Fálkinn - 29.05.1942, Page 2

2
F Á L K I N N
- GAMLA BÍÓ -
I)R. KILDARE.
Söguhetja þessarar myndar er
ungur læknir, James Kildare að
nafni (Lew Ayres), sem hefir ver-
ið rá'ðinn aðstoöarmaöur yfirlækn-
isins Gillespie (Lionel Barrymore).
Gillespie hýst við aö eiga ekki langt
eftir ólifað, og hefir ákveðiö, að
James Kildare skuli verða eftirmað-
ur sinn. En hann þykist sjá, að
liinn unga lækni skorti enn lífs-
reynslu, sem hverjum lækni í á-
byrgðarstöðu sje nauðsynleg, og
þessvegna sendir hann Kildare á litla
lækningarstofu i útjaðri borgarinn-
ar. Fyrsta daginn, sem Kildare er
þar, er hann sóttur til þess að
hjálpa slösuðum manni. Sjúklingur-
inn er 17 ára gamall piltur, sem
heitir Nick, og það sem að honum
er: hann hefir fengið byssukúlu í
öxlina.
Pilturinn segir lækninum, að hann
hafi farið að heiman til þess að
liitta veðmangara' nokkurn og með-
an jjeir hafi verið að tala saman,
hafði einhver skotið veðmangar-
ann og drepið liann, en sært hann
sjálfan. En tilræðismaðurinn hafi
sloppið ósjeður. í sama bili kemur
Rosalie, systir Nicks til sögunnar.
Og i sameiningu fá þau systkinin
læknirinn til að hætta við að senda
eftir sjúkrabifreið, en biðja hann
um að hjúkra sjúklingnum í kjall-
araherberginu, sem hann á heima
í, og halda málinu leyndu. Kildare
læknir gerir þetta fyrir tilmæli
stúlkunnar. Hann nær kúlunni úr
öxlinni á manninum og bindur um
sárið.
En læknirinn hefir orðið hug-
fanginn af Rosalie. Og Gillespie
gamli læknir fær veður af því,
sem gerst hefir, og sendir Kildare
heim til sín og lætur, sem hann
hafi unnið sjer til óhelgi. En Kild-
are sjer, að hjer eru einhver hrögð
í tafli og fer aftur að heiman og
til New York. Hann fer beina leið
til Niclcs og lætur dæla blóði úr
sjer í hann, til þess að bjarga lífi
hans. En i sömu svifum kemur lög-
reglan i þeim erindum að handtaka
Nick. Og nú virðist svo, sem þessi
lijálp Kildare varði hann stöðumissi.
En hann trúir á að Nick sje sak-
laus og einsetur sjer að bjarga hon-
um, með J)ví að finna hinn rjetta
sökudólg.
Honum tekst að hafa upp á
inanni, sem heitir Crandell, og þyk-
ist víss um að hann sje sá seki. En
í sambandi við það gerast tíðindi,
sem myndir segir frá að iokum. Og
endirinn verður annar, en áliorf-
endur búast við.
Myndin er tekin af Metro-Gold-
wyn-Mayer og leikstjórinn er Har-
old S. Bucquet.
Bækurnar
í sveiíina
Á hverfandi hveli.
„Bak við tjöldin“.
í verum
og Sekar konur og
Kvislingar.
Frú Hildur Mcirgrjet Pjeturs-
dóttir á Sauðárkróki, varð 70
ára 27. þ. m.
Það hefir vakið furðu margra
hugsandi manna, að eigi skuli vera
til i íslenskri útgáfu rit þess höf-
undar, sem árum saman eða jafnvel
áratugum hafa varpað ljóma á nafn
íslands meðal framandi þjóða. Gunn-
ar Gunnarsson er tvímælalaust lang-
frægasti rithöfundur Islendinga
jafnvel alla leið aftur til Snorra.
Og nú dvelur hann „mitt á meðal
vor“, kominn heim og sestur að í
námunda við ættarslóðirnar eystra.
En — það eru eigi nema fyrstu
sögurnar hans, sem hafa sjeð dags-
ins ljós á móðurtungu skáldsins.
Og þær komu út í heldur ljelegum
búningi, að því er „prentarans
pund“ og „kostnaðarmanninn“
snerti.
En nú er nýlega komið út fyrsta
bindið af smekklegri og vandaðri
útgáfu af verkum Gunnars Gunars-
sonar. Atvikin til þess eru þau, að
árið 1940 bundust 25 menn samtök-
um um, að hrinda af þjóðinni ó-
sómanum og koma ritum frægasta
skálds íslands út — á íslensku. Þeir
stofnuðu fjelagsskap með sjer, er
Jón G. Jónsson, Sólvallag. 70,
verður 50 ára 30. maí.
þeir nefndu „Landnámu“, og bundu
tilgang sinn eigi aðeins við útgáfu
rita Gunnars heldur er tilgangurinn
einnig sá, að koma út í fallegri út-
gáfu ýmsum þeim ritum sígildum,
sem nú liggja óbætt hjá gerði, ef
svo mætti að orði kveða. Stjórn
þessa fjelags skipa þeir Kristján
Guðlaugsson ritstjóri, Ragnar Ól-
afsson iögfræðingur, Ragnar Jóns-
son cand. jur. fulltrúi, Ármann
Halldórsson magister, Andrjes Þor-
mar gialdkeri Landsímans, Ragnar
Jónsson framkvæmdastjóri og Kr.
Andrjesson magister. En forstjóri út-
gáfustjórnarinnar er Sigurður Nor-
dal prófessor.
Til fyrirtækisins var stofnað með
frjálsum framlögum hinna 25 manna
og var ákveðið, að nýjum þátttak-
endum yrði veitt veitt viðtaka i fje-
lagsskapinn gegn 42 kr. framlagi.
Miðaðist þetta tillag við það, að
afla þyrfti fyrirtækinu nokkurs
rekstursfjár, m. a. til pappírskaupa,
en að öðru leyti yrði tilhögunin sú,
að úrgjöld þátttakenda framvegis
yrðu miðuð við raunverulegan út-
Jakob Kristinsson, fræðslumála-
stjóri, varð sextugur 13. maí.
gáfukostnað, svo að jieir fengju bæk-
ur útgáfufyrirtækisins fyrir sann-
virði. Þessvegna er það, að t. d.
þeir, sem á þessu ári gerast þátttak-
endur í fyrirtækinu —• eða með
öðrum orðum áskrifendur að rit-
um Gunnars Gunnarssonar — borga
ekki þrisvera sinnum 42 krónur,
tieldur 52 krónur alls. Og sú upp-
hæð er ekki greiðsla fyrir bindið,
sem út er komið, eingöngu — held-
ur meðfram fyrirframgreiðsla upp
í óútkomin bindi. Hver þátttakandi
verður með öðrum orðum útgef-
andi að ritum þeim, sem hann fær.
Þessari safnútgáfu á verkum
Gunnars Gunnarssonar er einnig
ætlað að ná til óútkominna rita
hans, þannig að einmitt þessi út-
gáfa verði heildarútgúfa al' öllum
lians verkum. Er jjetta fyrirkomulag
einkar hentugt, þegar í hlut á smá-
þjóð, sem ekki liefir bolmagn til að
gefa út heildarútgáfur skálda sinna,
sem lífs eru. Og útgáfan er í svo
vönduðum búningi, að elcki verður
á betra kosið. Eftir venjulegu verði
á bókum nú, mundi útsöluverð þess-
arar bókar eigi verða minna en um
30 krónur, ef seld væri í bóka-
búðum.
En þessi bók verður ekki til sölu
á sama hátt og aðrar bækur. Hún
ler aðeins til áskrifendanna i fyr-
irtækinu. Þeir eru orðnir nokkuð
margir, því að allir þeir, sem hafa
gert sjer ljóst hvernig útgáfunni er
liagað, hafa verið fljótir til að inn-
rita sig sem „hluthafa" í „Land-
námú“. En upplagið af ritunum hef-
ir verið haft nokkuð lítið, svo að
gera mg ráð fyrir, að eigi líði á
löngu þangað til framkvæmdastjórn-
in verði að tilkynna, að nú sje ekki
hægt að taka við fleirum.
Upphafsmenn þessa fyrirtækis
eiga þakkir skilið fyrir framtaks-
semi sína. Og það er vel, að ein-
mitt nú, þe«ar Gunnar Gunnarsson
er fluttur til íslands að fullu og
öllu, komi verk hans út í útgáfu,
sem efninu os skáldfrægð höfund-
arins er samboðin. Gert er ráð fyr-
ir, að ef ekkert hamlar geti komið
út 2—3 bindi af verkum skáldsins
á ári hverju, og ættu því eigendur
þessa ritsafns að geta „elt hann
uppi“ innan nokkurra ára og faiið
að bíða með eftirvæntingu þess, sem
koma muni frá hinum sívaxandi
listamanni þjóðarinnar.
Munið Noregs-
samskotin.
Útvegum flestar fáanlegar
vörur frá Ameríku
ÞORÐUR SVEINSSON l C0. H. F.
Rúllugardinustengur eru komnar.
Margar stærðir
Húsgagnaverslon
Kristjðns Siggeirssonar
Rit Gnnnars Gunnarssonar ð islensku.
b