Fálkinn - 31.05.1946, Page 12

•12
FÁLKINN
Övre Richter Frich: 3
Þöglu börnin frá Úral
Fyrri hluti: Útlagarnir
verunni. Og nú blasti nokkuö við, sem hon-
um liafði verið lilíft við í mörg ár. Það var
þá komið í tísku aftur að skjóta menn —
aldrei var friður fyrir þessum skothvellum,
ekki einu sinni hérna á þessum afskekkta
stað. Mætti hinn heilagi Andreas,nafndýr-
lingur hans, ráða þessu máli til betri vegar!
En þessí heiðarlegi, gamli munkur má sin
ekki mikils á vorri umróts og eitruðu öld.
Áður en ferjumaðurinn hafði lokið við bæn
sína liafði gesturinn teygt úr liandleggjun-
um og tvær Mauser-skammbyssur voru
farnar að smella. Og rifflar varðmannanna
svöruðu.
Þetta var liið venjulega samlal mann-
kynsins um líf og dauða..
Gesturinn ldaut að vera frábær skytta.
Á fáeinum sekúndum varð varpinn við
ferjumannakofann að vígvelli. Og þegar
skammljyssurnar og rifflarnir þögnuðu lágu
fjórir menn þar í andaslitrunum.
Hermennirnir höfðu fengið það sem þeim
nægði. Skammbyssukúlur ókunna mannsins
voru af stórri gerð og þær höfðu hitt hin
viðkvæmustu líffæri varðmannanna með
furðulegri nákvæmni. Skotin höfðu svo að
segja öll hitt í mark.
En ferðamaðurinn með ljósa hárið og
skarpa, engilsaxneska andlitsfallið liafði
líka barist sinni síðustu baráttu. Riffilkúla
hafði íarið inn í heilann á lionum, rétt
ofan við nasrótina. Nú lá liann á grúfu
með útbreiddan faðminn, eins og stór,
banaskotinn fugl.
Það varð allt í einu svo ldjótt ó víg-
vellinum. Aðeins hæg kvöldgolan heyrðist
niða i kjarrinu, eins og angurblíður út-
fararsöngur mannlífsins, sem hafði l’arið
til spillis.
Andreas gamli varð hrærður þarna sem
hann stóð og var að nostra við gamla
prammann sinn. Það var ekki beinlínis skot
hríðin, sem hafði verkað á hann, hann
hafði svo oft heyrt skothríð um æfina. En
hinn aldurhnigni hermaður liafði upplifað
svo mikið þarna á örfáum sekúndum. At-
burðir úr þeirri veröld, sem lá hundruð
mílna í burtu frá bæjardyrum hans,
þyrmdu yfir hann með skyndilegum lcrafti.
Hann var, þegar öllu var á botninn hvolft
ekki annað en yfirgefinn varðmaður, ein-
mana ferjumaður við yfirgefna valnaleið.
Hann hafði fengið lieimsókn gesta, en
þeir voru vopnaðir. Hann liafði þráð að
heyra menn tala, en Iiann hafði ekki fengið
að heyra annað en ólma skothríð.
Andreas gamli lagði smíðatólin af sér
og andvarpaði. Svo fór hann inn í skemmu
sína og náði sér í skóflu. Hann vissi skyldu
sína gagnvarl þeim sem lágu þarna í varp-
anum, — lxvort sem þeir voru vinir lians
eða fjandmenn. Og þegar öllu var á botn-
inn hvolft var þetla einskonar félagsskapur
fjögurra líka, sem ferjumaðurinn álti nú
að flytja yfir hið svartasta allra fljóta.
Nú álti að jarðselja og lesa bænir. Gamli
maðurinn var sannkristinn að góðum og
gömlum sið. Og svo varð það alls ekki
fyrirlitleg tilbreyting að fást við prestleg'
störf á fallegu vorkvöldi. En ferjumaðurinn
gat nú samt ekki að því gert, að honum
fannst það tilgangslaust að ungir og frískir
menn skyldu vera að drepa hver annan
einmitt um sama leyti, sem náttúran er
að vakna til lifsins og kallar fólk til starfa.
Hann gerði krossmark fyrir sér og tók
skófluna, en hrökk allt í einu við og sleppli
henni aftur, lafhræddur.
Þarna var einhver að kveina, þetla líkt-
ist mest gráti, — barnsgráti. Og þetta hljóð
kom þaðan, sem líkin lágu.
Það var farið að skyggja og vorfuglarnir
voru hættir flugnaveiðum sínum. Sólin
sökk liægt og liægt ofan í óendanlega slétt-
una fyrir handan fljótið. Síðasti geislinn
ruddi sér hraut milli furustofnanna, sem
lyftu hreiðum krónunum yfir lágvaxið
kjarrið á fljótsbakkanum. Og hinir gullnu
kvöldgeislar vörpuðu bjarma á ofurlítið
barn, sem var að reyna að komast upp úr
bakpoka dauða ferðamannsins.
Svo að þarna var þá kominn lifandi gest-
ur í ferjuinannskofann, þrátt fyrir allt.
Þetta var ofurlítil stúlka, þögull og alvar-
legt barn.
Andreas fékk aldrei að vita liver hún
var, hún talaði mál, sem hann skildi ekki.
Hún er útlendingur. En samt varð liún eins
og sólargeisli i lífi hins fátæka, gamla
manns.
Farfuglinn.
ELPAN var hætt að gráta. Hún drakk
íeita geitamjólk og' borðaði hveitikök-
ur, hún svaf á harða bekknum í eld-
liúsinu. Þegar Andreas byrjaði sinn við-
burðarlausa dag með því að signa sig fyrir
framan dýrlingsmyndinni, fálmaði skjól-
stæðingur hans eftir mynd, sem hún bar
um hálsinn í mjórri festi úr hvitagulli.
Andreas og telpan gátu ekki talað sam-
an, en þess varð skannnt að biða að þau
skildu hvort annað án þess að nota orð.
Andreas kenndi henni að mjólka geiturnar,
og liún fékk að læra óralagið á pramman-
um. Hún tíndi ber i skóginum, en aldrei
gat liún lært að slægja fiskinn. Litlu fing-
urnir voru svo fíngerðir, neglurnar svo
rósrauðar, hárið liðaðist svo létt og gullið
niður á ennið. Hún hljóp svo kát um varp-
ann þegar hún var að elta fiðrildin, og einn
ilaginn heyrði Andreas hana ldæja.
Hún grét aðeins á kvöldin, þegar hún
var að strjúka gamla bakpokann bans
föður sins. En ekki vildi hún segja frá
neinu, eða kanske gat hún það ekki.
Andreas liafði tekið alll til liandargagns,
sem faðir hennar hafði látið eftir sig. Það
var vasabók með rúbluseðlum, gullúr, átta-
viti og svo skammbyssurnar ásamt miklu
af slcotum.
En í dótinu, sem hann fann í bakpokan-
um var skjal, er olli Andreasi mikilla lieila-
brota. Það var uppdráttur, sem saumaður
var fastur við bakpokann, sem lá í botn-
inum á pokanum. Andreas var gamall her-
maður og vissi því livað herforingjaupp-
dráttur var. Hann hafði líka verið í máhn-
leit í Úralfjöllum einu sinni, og þá hafði
hann orðið að nota uppdrátt og óttavita.
En þessi uppdráttur var alls ekki aðgengi
legur. Það gat hugsast að öll þessi rauðu
og svörtu strik væru gerð til þess að hindra,
að óviðkomandi menn gætu liaft gagn al'
uppdrættinum.
Á miðju blaðinu var teiknuð gul rós. Og
Andreas var ekki vitlausari en svo að liann
skildi, að þetta merki þarná í eyðilendum
fjalla og frumskóga hlyti að tákna ein-
hvern verðmætan stað. Gull, kopar eða
ef til vill platinu.
Öll saga Úralfjalla var full af uridur-
samlegum frásögnum um leitina að dýrum
máhnum. Og faðir telpunnar hafði máske
verið einn þeirra, sem var langt að kominn
til þess að leita að gullnum sjóðum i ó-
kunnu landi.
En Andreas gamli var alls ekki að hugsa
um það. Leyndir fjórsjóðir og gleymdar
námur liöfðu aldrei haldið vöku fyrir hon-
um. Peningar voru orðnir ókunnugt liugtak.
í meðvitund lians, og það var langt síðan
að áhyggjurnar fyrir morgundeginum liöfðu
óróað nætursvefn hans.
En nú liafði hann eignast bæði innilega
og varanlega gleði og alvarlega hluti til
að hugsa um. Mikil ábyrgð hafði verið lögð
honum á herðar, sem hann vissi ekki
hvernig hann átti að fullnægja á sem rétl-
astan liátt. Hvað vissi hann um barna-
uppeldi eða hvað kenna skyldi lítilli telpu?
En til allrar liamingju reyndist þetta
ekki svo erfitt. Teljjan var einstaklega skvn-
ug og efnileg og virtist vera af kjarngóðu
fólki komin. Hún lá ekki á liði sínu og
vann að öllu, sem fyrir kom í ferjumanns-
húsinu. Hún hirti geiturnar, hjáípaði til
með að taka upp kartöflurnar, sauð matinn
og bjó um rúmin. Litlu, brúnu handlegg-
irnir voru seigir og sinaberir, og hún vann
af kappi og hafði gaman af, — þess á milli
lék hún sér og reri á prammanum.
Stundum hafði ferjumaðurinn það til að
hrökkva upp um miðja nótt, með kaldan
svitann á enninu. Honum fannst hann
heyra fótatak fyrir utan, þungt fótatak og
gaurslegar raddir. Þá þreif hann byssuna
sina og starði úl í myrkrið. Hann vissi að
einhvern daginn mundu þeir koma, félag-
ar þeirra, sem lágu grafnir i eyrinni við
fljótið, og spyrja livað hefði orðið af her-
mönnunum þremur. Kanske yrði hann sak-
aður um að liafa drepið þá, og þá vei
honum og lelpulmokkanum!
En vikurnar liðu, vorið var að verða að
sumri, þegar ferjumaðurinn heyrði skröll-
ið í vélbát einn morguninn. ískaldur ótti
greip hann. 1 mesta ofboði tróð hann öllu
dóti telpunnar í bakpokann, fyllti hann
með brauði og sméri og öðrum mat sem