Fálkinn - 15.05.1959, Blaðsíða 9

FÁLKINN
9
þeirra á víxl. Fram til þessa hafði
hún alltaf gefið piltunum einhverja
von. Og nú kröfðust þeir lokasvars,
þarna á hennar eigin heimili.
Það var sanngjarnt, en það mátti
ekki ske. Þeir urðu að sýna henni
nærgætni — hún var kona.
Allt í einu varð svo mikill 'oði
yfir ásunum. Þetta gat ekki verið
sólin eingöngu. Hún hallaði sér út
um gluggann. Hún sá eitthvað eld-
rautt þarna í skóginum. Eins og
rauður blossaveggur stæði upp úr
trjánum. Og svartan reyk lagði
með jörðunni.
— Drottinn minn! hrópaði hún.
— Skógurinn brennur!
Árni og Hannes hlupu að hinum
glugganum. Skógurinn var orðinn
alelda. Blossana lagði hátt yfir
bæinn á Sveinsstöðum. Þeir sáu
fólkið þar á hlaupum á hlaðinu.
Nú heyrðist hringingar í
kirkjuklukkunum. Hópar af mönn-
um komu hlaupandi upp veginn í
brekkunni. Nú kom hreyfing á
Hannes.
Árni, þú ferð vestur eftir og
nærð í menn. Eins marga og þú
getur. Takið þið axir og skóflur
með ykkur. Við verðum að stöðva
eldinn áður en hann kemst í skóg-
arteiningana í miðsveitinni.
Fjandskapurinn var gleymdur á
einu augnabliki. Árni hljóp út og
þau sáu að hann hljóp beina leið
upp Þöngulbakkatúnið fyrir hand-
an ána. Fólkið á Þöngulbakka
hafði séð eldinn og var ferðbúið.
Árni þekkti skóginn vel og þáð var
gott að hafa samfylgd hans.
Hannes leit við og starði á Maríu.
Hún stóð við gluggann og starði á
móti.
— Þ-þið ættuð .... Hún þagn-
aði og hneig niður á stól. Hannes
fór.
Það lá við að hann rækist á
Sveinsstaðabóndann í hliðinu.
— Við verðum að ná í axir og
komast inn í stórskóginn áður en
eldurinn breiðist meira út! Þurra
grenið er að mestu leyti brunnið!
Marteinn í Stóradal, faðir Maríu,
kom út úr hlöðunni með fangið
fullt af amboðum. Fleiri og fleiri
söfnuðust kringum hann meðan
hann var að útbýta verkfærunum.
Margir höfðu haft áhöld með sér,
og stórar vatnsfötur. Fyrir handan
ána sáu þeir hersingu af mönnum.
Árna hafði gengið vel að safna liði.
Eftir stundarfjórðung yrði hægt að
taka til starfa.
Telpurnar á Sveinsstöðum sátu
við brunninn og héldu svuntunum
fyrir andlitið. Rauðum neistum
rigndi yfir húsið og brælan var ó-
þolandi. ívar faðir þeirra stóð með
garðdæluna og dældi vatni á hús-
þilin. Hallvarður sonur hans stóð
uppi á þaki og dældi vatni þar.
Húsið var ekki langt frá brenn-
andi skóginum, og hitinn var mik-
ill. Um að gera að verja húsið.
Eldurinn hafði læst sig í heylanir
úti á túninu.
Á öllum bæjum í námunda við
skóginn var allt á ferð og flugi.
Hróp og köll og fyrirskipanir. Úr
allri sveitinni kom fólk til að
hjálpa. Því að öll sveitin var bein-
línis eða óbeinlínis í veði.
Smámsaman kom hjálparliðið úr
vestursveitinni upp að Stóradal.
Nokkrir piltar höfðu hlaupið hálfa
sveitina á enda, til þess að sjá hve
umfangsmikill eldurinn væri. Þeir
gátu ekki betur séð en hann næði
yfir marga kílómetra, og eldurinn
át sig hægt og hægt niður austur-
hlíðina, en þar var allstaðar hey á
hesjum. Að vestanverðu náði skóg-
urinn niður í miðja byggð, niður að
Kambi. Bóndinn á Kambi var fá-
tækur og átti sjö börn. Hann mátti
ekkert missa. Reyndar var svo um
flesta, að þeir máttu ekkert missa.
Hannes hljóp á undan með reipi
og öxi. Og með skóflu í hinni hend-
jnni. — við verðum að höggva okk-
ur í gegn, austan frá og vestur yf-
ir, gera breiða geil í 'skóginn.
Helmingurinn heggur geil fyrir of-
an Litlafell, upp að efri byggðinni.
Við verðum að stöðva eldinn á
þremur stöðum. Látið kvenfólkið
flytja burt heyið, þar sem eldhætt-
an er mest.
Fólkið skifti sér og svo var tekið
til starfa.
Árni var ekki langt frá Hannesi.
Hann sætti sig þegjandi við að
Hannes tæki forustuna. Og Hannes
fyrir sitt leyti talaði rólega og vin-
gjarnlega við hann, eins og þeir
hefðu aldrei barist um sömu stúlk-
una. Hann vissi vel að Árni var
þaulkunnugur í skóginum, og að
hann var sá eini sem vissi hvar
best var að höggva til þess að
bjarga vesturskákunum. Það var
þar, sem mest hættan stafaði af
eldinum.
Þeir hægðu á sér síðustu metr-
ana að eldinum. Skógurinn var
svartur og kolaður þar sem eld-
urinn hafði geysað. Hvít aska rann
af trjábolunum. Mosinn var gló-
andi. Manni varð erfitt um andar-
dráttinn þarna. Hitinn læstist
gegnum fötin og svitinn bogaði af
öllum. Karlmennirnir röðuðu sér í
beina línu, þar sem geilin átti að
koma.
Svartir í framan og krímóttir
komust þeir að sjálfum eldinum.
Hann hafði étið sig langt áfram að
vestanverðu, enda lagði vindinn í
þá áttina. Reykurinn lá eins og voð
yfir dalnum, svo að sólariagið sást
ekki.
Eldurinn hamaðist og það brast
og brakaði í öllu. Blossarnir átu sig
niður í skógarsvörðinn og átu í sig
barr og sprek og kvisti. Trjá-
topparnir féllu logandi til jarðar
eins og örvar úr eldi og neistaregn-
ið gaus af þeim er þeir rákust í
jörðina.
Hannes hafði dýft vasaklútnum
sínum í vatnsfötu og bundið hann
fyrir andlitið á sér. Og aðrir
tóku sama ráðið. Hannes tók lang-
öxina og fór að högga, eftir því
sem Árni benti honum til. Allir
sveifluðu öxunum og kepptust við
að höggva geilina, sem átti að
stöðva eldinn. Nú var farið að
kvölda og komin talsverð gola. Log-
arnir dönsuðu hátt uppi í trjákrón-
unum, það var eins og þeir misstu
taks og hyrfu, en svo komu þeir
aftur og náðu betra taki og brenndu
og sviðu.
Árni datt á hrammana og stundi.
Hannes kallaði til mannsins sem
stóð fyrir aftan hann og flýtti sér
til Árna. Hann var með höfuðið
niðri í kjarri. Breið rauð rák var
á hnakkanum á honum. Hannes
dró hann út úr kjarrinu en í sama
bili læsti eldurinn sig í það. Hann
dró Árna í rjóður rétt hjá, gaf
honum vatn að drekka og þurrkaði
óhreinindin framan úr honum.
— Geturðu haldið áfram? hróp-
aði hann inn í eyrað á Árna. Hvæs-
ið i eldinum var svo mikið, að varla
heyrðist mannsins mál.
Árni stóð upp og kinkaði kolli,
en hann riðaði. Hann þreifaði á
brunasárinu á hnakkanum á sér.
Trjátoppur hafði dottið ofan á hann
og slegið honum flötum.
Þeir héldu áfram að höggva.
Ýmsir af karlmönnunum íengu sár
á hendurnar og áttu erfitt með að
draga andann. En ef þeim tækist að
högga geil alla leið að Litlafelli
mundu þeir geta stöðvað eldinn.
Eftir fjögra tíma strit voru þeir
komnir inn í stórskóginn, þar sem
eldurinn var magnaðastur. Fimmt-
án manna hópur fór inn í skóginn
til að högga geil. Þeir notuðu líka
handsagir og stórviðarsagir. Öllu
var tjaldað til að vinna bug á eld-
inum. Trén féllu, með dunum og
dynkjum. Þeir ruddu þeim frá og
hjuggu ný. Yfir toppunum sáu þeir
eldinn eins og rautt klæði. Þeir
breikkuðu geilina. En þetta gekk
svo seint. Aldrei höfðu höggvar-
arnir lagt svona mikið að sér.
Um áttaleytið um kvöldið komu
boð frá mönnunum að austanverðu
að þeir hefðu stöðvað eldinn þar.
Eldur hafði komist í eitt húsið, en
verið slökktur áður en hann gerði
tjón að marki.
Árni og Hannes höfðu enn for-
ustuna. Árni beit á jaxlinn. Hann
hafði kvalir i sárinu í hnakkanum.
Hann sagði fátt. Ekkert annað en
þegar hann skipaði mönnum bak við
sig fyrir verkum. Hægt og hægt
mjökuðust þeir nær fellinu inni í
skóginum. Skóglendið mjókkaði og
hvarf niður í gilin. Hundrað metr-
um fyrir neðan beljaði Norðurá í
gljúfrinu, og þar mundi eldurinn
stöðvast af sjálfu sér. En það gat
kviknað í skóginum fyrir handan
gilið, af öllum þessum feikna hita.
Um að gera að höggva niður það,
sem næst var gilinu. Þar var bratt
og tæpt þar, og eldurinn ekki marga
metra undan. Árni og Hannes stóðu
í brattanum að norðanverðu og
hjuggu kvisti og létu hann detta
ofan í gljúfrið, því að það var
kvisturinn, sem helst mundi kvikna
í. Þegar eldurinn náði í kjarrið og
þurran undirgróðurinn blossaði
hann alltaf upp og sótti í sig veðrið.
Þykk svört reykjarský bárust
með golunni ofan í gljúfrið. Það var
erfitt að anda að sér þarna. Og
hendurnar voru sárar og með bera
kviku, en samt var haldið áfram.
Þeir kvistuðu lengra og lengra nið-
ur á brúnina. Nú voru þeir rétt hjá
eldinum. Þeir urðu að forða sér
sem skjótast yfir á hina brúnina.
Þá heyrðu þeir það! Dunurnar í
stóru grenitré, sem rambaði og féll
og sáði eldi, neistum og eimyrju.
Hún kom niður rétt bak við Hann-
es. Glóðarkögglar flugu um eyrun
á þeim. Árni fann til sviða í and-
litinu og það var kominn eldur í
buxnaskálmina hans. Hann strauk
glóðina burt með axarskaftinu og
kastaði sér fram, en í sama bili fór
Hannes að renna. Þegar grenitréð
féll hafði hann borið höndina fyrir
augun. En það var ótraust undir
fótunum á honum og áður en Árni
gat náð til hans rann hann niður í
botn á gljúfrinu. Hann sópaði með
sér mold og grjóti í fallinu, en
neistum og sprekum rigndi niður í
gljúfrið. Árni greip í smábjörk og
hallaði sér fram af brúninni. Þarna
Framh. á bls. 14.
☆ Stjörnulestur ☆
Framh. af bls. 7.
í þinginu og sprenging gæti átt sér
stað í opinberri byggingu.
ÍSLAND.
7. húsi. — Nýja tunglið í húsi
þessu. — Utanríkismálin mjög á
dagskrá og viðureignin við Eng-
lendinga. Þófið heldur áfram um
ófyrirsjáanlegan tíma.
1. hús. — Neptún í húsi þessu. —
Hefur góða afstöðu. Líklegt að dul-
fræðaáhugi aukist nokkuð og að-
staða almennings batni.
2. hús. — Júpíter í húsi þessu. —
Dugnaður mun koma í ljós í við-
leitni til þess að lagfæra efnahags-
málin. Þó er líklegt hömlur nokkrar
komi í ljós.
3. hús. — Satúrn í húsi þessu. —
Tafir eru sýnilegar í rekstri sam-
gangna og flutninga, fréttaþjónustu,
útvarps, blaða og bókaútgáfu. Gæti
örðug gjaldeyrisaðstaða átt þátt í
því.
4. hús. — Satúrn ræður húsi
þessu. — Örðugleikar meðal bænda
vegna kulda og slæmrar sprettu
sumstaðar. Þá er hlaupið í ríkið,
því Satúrn situr í Steingeit, merki
10. húsi og stjórnarvalda.
5. hús. — Júpíter ræður húsi
þessu. — Framtak ætti að vera
sæmilegt og barnafjölgun ætti að
koma til greina og giftingum fjölg-
ar.
6. hús. — Merkur í húsi þessu. —
Taugaveiklun ætti að verða áber-
andi vegna veikindafaraldar og
hitasótta.
8. hús. — Venus ræður húsi
þessu. — Kunn listakona gæti lát-
ist. Ríkið gæti eignast arf.
9. hús. — Mars í húsi þessu. —
Urgur meðal manna á kaupskipa-
flotanum og jafnvel verkföll. Eldur
kemur upp í flutningaskipi.
10. hús. — Sól ræður húsi þessu.
Friðsælt ætti að vera í kringum
stjórnina. Plutó í húsi þessu. Und-
angröftur gæti komið í ljós gegn
henni.
11. hús. — Merkúr ræður húsi
þessu. — Tafir nokkrar gæti átt sér
stað í framkvæmd laga og blaða-
ummæli í því sambandi.
12. hús. — Engin pláneta í húsi
þessu og því mun áhrif þess að
miklu mun minna áberandi.
Ritað 21. apríl 1959.
*
— Úrsmiðurinn, sem seldi klukk-
una sagði, að nú á dögum væri
sjálfsagt að nota armbandsúr.