Fálkinn - 20.04.1951, Blaðsíða 3

FÁLKINN
3
Barnadagurinn þrítugur
Fyrir þrjátíu árum bar sumardag-
inn fyrsta upp á 21. apríl. Sá dagur
hefir orðið merkisdagur í sögu barna
vinahreyfingarinnar í Reykjavik þvi
að síðan hefir sumardagurinn fyrsti
jafnan verið dagur barnanna í
Reykjavik og lielgaður starfseminni
fyrir hag þeirra og heill.
Á Þorláksmessu 1920 voru fyrst
seld merki til ágóða fyrir barna-
vinastarfsemina. Sá dagur var ckki
hentugur til mcrkjasölu, enda var
strax á næsta vóri afráðið að gera
sumardaginn fyrsta að barnadegi,
og frá því liefir ekki verið vikið
síðan. Það voru konur í Reykjavík
sem áttu frumkvæðið að þessu þarfa
fyrirtæki og koma þar einkuum við
sögu Iíristin Símonarson, Hólmfríð-
ur Árnadóttir, Aðalbjörg Sigurðar-
dóttir, Steinunn Bjartmarsdótti.r,
Laufey Vilhjálmsdóttir, Steinunn H.
Bjarnason og Sigriður Björnsdóttir.
Fyrstu árin var eingöngu starfað
að fjársöfnun, til þess að skapa
grundvöll fyrir framkvæmdum sam-
kvæmt markmiðinu. Og 11. april
1924 er svo „Barnavinafélagið Sum-
argjöf“ stofnað, og endanlega geng-
ið frá samþykktum þess 22. apríl
og stjórn kosin. f lienni sátu Stein;
grimur Arason, sem var formaður,
frú Aðalbjörg Sigurðardóttir, frú
Steinunn Bjartmarsdóttir, sira Magn-
ús Helgason skólastjóri og Steindór
Björnsson frá iGröf. En stofnendur
„Sumargjafar“ töldust alls 79.
Fjársöfnunin á sumardaginn fyrsta
var aðaltekjustofn barnavinastarf-
seminnar. Þá voru seld merki, blöð
og rit og skemmtanir haldnar.
Reykjavik hefir vaxið mikið síð-
astliðin 30 ár, en þó er vöxtur dag-
skrárinnar á sumardaginn fyrsta
margfalt meiri. Fyrsta barnadaginn,
21. apríl 1921, var dagskráin í aðal-
dráttum þessi: Skrúðganga barna
úr barnaskólaportinu að Austurvelli
og ræða af svölum Alþingishússins.
Skemmtun i Nýja Bió og Iðnó og
barnadansleikur i Templarahúsinu.
— í ár er svo komið, að skemmtan-
Tjarnarborg.
ir til ágóða fyrir barnadaginn eru
haldnar á 17 stöðum í bænum og
300 sjálfboðaliðar starfa ókeypis að
framkvæmd hans. Um vaxandi á-
rangur starfsins á sumardaginn fyrsta
geta töluur borið skýran vott, þó að
visu hafi verðgildi krónunnar hrak-
að. Árin 1934—’39 fór fjársöfnunin
á sumardaginn fyrsta smáhækkandi
úr 8.700 krönum upp i 13.260. En
árið 1940 nemur hún 18.050 kr. og
1941 nær 41.000 kr. Siðan hefir á-
rangur fjársöfnunarinnar farið sí-
batnandi með hverju ári og varð
síðasta ár yfir 167 þúsund krónur.
-----Starfsemi Sumargjafar hófst
með því að dagheimili var haft í
Kennaraskólanum árin 1924—’26
fyrir 34 börn fyrsta árið og 50 börn
tvö þau siðari. Næstu fjögur árin
liafði Sumargjöf ekkert dagheimili
en einbeitti sér að því að eignast
sin eigin húsakýnni i Grænuborg
við Laufárveg. Það var fyrsta „borg-
in“ sem félagið eignaðist, en nú eru
þær orðnar sjö. Grænaborg var opn-
uð til afnota vorið 1931 og hefir
jafnan verið þar dagheimili siðan,
en 1935 var jafnframt leigt hús-
næði í Stýrimannaskólanum gamla
fyrir dagheimili og árið eftir eign-
aðist félagið Vesturborg og rak nú
dagheimili í báðum „borgunum“
og auk þess vistarheimili í Vestur-
borg næstu ár og bætti við sig dag-
heimilum í Málleysingjaskólanum og
á Amtmannsstíg 1941, auk þess sem
það hafði leikskóla á Amtmannsstíg.
Það árið voru um 400 börn á veg-
um félagsins. Árið eftir eignaðist
félagið nýtt og gott hús við Tjarnar-
götu, og var það nefnt Tjarnarborg
og nú bættist vöggustofustarfsemin
við þær greinar, sem áður voru.
Og 1943 kom Suðurborg til sögunn-
ar; þar var bæði daglieimili, leik-
skóli og vistheimili.
Siðan má heita að félagið liafi
fært úr kviarnar á hverju ári, en
of langt mál yrði að rekja það nál
hér. Siðasta árið, í fyrra, voru
„borgirnar“ orðnar sjö og starfs-
deildir 13, nfl. 3 dagheimili, 7 leik-
skólar og 3 vistheimili, og börnin
að meðaltali 480 á dag, miðað vil
allt árið, en 64 stúlkur störfuðu við
heimilin öll. Dvalardagafjöldi barn-
anna varð samtals yfir 80 þúsund
og er það miklu meira en nokkurn
tíma áður. Þess má geta, að síðustu
árin hefir verið starfræktur skóli
til að kenna ungum stúlkum starf
og stjórn barnaheimila. Er hann í
Steinalilið. — Tveir nýir leikskólar
hafa verið settir á stofn, og heita
þeir Drafnarborg og Barónsborg,
og lét bærinn byggja þá. Þeir eru
með fullkomnu nýtisku sniði. Yfir-
leitt liefir það greitt afarmikið fyrir
starfsemi félagsins, að yfirvöld bæj-
arins hafa sýnt góðan skilning á til-
ganginum og verið rausnarleg í
framlögum. Ríkið hefir einnig stutt
starfsemina verulega hin siðari ár.
Tvær fyrrnefndar „borgir“ eru þó
ekki eign Sumargjafar en félagið fær
þær til afnota leigulaust, gegn því
að annast viðhald þeirra.
. Félagið liefir frá öndverðu átt
tvær góðar stoðir sem skorið hafa
úr um, að það geti starfað af jafn-
miklum dugnaði og raun ber vitni.
Önnur er sú, að bæjarbúar hafa jafn
an sýnt því velvild og verið fúsir
til að styrkja slarfsemi þess með
fjárframlögum eða ókeypis vinnu.
Með þvi hafa þeir sýnt að þeir
kunna að mcta að starfa að þvi, sem
hverri þjóð er nauðsynlegast af öllu:
að ala upp hraust og heilhrigð hörn.
Hin stoðin er sú að valist liafa til
framkvæmda i félaginu áhugasamir
og ósérhlífnir menn og konur, sem
aldrei liafa þreyst á að vinna fyrir
málefnið.
Steingrímur Arason var formaður
félagsins fyrstu 15 árin, en eftir
hann tók við ísak Jónsson, sem enn
cr formaður félagsins og aðal drif-
fjöður. Sjálfur lætur hann lítið yfir
því mikla starfi, sem allir vita að
hann hefir unnið fyrir félagið, en
þakkar árangur því, að Sumargjöf
eigi svo marga góða vini, að það sé
vandalaust að fá allt gott fólk i
„þegnskylduvinnu“ á sumardaginn
fyrsta, þegar fjársöfnun fer fram.
Nefnir hann þar ekki síst alla þá,
sem starfa á skemmtunum félagsins
á sumardaginn fyrsta fyrir ekki
neitt, eða ljá húsnæði ókeypis.
Bláa stjarnan:
„Hittl Bristol“
Síðastliðið sunnudagskvöld „hljóp
ný revýa af stokkunum“ hjá Bláu
stjörnunni. Hún liefir hlotið nafnið
,,Hótel BristoV' og verður vafalaust
vinsæl meðal bæjarbúa næstu mán-
uði.
Kvöldskemmtun þessi er að ýmsu
leyti með öðru sniði en áður, meiri
samfella i skemmtiatriðunum og hent
meira gaman að dægurmálunum en
oft áður.
Revýan er i tveimur aðalþáttum
og tveimur aukaþátum. Ilún gerist
aðallega á Hótel Bristol, en hótel-
stjórann þar leikur Alfred Andrés-
son og yfirþjóninn Har. Á. Sig-
urðsson. Margt ber til tíðinda á
hótcli þessu og þar endurspeglast
þjóðfélagsmeinin og umtalaðir at-
burðir dægurlífsins í ýktri mynd,
og vekur þetta hina mcstu kátinu
áhorfenda.
Meðal gesta, scm að garði ber cru
þcir Húnbogi útgerðarmaður, sem
gefur starfsfólkinu klósettrúllur i
þóknun og Jón Jónsson bóndi, sem
er kominn til þess að sitja búnaðar-
þing og skoða borgarlifið. Þangað
kemur „lieilög Jólianna“, söng- og
dansmeyjar, húsvilltir innbrotsþjófar
o. fl„ sem ógerningur væri að telja
upp. Söng og dans er þannig fléttað
inn á milli brandaranna, og gerir
það þægilega tilbreytni.
Þeir Alfred og Haraldur eru að
jafnaði á sviðinu, og þá fer vart
hjá þvi, að menn skemmti sér kon-
unglega. Brynjólfur Jóhannesson
gerir kvöldið minnisstætt sem Hún-
bogi útgerðarmaður. Syngur hann
ásamt rallfélögum sínum afbragðs
góðar gamanvísur undir hinu þekkta
dægurlagi „Bibbidi boddidi boo.“
Loftur Magnússon á sérstakt hól
skilið fyrir meðferð sina á hlutverki
Frh. á bls. ík.