekki síst á þess-
um tímum, segir skáldið með
hægð.
Þjer liafið verið farinn frá
Noregi fyrir þýsku innrásina?
Já, við sigldum frá Noregs-
ströndum nóttina áðtir en þeir
atburðir gerðust, og á leiðinni
hingað sáum við fá merki stríðs,
ekkert herskip, en nveðan við
áttum viðdvöl í Færeyjum flugu
tvær breskar flugvjelar yfir Þórs-
höfn. En við vorum líka farnir
þaðan þegar Bretar tóku eyj-
arnar. Við gátum því komist
leiðar okkar án nokkurs trafala.
Sáuð þjer þess nokkur
ínerki á Norðurlöndum, að fólk-
ið byggist við því, sem nú hefir
komið á daginn?
Nei, alls ekki, það fólk, sem
jeg talaði við, virtist sliku alger-
iega óviðbúið.
Nú víkur talinu að Þýskalands-
för Gunnars, en ])ar ferðaðist
hann um og las upp úr verkum
sinum í eigi færri en 14 borg-
nm. Ivvað hann sig hafa furðað á,
hversu góð aðsóknin hefði ver-
ið, þrátt fvrir yfirstandandi slríð.
Enda virtist sjer mentaðir Þjóð-
verjar, flestum útlendingum
fremur, þekkja til íslands og ts-
lendinga.
G. G. kvaðst ekki, sem ferða-
maður, hafa orðið var við skort
í Þýskalandi. Að vísu hefði verið
litið um eldivið, og flutnings-
vandræði væru nokkur, en ann-
ars virtist fólkið hafa nóg.
Nú fer jeg að fara í kringum
þáð við Gunnar, að marga langi
til að forvitnast eitthvað um
fundi hans og Hitlers ríkiskansl-
ara.
Gunnar brosir \ið.
Jæja, einmitt það. Annars
hefi jeg svo sem ekki margt að
segja um það.
Þið hafið væntanlega eitt-
livað minst á íslensk efni.
— Já, meðal annars sagði jeg
Hitler frá því, að nú væru 37 ár
liðin síðan íslenskur hóndi bar
fram á Alþingi frumvarp um
þegnskylduvinnu. En ekki var
liitler kunnugt uin það. Kvaðst
liann hafi fengið ýmsar hug-
myndir að þýsku þegnskyldunni
frá Búlgariu.
Héfir Hitler ekki mikinn
persónulegan kraft til að bera,
eða sýndist yður liann vera
þreytulegur ?
Kringum slíka menn er
auðvitað mikið aflsvið. Nei
hann sýndist ekki vera þreyttur.
En hann sagðist ekki luifa húist
við striði. Hefði hann verið byrj-
aður á mörgum stórvirkjum
víðsvegar uin landið, en nú yrði
þau að biða vegna ófriðarins.
Hitler sagðist i raun rjettri ekki
mega vera að því að standa í
stríði, hann væri orðinn fimtug-
ur og hefði nógum öðrum störf-
nm að sinna.
Gunnar var 'Al/> mánuð í ferða-
lagi sínu og fór hratt vfir. Seg-
ist hann ekki hafa dvalist nema
kvöldið og blánóttina í mörgum
borgunum, sem hann gisti. En
Norræna fjelagið í Þýskalandi
undirbjó ferðir hans þar í landi.
Og nú liaí'ið þjer í hvggju
að setjast að húi vðar evstra?
Já, jeg fer austur með
fyrstu ferð, segir Gunnar Gunn-
arsson. Og nú er mál til komið
að fara að skrifa eitthvað fyrir
sjálfan sig, eftir alt þetta ferða-
lag, bætir liann við.
r.j.
Útbreiðið Fáikann!
HANDSPRENRJURNAR TIL!
Þó að lengstum sje „tíðindalausl
á vesturvígstöSvunum“ eru hermenn-
irnir altaf reiSubúnir. Hjer sjest
þýskur hermaður í gryfjudyrunum
sínum með handsprengjurnar hjá
sjer.
Dagleg iðkun lyginnar:
Þjónninn: —- Nú skal jeg koma
eftir augnablik.
Búðarmaðurinn : Jeg get óhikað
mælt með þessum nærfötum. Það
er sama tegundin og jeg nota sjálfur.
Tannlæknirinn: Yður kennir
ekki vitund til.
Þulurinn: Nú hefsl skemtiþát.t-
ur. —
Ungi maðurinn: Jeg liefi aldroi
elskað nokkra stúlku fyr en þig.
Drengurinn við Bió: ,Ieg er ekki
nema 12 ára.
Verjandinn: — Mundi jeg standa
hjerna, ef jeg væri ekki sannfærður
um sakleysi þessa manns?
Veðurfræðingurinn: — Veðurútíi't
á morgun: gott veður.
Vinkonan: Góða niín, það er
eins og þessi hattur sje steyptur á
þig.
Ritstjórinn: Vegna rúmlevsis
er oss því ómögulegl....
(Der Querschnitt).
PÁFINN HJÁ
nýárið,
að páfinn heimsótti
en enginn páfi liefir heimsótt Ítalíu-
konung' síðan 1870. Hjer sjest páf-
inn í vagni sínum fyrir utan hallar-
dyrnar.