Fálkinn - 02.10.1959, Qupperneq 12
12
FÁLKINN
að sjá hvernig listaverk varð til. Hana hafði
aldrei dreymt um að fá að verða aðili að slíku.
En mest þráði hún þó að fá að hitta Gordon
undir fjögur augu aftur. Fá að tala við hann og
þó mest að fá að heyra hann spila. Hann fór oft
í ferðir, og þá sjaldan hann var heima var troð-
fullt af gestum. Blöðin höfðu nú sagt frá gift-
ingu hans, og ótal vinir og kunningjar komu í
heimsókn til þess að skoða þessa nýju frú West-
wood. Þau héldu fjölmennar móttökur og höfðu
stundum gesti bæði í hádegisverði og að kvöld-
inu. Og Nieolas del Monte kom á hvenjum morgni
og hélt áfram að mála myndina. Anna gat ekki
strokið um frjálst höfuð núna, fremur en þegar
hún var heima hjá foreldrum sínum. Og henni
varð sífellt erfiðara að leika hlutverk sitt sem
hin hamingjusama frú Westwood. Með hverjum
degi varð ást hennar til Gordons dýpri og inni-
legri og hún varð að taka á því sem hún átti til,
svo að ekki bæri á því. En kannske hafði Gordon
grun um þetta samt. Önnu fannst framkoma
hans hafa breyst. Glaðlegi tónninn og hin ó-
þvingaða kátína var horfið. Og nú voru þau aldr-
ei alveg blátt áfram, þegar þau voru ein. Gord-
on var hljóður og dulur og beiskjudrættirnir
kringum munninn sáust alltof oft. Það kom að
því að Anna fór að velta fyrir sér hvort ferð
þeirra til Railway Flats, þar sem Gordon hafði
verið svo kátur, hefði ekki verið draumur. Hvað
hafði komið fyrir hann? Ekki gat hann verið svo
langrækinn, að hann erfði enn við hana að hún
fór að gráta þegar hann var að spila. Og marg-
sinnis hafði hún tekið eftir því að hann horfði
á hana í laumi. Anna andvarpaði. Líklega iðrað-
ist Gordon eftir að hann hafði gifst henni?
Nicolas hafði lokið við myndina eftir rúma
viku. Jafnvel Anna sjálf sá, að þetta hlaut að
vera mikið listaverk. Hann hafði málað Önnu,
hallandi sér upp að bogadyrunum, en ljósgrátt
þilið endurvarpaði birtu á andlitið á henni. Bláu
lúpínurnar byggðu upp línur, sem gáfu mynd-
inni jafnvægi.
„Hefðirðu ekki verið frægur áður, mundir þú
hafa orðið frægur fyrir þessa mynd,“ sagði Anna
hátíðleg. „Hún er dásamleg.“
„Hún er mjög góð,“ sagði Nicolas. „Ég vildi
gjarnan eiga hana sjálfur — en Gordon hefur
pantað hana.‘“
Það var komið fram á varirnar á Önnu að
segja, að Gordon mundi einu gilda um hvar
myndin lenti, og að líklega myndi hann ekki
kæra sig um að hafa hana hangandi upp á vegg
eftir að barnið væri fætt, því að þá mundu þau
skilja. Eða mundi hann kannske gefa myndina
barninu, sem hún átti að fæða honum? Anna
óskaði að hún hefði einhverja hugmynd um
hvað Gordon hugsaði og hvað honum fannst. En
Nicolas fór með myndina til San Francisco og
hengdi hana upp á sýningunni sinni. Og fám
dögum síðar voru blöðin barmafull af lofi um
síðasta verk hans, sem óefað skipaði honum á
æðsta bekk andlitsmyndamálara.
Forvitnin rak Önnu til að fara inn í borgina
og skoða sýninguna hans. Og hana langaði til
að sjá myndina af sér aftur. Hún kom snemma
dags og salurinn var tómur. Þar var enginn
nema Nicolas sjálfur. Hann ljómaði allur er
hann sá Önnu, en hún tók eftir að brosið náði
ekki til augna hans, en var aðeins kringum var-
irnar.
„Hefurðu tíma til að sýna mér sýninguna
þína?“ sagði Anna hæversklega. Henni fannst
það eiginlega til of mikils ætlast. Nicolas var
frægur listamaður en sjálf hafði hún ekki vit á
list og kunni ekki að tala um list. En hann tók
hana undir arminn og fór að sýna henni. Á mörg-
um myndunum hafði hann notað Aline sem fyr-
irmynd. Hann benti þegijandi á þær myndir.
Anna horfði á myndirnar og þagði. Hún vissi
ekki hvað hún átti að segja. Þær voru talsvert
líkar — en engin þeirra var jafn falleg og mynd-
in, sem hann hafði málað af henni. Þarna vant-
aði eitthvað — áríðandi. Eitthvað, sem Anna
fann að vantaði, en átti ekki orð til að lýsa. Aline
var falleg á öllum myndunum. Ótrúlega falleg.
„Hérna sérðu að hverju hún vill gera mig,“
sagði hann allt í einu. „Að seríumálara. Og með
henni sem fyrirmynd. Og líklega hefði hún feng-
ið sínu framgengt ef ég hefði ekki kynnst þér.‘
„Hvað — hvað átu við?“ stamaði Anna for-
viða.
„Ég var gagntekinn af henni. Brjálaður. Eins
og allir verða, sem sjá hana. Og ég málaði hana.
Ég hafði yndi af að mála hana. Ég sá ekkert ann-
að en myndina af henni. En um leið varð ég
óánægðari með sjálfan mig. Skilurðu mig? Nei,
það er ómögulegt að þú skifjir mig. Ég skildi
ekkert sjálfur, heldur, og ég vítti sjálfan mig
fyrir hvernig ég var. En einmitt um þær mund-
ir kyntist ég þér, og þá skildi ég allt. Líttu á,
Anna, að vissu leyti er Aline kjörin fyrirmynd.
Hún er alltaf eins. Bæði morgun, kvöld og miðj-
an dag. Hún getur blátt áfram ekki verið nema
með einu móti, af því að sálina vantar í hana. —
Mér er ómögulegt að mála hana oftar, nema ég
eigi þá að gera úr henni vaxbrúðu eða sýning-
arbrúðu. En ég get ekki breytt henni í lifandi
veru. Hún er gerfimanneskja fram í fingurgóm-
ana. Þig gæti ég hins vegar málað í ótal endur-
holdgunum — og samt mundu allar myndirnar
líkjast þér, Anna. Skilurðu mig?“
„Já, kannski,“ svaraði Anna hikandi.
„Það ert þú sem hefur bjargað mér úr öllum
fjötrum Aline.“ Hann tók báðum höndum um
axlirnar á henni. „Anna, ég elska þig. Ég ætla
að skilja við Aline .. .“
„Nei-nei, Nicolas — það getur þú ekki. Ég er
gift Gordon ...“
„Heldurðu að ég viti ekki að hann hefur ver-
ið trúlofaður Aline?“ sagði hann fyrirlitlega. „Og
hann er enn töfraður af henni. Kannske losnar
hann aldrei úr þeim álögum. Skildu við hann
Anna, og gifstu mér. Hvers vegna giftist þú yfir-
leitt Gordon? Bara að ég hefði kynnst þér áður.
Þú varst ekkert ástfanginn af honum þegar ég
sá þig fyrst. Ég veit það.“
„Kannske ekki,“ svaraði Anna. „En ég er það
núna. Slepptu mér, Nicolas."
Hann hlýddi, strauk hendinni um hárið og
Önnu sýndist hreyfingar hans vera þreytulegar.
En allt í einu varð þeim báðum litið fram að
dyrunum. Þau heyrðu raddir og nú voru auð-
sjáanlega gestir að koma á sýninguna.
„Vertu sæll, Nicolas, nú fer ég,“ sagði Anna
lágt, en í sömu svifum hörfaði hún skref aftur-
ábak og hún átti bágt með að stilla sig um að
hrópa hátt. Caroline Westwood stóð í dyrunum
og bak við hana stóð Glen. Anna leit kringum
sig, ef ske kynni að þarna væri aðrar útgöngu-
dyr, sem hún gæti laumast út um. En ekki var
það. Hún gat ekki sloppið. Og salurinn var ekki
svo stór að hún gat ekki látið sem hún sæi ekki
nýkomnu gestina. Hún varð að ganga rétt hjá
þeim til þess að komast út. Og nú fór Nicolas á
móti þeim. Anna vonaði að þau tæki ekki eftir
hve miklum hugaræsingi hann var í. En kvíði
hennar var óþarfur. Nú var Nicolas aftur sami
þjálfaði heimsmaðurinn, og henni fannst ótrú-
legt, að þessi maður hafði verið að biðja hennar
fyrir fáeinum sekúndum.
„Komið þér sælar, frú Westwood,“ sagði
hann glaðlega við Caroline. Aliné var einmitt
að segja mér fyrir skömmu, að þér væruð kom-
in frá Palm Springs. Það var fallega gert af yð-
ur að koma og líta á sýninguna mína.“
„Hún er líka umræðuefnið, þessa dagana,“
sagði Glen og hló. Og þess vegna varð mamma
að sjá hana.“
Anna var að velta fyrir sér hvort hann skildi
hvílíka skissu hann hafði gert. Og nú lá við að
hún liti með vorkunnsemi á þessa hengilmænu
með mpúka hárið og óharðnaða andlitsdrættina.
En í huganum sá hún Gordon, karlmannlegan
vexti og með svart hárið. Mikið barn hafði hún
verið fyrir fáeinum vikum. Hvernig datt henni
í hug, að hún gæti elskað Glen um aldur og
ævi. Hana langaði til að hlæja — skellihlæja —
en vissan um að hún gengi með barn hans, hrakti
blóðið á burt úr kinnum hennar.
„Hafið þér hitt konu Gordons áður?“ spurði
Nicolas og senri sér að Önnu.
„Já,“ svaraði Caroline og leit snöggvast á
hana. „Mér hefur veizt sú ánægja.“
Glen hikaði um stund. Það var helzt að sjá að
hann skammaðist sín fyrir hve móðir hans var
ókurteis við Önnu. Hann steig þau fáu skref,
sem voru milli þeirra og rétti fram höndina.
Góðan daginn, Anna,“ sagði hann sneypuleg-
ur. „Gaman að sjá þig aftur. Og til hamingju
með hjónabandið.“
Anna tók í höndina á honum. Hún var köld
eins og ís. Glen horfði á hana sömu áfergjuaug-
unum og hann hafði gert þegar þau kynntust
fyrst. Og í röddinni var sami gleði- og eftirvænt-
ingarhreimurinn og þá.
„Þökk fyrir,“ hvíslaði Anna svo lágt að það
heyrðist varla. Hún sneri sér hálfvegis frá hon-
um og ætlaði að halda áfram út að dyrunum, en
Glen tók í handlegginn á henni.
„Mig langar til að sjá myndina af þér. Komdu
með mér og sýndu mér hana. Það er ekki um
annað talað en þessa mynd.“
Önnu lá við að segja, að þá væri ekki von á
öðru en hann vildi sjá hana líka, en hún kæfði
það í sér og fór með honum.
„Þetta er verulega falleg mynd,“ sagði Glen ■
og hnippti í Önnu. „Var hann lengi að þessu?“
„Lengi?“ endurtók hún spyrjandi.
„Já, að mála myndina, meina ég.“
„Nei, alls ekki.“
„Hvernig líður Gordon?“ spurði Glen allt í
einu.
„Þökk fyrir, vel.“
„Þú átt þar heima núna, er ekki svo?“
„Jú.“
„Anna!“ Hann beygði sig allt i einu að henni
og hvíslaði. „Ég verð að fá að tala við þig'. Verð
að fá að skýra málið.“
„Móðir þín hefur gert það,“ svaraði Anna.
„Frekari skýringa er ekki þörf. í guðs friði,
Glen.“
Án þess að líta kringum sig gekk hún beint
til dyra, og Glen veitti henni ekki eftirför. Anna
fann að hún varð að komast út. Varð að fá
hreint loft. Annað loft en það, sem Glen og
móðir hans höfðu andað frá sér. Og ástarjátn-
ing Nicolas del Monte loddi við hana eins og
brunnið reykelsi. Þegar hún var komin inn í
bílinn opnaði hún gluggana til að fjallaloftið
kæmist inn.
Önnu veittist erfitt að láta tímann líða, eftir
að hún hætti að vera fyrirmynd hjá Nicolas. Hún
ráfaði um húsið unz hún loksins komst að raun
um, hvað hún ætti að taka sér fyrir hendur. Hún
fór inn í bókastofuna og leitaði lengi innan um
þúsundir af bókum. Loks fann hún hillu og nú
létti yfir henni. Þarna voru mörg bindi af bók-
um um tónlist og ævisögur merkra tónskálda.
Vanþekkingunni var hægt að sigrast á, hugsaði
hún með sér. Og hún hafði nógan tíma. Hún
hafði alltaf óskað að fá að lesa — og nú hafði
hún næði til þess. Hún settist með ánægjusvip
í hægindastólinn og opnaði stóra bók. Þó hún
hefði aldrei fengið að læra á neitt hljóðfæri þá