Fálkinn - 11.05.1956, Blaðsíða 6

6
FÁLKINN

CHARLIE (HAPLIN

1.
Frægasti leikari veraldarinnar

<X,'^',<,',',',',','S,',',',',',',',',',
<V»AÐ er fáum gefið aS verða efni
/>' í þjóðsögu í lifanda lífi. En
Charlie Ghaplin hefir verið þjóðsögu-
uppistaða i mörg ár. Og dýrlingur
milijóna, þó að enginn páfi hafi gert
hann helgan.
Tvítugur var hann orðinn kunnari
en nokkur annar maður í heimi.
Hinduar og Kínverjar, zulunegrar og
Indíánar — ailir könnuðust við
Cihaplin. Og allir skildu liann.
Hann fæddist i Bermondsey i Lon-
don —• ekki í París, eins og oft er
sagt — og franskt blóð og gyðingablóð
er í æðum hans, en líka enskt. Faðir
hans var söngvari og söng á gleði-
leikahúsum á kvöldin — gekk á milii
þeirra og söng stundum á fimm stöð-
um á kvöldi.
En þrátt fyrir það tókst honum
aldrei að hafa nóg að bíta og brenna.
Hann giftist ungur laglegri konu, sem
iiafði sýnt sig á söniu stöðum og hann.
— Hún var dansmær með hrafnsvart
liár og falleg augu. Hún var meistari
í svipbrigðalist, en neytti þess þó lítt
SillíLáÍ
HF

Charlie Chaptin tólf ára.
á leiksviðinu, en þeim mun meira
heima hjá sér. Eitt barn átti hún af
fyrra hjónabandi — þriggja ára dreng,
sem hét Sidney. Þegar hún giftist
Chaplin fékk drengurinn nafn hans.
CHARLIE OG HITLER.
Á fyrsta lijúskaparári eignaðist hún
son, sem skírður var Charles eftir
föður sínum og Spencer eftir frænda
sínum, sem var bjórknæpueigandi í
London.
Charlie fæddist 16. apríl 1889, fjór-
um dögum áður en Hitler fæddist. Og
skrítin tilviljun er það, að þeir skyldu
báðir velja sér yfirskegg, sem þeir
urðu báðir frægir fyrir, hvor á sinn
hátt.
Engar likur eru til þess að foreldrar
Chaplins hafi verið sæl i hjónaband-
inu. Þeim kom illa saman og eftir eins
árs hjónaband urðu þau ásátt um að
skilja. En svo voru þau að taka sam-
an aftur öðru hverju og bjuggu þá
saman um tíma í senn.
Chaplin eldri var hirðulaus og lé-
legur heimilisfaðir. Uppeldi drengj-
anna lenti eingöngu á húsmóðurinni.
En hún var veikluð og heilsulaus. Hún
átti í basli og lenti í skuldum. Chaplin
reyndi að leggja til búsins það sem
hann gat, en tekjur hans voru svikular.
Hann dó um þrítugt á St. Thomas
Hospital i London.
SULTUR OG SEYRA.
Oharlie Chaplin man enn að hann
stóð fyrir utan sjúkrahúsið kvöldið
sem faðir lians dó. Hann gerði sér
ferð á sama staðinn mörgum árum
síðar, er hann kom heim frá Iloily-
wood. Þá var hann orðinn frægur
og varð að flýja fjöldann með undan-
brögðum, til þess að geta verið þarna
í friði, rétt hjá Westminster Bridge.
— Sérðu þennan glugga, þann þriðja
frá horninu — þar sem ljósið er?
sagði hann við kunningja sinn. Það
er glugginn á herberginu sem hann
faðir minn dó í. Ég var barn þá, en
ég gleymi aldrei þeirri nótt ...
— Ég stóð þar alla nóttina í myrkri
og kulda, og ég grét svo mikið að mér
fannst ég ætla að springa, meðan ég
beið eftir að fá að heyra það versta . . .
Árin eftir að Chaplin eldri dó átti
ekkjan og drengirnir við ömurlega
örbirgð að stríða. Frú Chaplin tók
sauma heim til sín meðan liún var
veik, og saumaði i rúminu. Hún bætti
föt fyrir nágrannanna, en stundum
gat hún ekkert unnið, og ])á sveltu
þau.
Þau fluttu i skonsu á háalofti og
seldu meira og meira af liúsgögnun-
um og hún veðsetti brjóstnál og
eyrnahringi sína. Loks fór giftingar-
hringurinn. Þegar lánardrottnarnir
fóru að byrsta sig seldi hún eina
stofuborðið sem eftir var, tvo—þrjá
stóla og rúmið, en þau stóðu eftir með
eina dýnu, því að iögin mæltu svo
fyrir að þau yrðu að hafa eitthvað til
að sofa á.
Sidney var nú orðinn níu ára og
hann fékk að sækja handa þeim gjafa-
súpu tvisvar á dag. Hún var afhent
í kirkju á Waterloo Road. skammt frá
Old Vic-leikhúsinu. Oftast voru þetta
baunir með ofurlitlu af ket-tutlum í.
En drengirnir átu þetta með bestu
lyst á gólfinu hjá móður sinni, og
þeir segja siðan að engin súpa i hemi
— ekki á dýruslu veitingahúsum —
hafi verið betri en þessi.
^ESSIR drengir reynclu fljótt al-
A'' vöru lífsins og það skerpti gáfur
þeirra og eftirtekt. Þeir urðu raun-
sæismenn, og veg sinn sem listamað-
ur á Ghaplin ekki síst að þakka því,
að hann ólst upp sem götunnar barn,
og hafði öll skilyrðin til að geta sýnt
Tólki bæði bjartar og dökkar hliðar
tilverunnar.
Oft var glatt á hjalla þarna á liáa-
loftinu hjá ekkjunni. Þó hún væri veik
sjálf reyndi hún jafnan gera drengj-
unum glatt í geði og stappa í þá stál-
inu, svo að þeim féllist ekki hugur.
Þegar þau sátu á dýnunni á gólfinu
sagði hún þeim frá sínum fyrri dög-
um, er hún var á leiksviðinu. Hún
kunni margar skemmtilegar sögur frá
þeim tíma, og þegar liún sagði frá lék
hún atburðina með alls konar svip-
brigðum og hermdi eftir þeim, sem
hún sagði frá. Hún gat skapað ótal
persónur, með röddinni, andlitinu og
hreyfingunum.
Á þessu lærði Ghaplin það, sem
kom honum að bestu haldi síðar. Og
líka hafði hann erft hugmyndaflug
frá móður sinni. Hann hefir sjálfur
sagt: „Allt sem ég kann lærði ég af
móður minni. Hún var besti svip-
brigðaleikarinn sem ég hefi séð. Hún
gat staðið við gluggann tímunum sam-
an og sýnt okkur með liöndunum,
augunum og svipbrigðunum livað hún
sá á götunni.“
Eftir að hann var orðinn ríkur og
frægur sendi hann eftir henni vestur,
og síðustu árin lifði hún i auði og
allsnægtum í Hollywood.
FYRSTA RÁÐNINGIN.
Drengirnir byrjuðu snemma að
reyna að vinna fyrir sér. Þegar
Chaplin var fjögurra ára söng hann
með bróður sínum fyrir utan bjór-
krárnar í London. Hann var orðinn
bermikráka þá, og hermdi eftir ýriis-
um kunnustu gamanleikurum borgar-
innar.
Bræðurnir sýndu sig á götunum í
Kennington og Lambeth í Austur-
London. Þeir dönsuðu eftir lírukassa-
lögum, og fólk tók eftir þeim og horfði
á, og fleygði í þá koparhlúnkum.
Sidney tók brátt eftir því, að fólki
þótti mest til koma þegar Charlie
dansaði einn. Þess vegna hætti hann
að dansa, en tók að sér að verða fé-
hirðir „fyrirtækisins". Charlie dans-
aði einn, en Sidney rétti fram hönd-
ina með húfunni.
Kennari frá Lancashire, sem Jack-
son hét, sá Charlie dansa af tilviljun.
Hann varð lirifinn af stráknum. Oft
hafði honum dottið í hug að safna
krakkahóp og láta liann læra dans.
Og nú lét hann verða úr þessu. Sjálf-
ur átti hann finim börn og þarna var
það sjötta, — en átta taldi hann hæfi-
legt. Hann ætlaði að kalla hópinn
„The 8 Lancasliire . ..“ -— hvað?
„Lancashire boys ... ?“ Nei, það var
ekki hægt, því að tvær telpur voru
meðal þeirra fimm, sem liann átti. Jú,
eitt var hægt: að snoðklippa stelp-
urnar og færa þær i strákaföt! Og það
gerði kennarinn.
Þannig byrjaði listabraut Charlie.
Hann var níu ára. Og það var þeirri
tilviljun að þakka, að kennari frá
Lancashire sá liann dansa. — Jack-
son fór með drengnum heim til hans
upp á háaloftið. Frú Chaplin, sem þá
var nýkomin heim af sjúkrahúsi, var
jafn 'hrifin af hugmyndinni og sonur
hennar var. Og svo var rætt um mál-
ið, og niðurstaðan varð sú, að Charlie
skyldi fá fæði og húsnæði og fimm
shillinga á viku.
Farangurinn hans var fyrirferðar-
ilítill en nú fór Charlie norður í land
með Jackson. Strákahópurinn var á
sifelldu ferðalagi og dansaði á
skemmtistöðum. Þessu hélt Charlie
áfram í tvö ár, og gat lagt talsvert
til heimilisins.
NÝ ATVINNA.
Þegar ráðningartíminn var útrunn-
inn fór Charlie lieim aftur, og nú
varð löng bið á að fá eittlivað að
gera. En þeir bræðurnir fengu ein-
hverja kennslu á ókeypis skólum, og
að því loknu komst Sidney á skóla-
skipið „Exmouth".
Nú voru þau tvö eftir, Charlie og
móðir hans. Og þau höfðu ekkert að
lifa af. Charlie langaði nú ósköpin
öll að komast að leikstörfum, og gekk
á milli ráðningarstjóra leikliúsanna
en varð ekki ágengt. Sidney varð að
hætta við að gerast farmaður, kom
heim og fór að reyna að ná sér í at-
vinnu. Loks varð hann sendill hjá
landsímanum.
Charlie fékk starf um líkt leyti.
Hann komst í leikflokk, sem hét
„Casey’s Court“. í þessum flokki
voru eintóm börn, sem léku ævintýra-
leiki — fyrir börn.
Gharlie var ekki lengi i þessum
Charlie Chaplin í smáþáttaleik sem
hann lék í hjá Fred Karno. Sidney
bróðir hans hafði samið leikinn.