Fálkinn - 14.11.1941, Blaðsíða 15

F Á L K I N N
15
WÝJAB BÆKUR FRÍ tSAFOLDABPBEWTSMIÐJP:
KÍNA, eítir frú Oddnýju Sen.
LJÓÐ Guðrúnar frá Hömrum.
VINIR VORSINS, eftir Stefán Jónsson.
BÖRNIN OG JÓLIN, eftir frú Guðrúnu Jóhannsdóttir frá Brautarholti.
GUÐFINNA JÓNSDÓTTIR frá HÖMRUM:
Ljóð
Hér kemur á bókamarkaðinn ljóðabók, sem
vekja mun ahygli og aðdáun, og mun verða
talin eiga samstöðu með því, sem best hefir
verið kveðið á íslenska tungu. Guðmundur
Finnbogason landsbókavörður skrifar um þessa
fallegu Ijóðabók í Skírnishefíi, sem nú er að
konva út:
Það er npkkuð langt síðan ný, íslensk ljóða-
bók hefir vakið mér jafnmikla gleði og óvænt-
an unað og þessi. Eg hrökk við, er jeg las
fjögur kvæði, sem birtust eftir höfundinn í
„Þingeyskum ljóðum“ í fyrra. Þarna var þá
nýr snillingur mitt á meðal vor, sem ég hafði
ekki áður heyrt getið, og ég þráði að fá meira
af svona góðu. .Og nú er bókin komin í smekk-
lcgum búningi: 45 Ijóð, er öll bera sama aðals-
svipinn, ekki eitt einasta, er ég kysi burt. 011
eru ljóðin stutt. Hin lengstu taka rúmlega tvær
blaðsíður. Það kemur vel heim við þá kröfu,
er Edgar Allan Poe garði til ljóða. Hann sagði,
að langt Ijóð væri blátt áfram fjarstæða. Um
Ieið og þessi ljóð eru stutt, eru þau heilsteypt
og stílhrein. Um mörg af yrkisefnunum hefir
oft verið kveðið áður og um sum ágæílega; en
það gerir ekkert til. Það ljómar alt í nýrri
fegurð og nýjum skilningi, þegar þessi skáld-
mær sncrtir við því. Hún er afarnæm á myndir
og raddir lífsins og náttúrunnar, finnur and-
ann, sem í þeim bærist, og getur skilað áhrif-
unum dagghreinum og í kristaltæru máli. Hrein-
leiki og tign hugsunar og máls er aðalmark
þessara Ijóða. Þarna er ekkert ástarkvæði, en
ástúð og samúð er sem falin glóð í þeim mynd-
um, er skáldið málar, og í hljómblæ og hrynj-
andi ljóðanna, en helgilotning fyrir æðstu öfl-
um tilverunnar og hin djúpa undiralda. Mátt-
urinn til að lyfta hversdagslegu efni í æðra
veldi er frábær. Lesendur Skírnis gcta séð með-
ferðina af kvæðunum „Rokkhljóð“ (í fyrra) og
„Villifugl" (í ár) og hér er ekki rúm fyrir nema
örfáar tilvitnanir. Hvar hefir t. d. hinni heilsu-
samlegu snertingu við móður Jörð verið lýst af
næmari skynjun en í upphafi kvæðisins „Heiða-
kyrrð“:
Ég gekk um vordag í Víðihlíð
og varlega skó af fótum dró
og heitan, töfrandi fögnuð fann,
er fjalldrapinn ökla minn nakinn sló,
og rammur safi mjer rann í æð,
frá rótarkvisti um holt og mó.
Og hvar ev fegra erindi um skýin en þetta
niðurlagserindi kvæðisins „Ský“:
Þið kallið mig heitast, kvöld og morgunský,
er kveðið í sárum fegurst himnanna ljóð
og birtið í austri dagroðans dýru heit
cg drauma nætur ritið á vesturslóð.
Þið vefjið æðstu litfegurð ljóssins strönd
og lyftið gullnum væng yfir hússins flóð.
f hinu djúpúðga kvæði „Þagnar-
gull“ streyma myndirnar hver af
annari, glæsilegar og óvæntar, til
dæmis:
Eg leit hið hljóða himingull
um hamingjunnar arm
þess fagurskygðu sylgju sá
við sorgarinnar barm
og festa’ í svefnlauf sumargrænt
í sveig um draumsins hvarm.
Þessi ljóð eru raunar öll „Þagnargull", orðin
til í helgri þögn og einlægni, fjarri skarkala
heimsins. Þessvegna munu þau lengi ljóma í
bókmentum vorum.
G. F.
STEFÁN JÓNSSON:
vorsms
Þetta er saga fyrir unglinga, um lítinn dreng,
og segir frá fyrstu 10 árum æfi hans.
Stefán Jónsson er orðinn vel þektur rithöf-
undur, og liggur eftir hann margt ágætra
verkaverka í bundnu og óbundnu máli. Má þar
nefna meðal annars: „Konan á klettinum“, sem
kom út fyrir nokkrum árum, „Á förnum vegi“,
sem kom út í vor, og hafa báðar bækurnar
hlotið mjög góða dóma. En þektastur mun hann
vera meðal yngri kynslóðarinnar fyrir ýmsar
vísur og ljóð, sem hann hefir ort fyrir börn.
— Stefán Jónsson er greindpr maður og góður
rithöfundur, og mun þessi bók auka hróður
hans.
GUÐRÚN JÓHANNSDÓTTIR
frá BRAUTARHOLTI:
Börnin og jölin
Sigurgeir Sigurðsson biskup fylgir þessari
litlu bók úr hlaði með eftirfarandi formála:
Árlega eru sendar á bókamarkaðinn margar
bækur, sem ætlaðar eru börnunum. Færa þær
þeim margvíslegan fróðleik og ýmisltgt efni,
sem á að styðja að þroska þeirra og þekkingu,
eða vera þeim til skemtilesturs. Má segja, að
börnin hafi þar úr allmiklu að velja. En það
er ekki margt um andleg ljóð við barnahæfi í
bókaverslunum landsins, ljóð, sem sjerstaklega
sjeu börnunum ætluð og þau í bernskunni geti
tileinkað sjer. Þess vegna hygg jeg, að þessi
litla bók, sem hjer birtist verði mörgum börn-
um og unglingum kærkominn gestur. Jeg hefi
lesið handritið og dylst mjer ekki, að sá andi
er yfir því, sem bókin hefir inni að halda, að
það er óhætt að mæla með henni. Höfundurinn,
frú Guðrún Jóhannsdóttir frá Brautarholti, læt-
ur líka bókina frá sjer fara með þeim óskum,
að hún mætti verða til þess að gróðursetja það,
sem fegurst er og best í hugum hinna ungu
lesenda, að ljóðin og þulurnar mættu vekja
lotningu barnanna fyrir guði og vekja hjá þeim
trú á föðurkærleika hans og handleiðslu.
Mörg af ljóðunum eru vel til þess fallin,
að læra þau utan að, og flestum, sem í æsku
sinni lærðu fögur ljóð, mun koma saman um,
að gott var að geyma þau í huga og rifja þau
upp, þegar lengra kom út í lífið og reynslu
þess. Mættu þessi ljóð verða sem flestum börn-
um, er þau lesa, slíkar leiðarstjörnur.
Sigurgeir Sigurðsson.
Hvað vitum við um Kína, þet'ta undraland,
sem er að víðáttu og mannfjölda eins og heil
heimsálfa, þar sem býr þjóð, sem stóð á há-
tindi menningar, þegar álfa vor var enn lítt
bygð og menning í bernsku. Þar sem alt er svo
ólíkt, að jafnvel sólskinið er öðruvísi þar en
hjer. Á miðöldum höfðu þjóðir Evrópu óljósar
sagnir um mikið æfintýraland fjærst í austri,
þar sem kryddið greri, þar sem silkið var
unnið, þar sem gnægðir voru gimsteina og
heilar hallir voru gerðar úr skíru gulli. í
þessari bók lýsir frú Oddný E. Sen með skýr-
um dráttum og á fögru máli, landi og þjóð,
háttum og siðum, sögu og sjerkennum.
Höfundur bókarinnar frú Oddný E. Sen, er
fædd 9. júní 1889 að Breiðabólsstöðum í Bessa-
staðahreppi, dóttir hjónanna Erlends Björns-
sonar hreppstjóra og Maríu Sveinsdóttur. Hún
tók burtfararpróf úr kvennaskólanum og Kenn-
araskólanum, en fór skömmu síðar til Skot-
lands (árið 1908), þar sem hún var við nám
og skrifstofustörf. Árið 1917 giftist hún Kín-
verja að nafni K. T. Sen, sem þá var að undir-
búa doktorsritgerð sína í uppeldisfræði við há-
skólann í Edinborg. Komu þau hjónin hingað
til lands skömmu eftir síðustu heimsstyrjöld,
og flutti þá dr. K. T. Sen nokkra fyrirlestra um
Kína. Árið 1922 fór frú O. E. Sen til Kína,
ásamt manni sínum, sem þá varð prófessor við
báskólann í Amoy. Dvöldust þau þar samfleytt
til ársins 1937 en þá kom frú O. E. Sen hingað
til Iands til að sjá æskustöðvar sinar.
Frú O. E. Sen er þegar orðin Iandskunn af
þeim mörgu greinum, sem hún hefir skrifað
um Kína í blöð og tímarit, og eins fyrirlestr-
um þeim, sem hún hefir flutt um það land bæði
í útvarpið og eins á ýmsum samkomum. Einna
kunnust mun hún þó hafa orðið vegna sýn-
inga þeirra, sem hún hjelt hjer í bæ árin 1938
á ýmsum kínverskum munum, sem hún flutti
með sjer frá Kína.