Fálkinn - 17.07.1963, Qupperneq 17

SMÁSAGA EFTER OÐDNÝJU GUÐMUNDSDÓTTÚR
- SÍÐARI HLUTI -
Örnólfur flugmaður reis á fætur og
gekk nær skipsmyndinni á þilinu at-
hugull á svipinn: „Þið farið ekki fet.
Þið eigið að jafna ykkur eftir hrapið.
Bændurnir fara með mér, krakkarnir
— og Ásthildur."
„Ókey“, sagði Dudda Sidda.
Nú kom gamla konan inn með rjúk-
andi kaffi, kleinur og jólabrauð, ásamt
mjólk í stórri könnu. „Ég kom bara
með það, sem ég hafði handbært. Það
er svo leiðinlegt að láta gesti bíða. Ég
get eins bakað nokkra pönnukökubleðla
seinna. Gjörið þið svo vel. Þið líka, Ást-
hildur og Helgi. Krakkar mínir, komið
þið fram í eldhús. Borðskömmin er svo
lítil. Grímur, kemst þú þarna við horn-
ið? Hann Addi verður með krökkunum
við eldhúsbekkinn."
„Blessuð mamma, vertu ekki að tefja
þig við allt Þúfnahyskið,“ sagði Helgi.
„Við eigum skammt heim.“
„Þegiðu, barnið mitt. Ég held þú þigg-
ir kaffisopann.“
Þúfnabóndi þagnaði líka og settist við
svo búið, og fólkið gaf sig kaffidrykkj-
unni á vald, eins og henni er lýst í
ótal bókum, og engu er hægt að bæta
við.
Dedda vakti máls á barnafræðslunni
aftur: „Farðu í Kennó, Ásthildur. Þá
færðu réttindi og meira kaup.“
„Nei, ég fer í ljósmæðraskólann í
haust. Það lá nærri, að kona hérna í
sveitinni geispaði golunni í staðinn fyrir
að ala barn í vetur. Fjörðurinn var
bráðófær rúman sólarhring og skriðurn-
ar voru flughálar. Og svo tók ófærðin
við, þegar læknirinn loksins lenti. Hér
er engin ljósmóðir.“
„Je minn,“ sögðu Reykjavíkurkon-
urnar.
„Út yfir tekur þó allan þjófabálk, að
bráðum verðum við læknislaus. Sá
gamli er að gefast upp, eins og ljós-
móðirin. Og enginn sækir um Fagur-
eyri,“ sagði Helgi.
„Er nokkur von, að menn leggi í
þessa agalegu erfiðleika og lífshættur
á sjó og landi?“ Dedda tók svo nærri
sér þessar þrengingar útnesjafólksins,
að hún gleymdi þeim handahreyfingum,
sem hún hafði lært í Yndisþokkaskól-
anum, að hæfðu bezt válegum tíðind-
um. Hún hreyfði hvorki leggi né lið.
Ásthildur brosti: „Ég veit ekki, hvort
embættismenn eru lífhræddari en aðrir.
En Fagureyrarlæknishérað gefur ekki
af sér þær aukatekjur, sem embættis-
manni hæfa til mannsæmandi lífs.“
„Nefnið þið ekki mannsæmd í mín-
um húsum,“ greip Grímur gamli fram
í, „sízt þú, Ásta. Þetta er einhver mann-
sæmd, sem við skiljum ekki, en er í
tízku fyrir sunnan."
Dudda Sidda kom til hjálpar og skýrði
alúðlega fyrir bóndanum, að ekki væri
hægt að standa gegn breytingum. Sjón-
varp hlýtur að koma og allt það. Og
allt kostar peninga. Tizkan er okkur
yfirsterkari. Við því er ekkert að segja.“
„Já,“ sagði Ásthildur. „Hér er það
tízka að vera Vestfirðingur."
Síminn lét , skyndilega til sín heyra
langlínuhringingu. Örnólfur flugmaður
reis á fætur og ræddi tvö viðtalsbil
við Reykjavík.
„Hvað er í útvarpinu i kvöld?“ spurði
Dudda Sidda og hugsaði hlýlega til
menningarinnar syðra.
„Barnaleikrit. Æ, við erum að hætta
að hlusta á þau, nema við vitum, að
þau séu eftir merkilega höfunda. Þessir
blessaðir leikarar eru svo bóngóðir,
að þeir leika hvaða flónsku sem er.“
Dudda Sidda svaraði fljótmælt: „Þeir
þurfa að lifa.“
„Mikil ósköp,“ svaraði Grímur gamli.
„Þeir mundu mjálma allt kvöldið, ef
það væri bara ríflega borgað. En ekki
eru þeir neitt að neyða okkur til að
hlusta, aumingja mennirnir, svo við
höfum yfir engu að kvarta.“
Krakkarnir höfðu ekki verið lengi að
drekka og voru á sífelldum spretti
kringum bæinn, en litu þó á andartaks
fresti inn í eldhúsið til að spyrja, hvort
ekki yrði farið að leggja af stað.
Gamla konan bauð Tedda Óskars að
og fylgdist með.
Flugmaðurinn tygjaði sig til ferðar
og bændurnir báðir. Ásthildur snaraði
sér í úlpuna, hóaði saman krökkunum
og fylgdist með.
Gamlakonan bauð Tedda Óskars að
halla sér út af á legubekknum og léði
honum ábreiðu ofan, á sig. Konunum
sýndi hún inn í lítið herbergi, þar sem
var hjónarúm, og sagði: „Ungu hjónin
koma ekki heim næstu daga. Þau eru
á Eyrinni. Hún lét hreint á rúmin, áður
en hún fór. Sá litli sefur inni hjá okk-
ur. Addi litli er vanur að sofa á bekkn-
um í stofunni. Nú flyt ég hann hérna
upp á loftið. Þar er herbergiskytra, sem
við notum ekki nema á sumrin. En
honum ætti ekki að verða kalt, strákn-
um. Ég ætla að búa um piltana á stof-
unni, annan á flatsæng.“
„En öll þessi kássa af börnum!“ spurði
Dudda Sidda.
„Kennarinn og aðkomubörnin eru á
Þúfum, en við lánum stofu til kennslu.
Fólk hjálpast svona að.“
Gamla konan tók léreftsábreiðurnar
af rúmunum, og Dudda Sidda braut
þær saman með henni.
Dudda Sidda harmaði það, að eng-
inn hafði svefnpoka. En konan sagðist
eiga nóg sængurföt. „Það ætti að vera
til dúnfjöður í sæng, þar sem fuglinn
er eins og hérna.“
Hún sýndi þeim líka hitt herbergið,
líklega til þess, að gestirnir sæju, að
nóg væri húsrýmið. Þar voru tvö rúm,
sitt undir hvorum vegg, og borð á milli.
Barnsrúm var aftan við annað rúmið,
en rokkur aftan við hitt. „Hér erum
við gömlu hjónin. Hver veit nema unga
fólkið byggi. Þetta er nóg húsrými
ennþá handa okkur öllum, en verður
þröngt, ef mikið bætist við.“
Hún afsakaði við konurnar, að ekki
væri salerni inni, en sýndi þeim út um
gluggann, hvar útikamar var yfir safn-
þró við fjósvegginn.
Frammi í stofunni hafði Teddi Ósk-
ars hallað sér endilangur á bekkinn,
tekið litla strákinn og látið hann setj-
ast tvívega fyrir brjóstið á sér. Lá vel
á báðum.
„Ég lagðist út af. Flugsi bannaði okk-
ur að fara með. Hann vildi farskólann
heldur.“
„Það var greinilegt," samsinnti Dudda
Sidda og gaf Deddu auga.
„Unga fólkið hefur þetta allavega,"
sagði gamla konan. Hún réð konunum
til að hvíla sig rólegar, því að matur
yrði með seinna móti, fólkið að heiman
og hann Grímur ætti eftir að sinna
skepnunum betur.
Reykjavíkurkonurnar höfðu vaknað
snemma um morguninn, og það, ásamt
ónotalegri lendingu, gerði þær hvíldar-
þurfi. Rúmið freistaði þeirra, og þær
lögðust til svefns. Þeim kom saman
um, að heimilið væri merkilega hrein-
legt, en hræðilega fátæklegt, fólkið gott
en smáskrítið í tali.
Þegar Dedda var rétt að sofna, hvisl-
aði Dudda Sidda: „Þetta sagði maður-
inn minn, að ferðalagið t. ri óþarft.
Hann hefur ekki húmor en er ein-
hvern veginn klár á hlutunum.“
Ég gef ekki túkall fyrir húmor, sem
ekki er hægt að hafa eitthvað upp úr,
eins og við gerum,“ svaraði Dedda. Aðr-
ir þurfa engan húmor.“
„Er Teddi greyið alltaf að ganga á
eftir Toddu mágkonu þinni, Dedda?“
„Almáttugur, já.“
Listamennirnir Dudda Sidda Jósefs,
Dedda Gunnars og Teddi Óskars,
skammstafað D.D.T. í símskeytum til
hægðarauka, lögðu af stað upp Bala-
víkurháls snemma morguns. Veður var
kyrrt og bjart, færi ágætt. Þau báru
léttar handtöskur. Konurnar höfðu feng-
ið að láni á bæjunum: önnur reimaða
gönguskó, en hin lipur vaðstígvél. Að
öðru leyti fóru þær vel búnar sunnan að.
Þau ætluðu að ganga yfir hálsinn, fá
bát á móti sér yfir fjörðinn og bíða
næstu flugferðar frá Fagureyri.
Margt fólk fylgdi þeim gangandi upp
í miðjar brekkur og skiptist á um að
bera töskurnar. Þetta var farskólinn
allur, bóndinn á Þúfum og drengurinn
á Ve,1;
Framhald á bls 28
FÁLKINN 17