Fálkinn - 04.04.1947, Page 3

F Á L K I N N
3
hátt í lofl upp, og' umrót virt-
ist mikið í fjallinu. Tók hann
nokkrar ljósmyndir af gosinu ó
fyrstu mínútunum eftir byi’jun
þess, og má víst áreiðanlega
telja það fyrstu myndirnar, sem
teknar hafa verið af því. Þor-
valdur slóst í för með hópnum
inn á Gaukshöfða, en þar hafði
liann verið kvöldið áður og séð
logandi liraunflauminn vella nið-
ur hlíðarnar, og taldi hann það
einhverja fegurstu sjón, er hann
hafi séð.
Ráðlagði hann okkur að vera
lil myrkurs og varð margt um
manninn á Gaukshöfða og ofan-
verðum Gnúpverjahreppi þetta
kvöld og sú stund verður visl
flestum ógleymanleg Eldsúlur
stigu upp úr tindi Heklu, og
bjöi’gin sáust kaslast nxeð feikná
krafti langt í loft upp, en svo
féllu þau niður í eldhafið aftur,
og sum ultu logandi niður hlíð-
arnar. Hér og hvar glitti í log-
andi liraunelginn, sem teygði sig
niður hlíðarnar, og bjarma Ijar
vfir fjallið norðanvert, þar sem
umbrotin munu vera mjög mik-
il.
Jarðfi’æðingar liafa nú þegar
komið sér upp nokkrum rann-
sóknarstöðvum efst í Landsveit,
og hafa þeir skorað á fólk á
gossvæðinu að vera hjálplegl
með þvi að taka sýnishorn af
vikrinum, sem fallið hcfir og
senda hann ti! rannsóknar. Unn-
ið liefir vei’ið að rannsóknum á
því hvort mikið sé um eiturefni
í gosefnum Heklu, en svo hefir
ekki verið í fyrri gosum.
Aðalhættan af gosinu er því
sú, að gróður kafni í sveitum
sunnanlands, ef öskufall verður
mikið. En ef svo verður ekki,
þá gelur jafnvel sú aska, sem
fallin er, verkað sem áburður.
Það, sem menn óttast mjög i
sambandi við Heklugosið og
spyrja um í sífellu er: „Hvað
skyldi gosið standá lengi?“ Flest-
ir leita svai-s hjá jai’ðfi’æðingun-
um, sem vinna ötidlega að rann-
sóknum sínum á eðli Heklugosa.
Þeir telja, að gosið geti oi'ðið
nokkuð langt, eins og öll meiri
háttar Heklugos hafa verið. -
Hekla hefir gosið 22 sinnum áð-
ur, en þetta er þá 23. gosið sem
sögur fara af. Hið fyrsta varð
1104, en svo gaus hún þessi ár:
1158 (cða 1157), 1206, 1222,
1294, 1300 (rnikið gos eins og
næsta gos á undan, 1341 ( í því
gosi taldi Þoi-v. Thoroddsen, að
Þjórsárdalur liefði evðst), 1434,
1510, 1554, 1578, 1597, 1619,
1636, 1693, 1725, 1728, 1766,
(Eitt mesta Heklugos, sem sög-
ur fara af. Það stóð frá 5. apvil
1766 franx i apríl 1768, og runnu
þá nxikil hraun. Vikursteinarnir
voru gífui’lega stórir þá), 181.)
(Siðasta stórgosið úr Hcklu og
liófst 2. september og stóð yfir 7
mánuði), 1878, 1913.
Guðmundur Kjartanson, jarð-
fræðingur, hefir mjög helgað sig
rannsóknum Heklugosa og lieíir
ritað mai’gt fróðlegt um þau, m.
a. i síðustu ái’bök Fei’ðafél. ísl.
Dvelst hann nú fyrir austan á-
samt þeim Pálnxa Hannessyni,
Trausta Einarssvmj, Steinþöri
Sigux’ðsyni, Sigurði Þórarinssyni
og Jóhannesi Áskelssyni.
Guðm. Kjartansson,
jarðfræðingur, segir, að á sunnii-
dagsnxorgun hafi hraunbrúnin
vcrið 10 meti’a há, þar senx
hraunleðjan sígur i áttina lil
Næfui’holts. Taldi hann að liraði
Framhald á bls. 14.
Gosifi séð að norðan. Hraunflóðið rennur niður hliðarnar.