Fálkinn - 20.04.1951, Blaðsíða 4

4
FÁLKINN
„ÞAÐ var blátt áfram fljótandi
höll!“ Þetta er aðeins eitt af
þeim margendurteknu orðatil-
tækjum, sem notuð voru um
,.Titanic“. Barátta útgerðarfé-
laganna um að draga farþegana
til sín var i fullum gangi, þó að
þau liefðu fyrir löngu komið
sér saman um að hafa sömu
fargjöldin. Og úr því að þau
gátu ekki lækkað fargjöldin
varð að taka upp á einhverju
öðru.
Sum eimsltipafélögin lokk-
uðu með hraðanum, með „bláa
bandinu“. Önnur flögguðu með
því að skipin þeirra kæmu á-
vallt stundvíslega í höfn. farþegi
frá New York gat öruggur á-
kveðið stefnumót við skiptavini
í London. Hann kom á tiltekinn
stað á tiltekinni stundu aðeins
klukkuíma eftir komu skipsins.
Öll eimskipafélögin mikluð-
ust af íburði og þægindum:
marmarasölum og gullnum
súlnagöngum, þjónum á liverju
Mesta
strái og lygilega löngum mat-
seðlum. Úti á miðju Atlantshafi
gat farþeginn etið miklu girni-
legri máltíðir en þær sem fram-
reiddar voru á horðum zarsins
í St. Pétursborg.
Titanic var alls ekki hrað-
skreiðasta skip veraldar, White
Star Line lagðist ekki svo lágt
að keppa um hraða — en skip-
ið var stærsta skip heimsins. Það
var um 45.000 lestir, tvöfalt
stærra en stærsta herskip heims
ins var 1 þá daga, og þetta studdi
fullyrðingar blaðamanna um, að
skipið væri líka öruggasta skip
veraldar. Það var með tvöföld-
um botni og fimmtán vatnsþétt-
ir veggir voru þvert yfir skipið.
Þó að einn af þessum veggjum
bilaði gat skijjið haldið sér á
floti fyrir því. Og þó að tvö rúm-
in milli veggjanna fylltust af
sjó þá flaut skipið fyrir því. En
óhugsandi þótti að meiri lelci
gæti komið að skipinu, enda
var það í umsjá besu skip-
stjórnarmanna White Starlín-
unnar.
Blaðamenn og auglýsinga-
snillingar lögðu sig i frainkróka
að syngja skipinu lof og kom-
ust að þessari niðurstöðu: Tit-
anic var „skipið sem gat ekki
sokkið“, og í auglýsingaráróðrin
um fyrir fyrstu ferð skipsins,
var alls ekki minnst mikið á
þægindi þess og íburð. Og meira
—
C. S. Forester sem samið kefir ýmsar sögur af lífinu á sjónum
lýsir í eftirfarandi grein Titanicslysinu milda frá öðru sjónarmiði
en aðrir hafa gert. Hann leggur áherslu á, að enginn hafi viljað
trúa því að skipið gæti sokkið, enda hafði jafnan verið lalað um
Titanic sem „skipið, sem ekki getur sokkið". — En eftir slysið
bilaði trú fólks á öryggi samgöngutækja.
að segja var ekki lögð sérstök
áhersla á stundvisi White Star-
línunnar. f staðinn var lögð á-
hersla á að Titanic væri stærsta
skip lieimsins og það sem meira
væri um vert að skipið gat ekki
sokkið. Og þótt slys bæri að
höndum þá hafði skipið „þráð-
lausan síma“ um borð, þetta
undraverða nýja tæki.
Það er ekki unnt að segja
að live miklu leyti margt efnað
og báttsett fólk varð fyrir áhrif-
um af þessum áróðri, er það af-
réð að fara með Titanic, er
skipið lagði í fyrstu ferð sína,
10. apríl 1912.
staðráðinn í þvi að koma ekki
óorði á félagið fyrir óstundvísi.
Kapteinninn fór meira að segja
að bátta, þó að það sé mjög
sjaldgæft að höfuðsmaður á At-
lantshafi sé svo rólegur að fela
öðrum ábyi’gðina, þegar eitt-
hvað er viðsjárvert. Það er ekki
óliugsandi að Smith kapteinn
hafi orðið fyrir áhrifum af öllu
hjalinu um „skipið, sem ekki
gat sokkið.“
Hafi skipstjórinn verið róleg-
ur og öruggur þá voru farþeg-
arnir það í enn ríkara mæli.
Himinninn var alstirndur, liafið
spegilslélt, engir vælandi lúðr-
lieyrðist aðeins einn dynur í
annarri skipshliðinni, og skipið
hallaðistt varla þó að það rækist
á ísfjallið. En einmitt það að
áreksturinn varð á hlið skipsins
undir sjó og að Titanic tólc bak-
skrið, olli því að ísinn rauf skip
ið eftir endilöngu. Þar kom gín-
andi sár, yfir hundrað metra
langt. Af hinum sextán vatns-
heldu hólfum voru sex opin
fyrir sjónum, og sama máli
gegndi um vélarýmið og kynd-
ararúmið. I auglýsingunum var
sagt að Titanic gæti flotið þó
að tvö hólfin yrðu lek!
Á sama augnabliki og yfir-
mennirnir fengu að vita um á-
reksturinn, skildi kapteinninn
og hinir foringjarnir að slysið
var alvarlegt. Skipið — sem ekki
gat sokkið — mundi vafalaust
sökkva. Það eina sem þeir vissu
ekki gjörla um var, hve lengi
það mundi haldast á floti —
nokkrar mínútur eða nokkra
klukkulima.
sjóslys allra tíma
Á farþegalista I. farrýmis voru
meðal nafnanna John Jacob
Astor, Charles M. Hays, Benja-
min Guggenheim, John B. Thay
er, Isidor Strauss, Duff Gordon
og Rothers — lávarðar og millj-
ónamenn á víxl, frægir blaða-
menn og rithöfundar, svo sem
William Stead, leikarar og leik-
hússtjórar, úrvalslið hamingju-
sams fólks sem lifði sólarmegin
í tilverunni. Hins vegar eru
nöfn 700 útflytjenda á III. far-
rými fallin í gleymsku ....
Skipið fór frá Southampton
á miðvikudegi og átti samkvæmt
áætluninni að koma til New
York næsta miðvikudag. Sunnu
dagsmorguninn var það farið
að nálgast New Foundlands-
banka, og allan daginn bárust
því skeyti um að hafísjakar
væru nærri. Skeytin vou afhent
stýrimönnunum, sem báru sam-
an ráð sín. Varðmaðurinn í
mastrinu var beðinn um að hafa
nánar gætur á öllu og það var
reiknað út hvenær skipið mundi
verða í miðju ísrekinu. En þeg-
ar skyggja tók vottaði ekki enn
fyrir þokunni, sem venjulega
fylgir ísnum. Þótt bitur kuldi
væri var veður heiðskírt og
sjórinn var spegilsléttur.
Titanic sigldi með 22 hnúta
ferð. Var ekki hægt að draga
úr hraðanum nema samkvæmt
skipun kapteinsins, og hann var
ar til að minna á hætturnar,
sem þokum eru samfara. JJafn-
ar, taktfastar lireyfingar skips-
ins báru með sér að skipið færi
fulla ferð. Eftir rólegan sunnu-
dag fóru flestir farþegarnir í
háttinn fyrir miðnætti.
En 22 hnúta ferð var allt of
mikið þar sem ísjaka er von, jafn
vel þó að veðrið væri heiðskírt.
Allir vita hversu háttar um haf-
ísjaka: aðeins tíundi hluti sést
yfir bafsborði, níu tíundu hlut-
ar eru neðansjávar. Þessir níu
tíundu falla ekki lóðrétt niður
frá sjávarborðinu en breiðast
út til allra hliða og teygja ang-
ana út móti djörfum skipum
undir sjávarborðinu, þar sein
skipið er viðkvæmast. Jakinn
mikli, sem varðmaðurinn á Tit-
anic kom auga á, virtist vera
miklu lengra undan en hann í
raun réttri var. Árekstur Titan-
ics á jakann var á nærri því
sama augnabliki og varðmaður-
inn gerði aðvart.
Hætlumerkið — þrjú högg á
klukku, „torfæra beint framund-
an“ — lieyrðist úr tunnunni, og
Murdoch, I. stýrimaður, gegndi
því nær samstundis. Samkvæmt
skipun hans var stýrið lagt
þvers, og Murdoch liljóp sjálfur
að vélsímanum og setti á fulla
ferð aftur á bak. Þegar Titanic
tók bakslcriðið rakst jakinn neð
ansjávar í skipsbotninn. Það
Það tók ekki langan tíma að
sjá hvernig komið var og að
taka ákvarðanir. Áreksturinn
liafði orðið rétt fyrir miðnæti.
Áður en hálftími var liðinn var
farið að vekja farþegana. Þeim
var ráðlegt að klæða sig og fara
upp á þilfar. Allt fór rólega
fram, engin skildi livílík alvara
var á ferðunm. Hávaðinn við á-
reksturinn hafði ekki verið mik-
ill. Skipið seig óðum, en slag-
síðulaust að lxeila mátti. Stefn-
ið seig mest, en á svo stóru
skipi gætti liallans á þilfarinu
ekki svo mikið. Jafnvel fólk sem
vant var sjóferðum tók ekki
eftir neinu grunsamlegu.
Mannkynið hafði kennt ör-
yggis i allmörg ár. Fólk sem
hafði efni á að ferðast á I. far-
rými á Titanjc lifði áhyggju-
lausu og þægilegu lífi. I liugar-
heimi farþeganna skeðu aldrei
slys. Að fara í morgunkjól, setja
á sig björgunarbeli og fara upp
á þilfar klukkan eitt um nótt í
nísfingskulda, þótti of langt
gengið í björgunaræfingum.
Þeir voru ekki margir, farþeg-
arnir, sem léðu skýringum þjón-
ustufólksins eyra.
Farþegarnir á III. farrými
voru sefjaðir á annan hátt. For-
ingjarnir vissu að útflytjendur
eru fljótir að hræðast og skorti
þann sjálfsaga, sem farþegarnir
á I. farrými höfðu. Þeir voru