Fálkinn - 21.06.1957, Page 4

4
FÁLKINN
SVÍÞJÓÐ SEM FERÐAMANNALAND
SVÍÞJÓÐ er ferðamannaland og
Svíar ferðast sjálfir mikið, bæði
'heima og erlendis. Engir hleypa gesta-
tölunni í Noregi og Danmörku jafn-
mikið fram og þeir þessi árin, enda
eiga þeir hægara um vik að fá gjald-
eyri til utanfara en aðrar Norður-
landaþjóðir.
En sagan af Svíþjóð sem ferða-
mannalandi er eiginlega ekki göniul,
þvi að segja má að 'hún 'hefjist ekki
fyrr en með stofnun sænska ferða-
félagsins — Svenska Turistförening-
en — 27. febr. 1885. Að vísu slæddust
útlendingar þangað áður, og það voru
Bretar ,sem „uppgötvuðu“ iandið, al-
veg eins og Noreg. Fyrsti Englending-
urinn, sem getið er uin að hafi farið
i skemmtiferð til Svíþjóðar, George
North, segir árið 1561, að íbúar Sví-
þjóðar séu kurteisir og skemmtilegir
menn, en Bulstrade "Whitelocke, sem
var sendiherra Cromwells í Svíþjóð,
kvartar undan að „vegirnir séu óslétt-
ir og mjóir, maturinn einhæfur og
gistihúsin léleg“.
Svenska Turistföreningen taldi 74
meðlimi í árslok 1885, en þegar fimm-
tugsafmælið var haldið voru 125.339
meðlimir í félaginu og það hafði 3.243
umboðsmenn um land allt og rak
þrjár skrifstofur og 13 upplýsinga-
stofur. Þá átti það 12 „'turiststati-
oner“ —gisti'hús — 38 sæluhús og 24
fjallakofa og komu 31.000 gestir þang-
að árið fyrir afmælið. Og frá stofnun
sinni ihafði félagið gefið út 586 rit í
meira en 9 milljón eintökum, þar af
49 árbækur. Og i safni félagsins voru
yfir 70 þúsund myndir frá Sviþjóð.
Starf þessa félags beindist einkum
að þvi að kynna fólki sitt eigið land,
þó vitanlega hafi það átt mikinn þátt
i vexti útlendrar gestakomu líka, bæði
beinlínis og óbeinlínis. 1 ræðunni,
sem þáverandi krónprins Svía og nú-
verandi konungur hélt í afmælisveisl-
unni í Uppsölum, talaði hann um, að
„i sin gröna ungdom“ hefði það þótt
fásinna að verða „turist i sitt
áget land“ — fólk varð að kom-
ast suður yfir Eystrasalt til þess að
geta kallað sig „túrista“. En þetta
hefir breyst síðan um aldamót og nú
á dögum „kunna“ fáar þjóðir landið
sitt betur „utanað“ en Svíar gera.
En það voru Englendingar og Skot-
ar, sem ruddu hreyfingunni braut og
ferðuðust um Svíþjóð alia 18. og 19.
öldina, þótt erfitt væri, — engar
ferðaskrifstofur, lélegar samgöngur,
fátt um gististaði og greiðasölur og
engin leiðbeiningastarfsemi. Nú er
þetta gerbreytt.
Árið 1902 var stofnað „Svenska
Turisttrafikförbundet" — Ferðamála-
samband Svía, í þeim tilgangi að
draga útlent skemmtiferðafólk að
landinu. Gistihús, skipafélög, ferða-
skrifstofur og aðrir, sem atvinnu hafa
af ferðalögum, eru aðilar að þessu
sambandi, en mest munar þó um rík-
isjárnbrautirnar sænsku, enda haf.a
þær drjúgar tekjur af skemmtiferðum
útlendinga. Járnbrautirnar og rífleg-
ur styrkur frá ríkinu gerðu ferða-
málasambandinu fært að stofna skrif-
stofur i stórborgum annarra landa og
það 'hefir hrifið. Um aldamótin var
sjaldgæft að Amerikumenn legðu leið
sína til Sviþjóðar, en árið 1926 voru
gestir frá Bandaríkjunum orðnir 9
þúsund og 1955 voru þeir 85 þúsund,
eða miklu fleiri en til Noregs. Það eru
ekki síst „Hólmarnir“, hin ágætu
skip Sænsku Ameríkulínunnar, sem
hafa átt þátt í þessum mikla vexti.
Línan hefir haldið uppi beinum sam-
göngum milli New York og Gauta-
borgar síðan 1915. Eftir siðari heims-
styrjöldina hóf sænska flugfélagið
SILA ferðir yfir Atlantshaf, en það
rann inn í S.A.S., sem hefir aukið
ferðamannastrauminn vestan um haf
stórkostlega.
Samgöngurnar innanlands hafa
batnað stórkostlega. Nær 90% af öll-
um sænskum járnbrautum ganga fyr-
ir rafmagni og ökuhraðinn á aðal-
leiðunum, svo sem milli Stokkhólms
og Gautaborgar liefir verið aukinn um
50% á fáum síðastliðnum árum.
Áætlunarflug er milli allra stærri
bæja í landinu. Og sænsku vegirnir
eru fyrirmynd.
Ferðaskrifstofurnar hafa allt að
bjóða, frá klukkutíma hringferð um
bæinn til 8 daga lúxusferðar um
„land miðnætursólarinnar". Þvi mið-
nætursól er í Svíþjóð, eins og í Nor-
egi, en talsverður kurr hefir verið
i Noregi út af miðnætursólinni og
þykjast Norðmenn eiga meiri rétt á
þessari sól en Svíar. Þó fer sú deila
varla fyrir gerðardóminn í Haag! —•
Gistihús og veitingastaðir fylgjast vel
með kröfum útlendinga og geta boðið
þeim það, sem þeir vilja. Tómatsafi
og appelsínusafi með morgunmatnum
var óþekkt fyrirbæri 1 Svíþjóð fyrr
en Ameríkumenn fóru að venja kom-
ur sínar þangað, en nú er þetta á
hvers manns borði. Og „cocktailinn“
hefir stórlega rænt áhangendum liins
gamla þjóðardrykks, „Svensk Punsch“
og frá koníakinu. — Skemmtistaðirn-
ir, sem áður sýndu dægurleiki og
skopuðust af stjórnmálamönnum og
spaugilegum atburðum, bjóða nú upp
á glysmikil „show“ í „american
style“, að minnsta kosti yfir sum-
arið.
Þó að mikið sé til af gistihúsum í
Svíþjóð getur oft verið erfitt að fá
herbergi, nema það sé tryggt nokkru
fyrirfram. Ferðastraumurinn til
landsins vex svo hratt, að Svíar hafa
ekki við að byggja. Fyrir stríð komu
rúmlega 100 þúsund gestir til Sví-
þjóðar á ári, auk Norðurlandabúa, en
nú kemur liálf milljón — miklu meira
en til Noregs. Síðustu árin liefir mik-
ið verið byggt af svokölluðum „mot-
els“ víðsvegar um landið, þau eru
einkum ætluð fólki sem ferðast um
í sínum eigin bílum, og hafa talsvert
bætt úr vandræðunum, en þó 'hvergi
nægilega. Mest er gistihúsaleysið í
Stokkhólmi. Þar bætast við þrjú ný
gistihús i sumar. Eitt þeirra er
Foresta á Lindingö og rúmar 300
gesti, og hefir jarðhús fyrir 120 bíla,
annað heitir Apollonia og hefir 80
herbergi og þriðja Bromma, með 200
'herbergjum, það tók til starfa í þess-
um mánuði. Fjórða gistihúsið bætist
við í árslokin og heitir Palace og er
með 225 'herbergi og liefir stæði fyrir
400 bíla. Það er talandi tákn bílaald-
arinnar, að nú þykir ekki viðlit að
byggja gisti'hús án þess að bila-
geymslur fylgi.
En þrátt fyrir þessa aukningu er
ekki að fullu bætt úr gistihúsaleysi
höfuðborgarinnar. Fjögur ný gistiliús
bætast við eða verða stækkuð næstu
árin: Anglais með 100—-150 herbergj-
um og viðbót Continental, fyrir 200
gesti, bætast við 1959, Carlton bætir
við sig 100 'herbergjum 1960 og loks
tekur nýtt gistihús til starfa 1961, það
verður 18 hæðir og með 380 'herbergj-
um, en er óskírt ennþá.
HVAÐ DREGUR?
Sviþjóð er miklu fjölbreytiiegra
land en þeir halda, sem aðeins hafa
farið leiðina milli Stokkhólms og
Gautaborgar eða Málmeyjar í járn-
braut. Þeir kynnast að vísu skánsku
flatneskjunni og fögru landi skóga og
vatna, en fyrir útlendinga liefir nátt-
úrufegurðin meira aðdráttarafl þegar
norður kemur í landið og því meira
sem norðar dregur. Hárjedalir og
Jemtaland, sem einu sinni voru norsk,
eru paradís fjallamanna, með imdra-
mikilli náttúrufegurð, en aðal ferða-
straumurinn gengur þó miklu lengra
norður, nefnilega til Lappmerkur alla
leið norður fyrir 68. breiddarstig. Þar
er ferðamiðstöðin Abisko, Mekka
flestra Svíþjóðarfara, við hið fræga
vatn Tornetrásk, og frá Abisko er
ckki langt að fara ef menn vilja
ganga á hæsta tind Svíþjóðar,
Kebnekaise, sem er viðlíka hár og
Hvannadals'hnúkur. Og síðast en ekki
sist: þar fær maður tækifæri til að
sjá Lappa í sinum heimahögum, heirn-
sækja þá í „gömmunum" sinum og
éta hjá þeim hreindýramerg og
drekka kjötsoð með! Og mikinn 'hluta
úr árinu er tækifæri til að prófa sam-
göngutæki þeirra, hreininn og sleð-
ann, eða „púlkinn“. Það eru ekki fá-
„Við heiðavötnin blá“. Myndin er frá Grasvattnet í Tárna, nokkru fyrir
sunnan heimskautsbaug. Fjöllin, sem sjást fyrir handan vatnið, er Uxatindar
í Noregi.
Úr Váversunda-sveit í Austur-Gotlandi, fvrir austan Yáttern.