Fálkinn - 25.10.1961, Page 11

menn færðu ekki síður fórnir á altari
ástarinnar við fyrstu kynni við ást-
leitna og glettna stúlku í skoti eða
krók. Þeim var ekki alltaf fengur til
hamingju, þó að stundarsæla og gaman
veittist. Á stundum bar ástarleikur við
vinnukonu af lágum stigum þá af leið.
Ef ungur námssveinn eignaðist barn í
lausaleik, varð það hefting á embættis-
frama hans og olli einnig í flestum til-
fellum missætti við foreldrana. Stund-
um kynntust ungir menn þokkalegri
heimasætu, sem heillaði þá svo, að þeir
gleymdu henni aldrei. En hún vildi ekk-
ert með þá hafa, nema til skyndi faðm-
laga og kossa á rökkvuðu kvöldi á
leynilegum stað. Heimasætan eða vinnu-
konan fríða og föngulega fann ef til vill
annan síðar, sem henni leizt betur á.
En sveinninn ungi gleymdi henni
aldrei. Kynni hans af ástinni urðu hon-
um þungur harmur, sem skildi eftir
djúpt sár, sem ef til vill greri aldrei.
Svo er ástin sterk í mannlegum örlög-
um.
Jón Steinsson, biskupssonurinn á
Hólum varð snemma bráðgjör og efni-
legur. Hann var lífsglaður og kaus helzt
að njóta lífsins í hópi glaðra félaga og í
faðmi ástþyrstra kvenna. Hann notaði
sér vel hin mörgu tækifæri sem veitt-
ust á Hólastað til að ná ástarfundi við
ástþyrstar konur. Lífsglaðar meyjar og
þroskamiklar vinnukonur staðarins
veittu honum ástir sínar í leyni, og hafa
ábyggilega talið sig meiri af að eiga
slíka fundi við biskupssoninn. En Jón
Steinsson varð ekki hamingjumaður í
ástum eins og brátt verður sagt.
3.
Eins og áður var sagt, varð Jón
Steinsson heyrari við Hólaskóla að
loknu stúdentsprófi. Foreldrar hans
hafa ábyggilega gert sér miklar vonir
um frama hans og búist við að hann
yrði leiðandi maður um menntir og
menningu landsins á komandi tímum.
En brátt kom í ljós, að hann var heims-
maður í meira lagi, svo að menntir og
lærdómur viku brátt úr huga hans.
Hann eignaðist barn með roskinni vinnu
konu á Hólum. Barnsmóðir hans hét
Þórunn Ólafsdóttir, Erlendssonar. I
móðurætt var Þórunn af ætt hins fræga
annálaritara, Björns á Skarðsá. Barn
Jóns og Þórunnar var stúlka og var
skírð Sigríður. Hún komst vel til manns
og giftist presti, síra Illuga Halldórs-
syni á Borg á Mýrum. Frá þeim eru
komnar ættir, mjög gáfað og farsælt
fólk. En eins og nærri má geta varð
ekki úr meira sambandi milli þeirra
Jóns biskupssonar og Þórunnar. Það
var lítt að skapi biskupshjónanna, að
sonur þeirra ætti rétta og slétta vinnu-
konu, sem þar að auki var talsvert eldri
en hann. En alvarlegast var, að hann
hafði með þessu barnseignarbroti glatað
réttinum til þess að vígjast til prests,
þó að bæta mætti úr því með tíð og
tíma með uppreisn, en það var mikill
álitshnekkir eftir tíðaranda aldarinnar.
Var þetta því ekki mjög alvarlegt, ef
ekki hefðu fylgt fleiri ástarævintýri í
kjölfar þess.
En það leið ekki á löngu, að Jón bisk-
upsson rataði í ný ástarævintýri, sem
áttu eftir að hafa enn þá meiri áhrif á
líf hans og örlög. í þennan mund var í
Skagafirði einhver fegursta og glæsi-
legasta yngismey á íslandi. Hún bar
kvenlegan þokka svo mikinn, að allir
ungir menn urðu gagndofa sem litu
hana og frá sér numdir af hrifningu og
ást. Hún hafði hlotið hið bezta uppeldi
og var vel menntuð bæði til munns og
handa, var til dæmis frábær hannyrða-
stúlka. Hún hlaut einróma aðdáun allra
ungra sveina og var almennt kölluð sól,
en slíkt viðurnefni fengu þær yngis-
meyjar einar, sem voru rómaðar af feg-
urð og yndisþokka, og var þá gjarnan
skeitt framan við sólarnafnið sveitar-
eða héraðsheiti.
Kona þessi hét Guðrún Jónsdóttir,
Arasonar prests í Vatnsfirði við Djúp.
Hún ólst upp hjá föðursystur sinni Ragn
Frh. á bls. 30
FÁLKINN 11