Fálkinn - 20.04.1964, Blaðsíða 39

Faðir hins akærða
Framhald af bls. 11.
sinni, og hann hefði lofað sér
sagði hún, að minnka hana enn
þá meira. Hann myndi standa
við það, hann Jóhannes. Það
væri nefnilega margt gott til
í honum Jóhannesi.
Jú, hann missá sig eitthvað
í sambandi við þessa víxil-
skratta og greip í einhver skipti
til eigna annarra, þegar hann
var á kenndiríi. Að vísu má
segja, að hann hefði ekki átt
að gera það. En þetta kom til
af því að hann var í miklum
fjárhagsvandræðum, og enginn
vildi hjálpa honum, sagði hún.
Þvi hafði hann lent út í þetta.
En hafði hann kannski ekki oft
verið svikinn sjálfur? Jú, svo
sannarlega hafði hann oft verið
svikinn sjálfur. Þeir voru
margir, sem gert höfðu miklu
verra en það, sem honum
Jóhannesi hafði orðið á, og
töldust merkismenn. Hann
myndi glaður bæta fyrir þetta
allt og endurgreiða, þegar hann
væri búinn að koma undir sig
fótunum. Þetta hörmulega slys
var ekki Jóhannesi að kenna.
Og það sýndi hins vegar hve
góður hann var í sér, að hann
tók sér það fjarskalega nærri.
Þannig var hann í augum
fjórðu barnsmóður sinnar —
alsaklaus, enda þótt búið væri
að dæma hann fyrir þjófnað
og skjalafals, enda þótt hann
Einangrunargler
FramJeitt einungis úr úrvals
gleri. — 5 ára ábyrgð.
Pantið tímanlega.
KORKIDJAIM H.F.
Skúlagötu 57. — Sími 23200.
væri marg dæmdur af almenn-
ingsálitinu fyrir drykkjuslark
og ábyrgðarleysi í kvennamál-
um. Og nú þetta síðasta, að á
hann sannaðist enn þá einu
sinni þjófnaður og húsbruni,
sem vonandi var óviljaverk, en
hafði leitt til dauða aldraðs
manns.
Gamla kennaranum hafði
aldrei verið mikið um barns-
mæður sonar síns gefið, ekki
heldur þessa síðustu. Þó ylj-
aði það honum um hjartaræt-
iirnar að hlusta á tal hennar
um drenginn, svo fjarstætt sem
það var. En það fannst honum
fráleitt, að hið breytta viðhorf
hans stafaði af orðum hennar,
því að hann þóttist þess full-
viss, að hans eigin mat á syni
sínum væri langtum raunhæf-
ara en hennar.
En allt um það hafði
skyndilega orðið í huga hans
þessi gagngera viðhorfsbreyt-
ing. Næsta óskiljanlegt.
Svo var hann kominn á
fætur og trítlaði fram í eldhús-
kompuna sína, til þess að hita
sér tesopa. Hélt áfram að hugsa.
Já, honum fannst nú, að
undir engum kringumstæðum
ætti hann að dæma son sinn.
Aldr^i fyrr hafði hann skilið
til fulls, hvað lá i orðum meist-
arans: „Dæmið ekki, svo að
þér verðið ekki dæmdir". Nú
skildi hann það. Bar honum
ekki fyrst og fremst að dæma
sjálfan sig? Bar ekki hverjum
og einum fyrst og fremst að
dæma sjálfan sig? Kannski
hafði þessi skilningur alltaf
verið til staðar í undirdjúpum
sálar hans, aðeins ekki komið
upp á yfirborðið fyrr en nú.
En nú leitaði það á huga
hans eins og sjálfsagður hlutur,
að drengurinn hefði hlotið erfð-
ir frá föður sínum, svo og frá
móður sinni. Síðan tók samtíðin
við honum og hóf að móta
þessa ósjálfbjarga lífveru. í
þeirri mótun hefðu foreldrar
hans átt að eiga stærsta þáttinn.
Þau höfðu viljað, að hann yrði
hamingjusamur. Já, það var
áreiðanlegt, að þau vildu
það...
Og varðandi erfðirnar. Hvað
lögðu þau honum til? Sjálfur
var hann að vísu talinn heiðar-
legur og samvizkusamur barna-
kennari. Skyldi hann samt sem
áður ekki hafa aðhafzt ýmislegt
á iífsleiðinni, sem betur væri
ógert? Að minnsta kosti höfðu
jafnan verið til staðar í huga
hans tilhneigingar og hvatir,
sem ekki gætu talizt æskilegar.
Og hver var skýringin á því,
að '^->i,m tókst að mestu leyti
að haida þeim i skefjum en
syni hans ekki?
Myndi hún ekki vera fólgin
í því, að hann hefði sjálfur
hlotið sterkari skapgerð í
vöggugjöf, og að samtíð hans
með hrjúfleika sínum og hörku,
með göllum sínum og kostum,
hefði reynzt hæfari til þess að
þroska þá skapgerð heldur en
samtíð sonar hans hefði reynzt
við að þroska skapgerð hans?
Hlaut það ekki að vera
þannig?
Háifgleymd atvik fyrri ára
stilltu sér hógværlega upp
frammi fyrir skynjun hans.
Eins og þegar þeir strákarn-
ir voru að stela sér gulrófum.
Að vísu höfðu þeir stundum
verið svangir, og þetta gat held-
ur ekki talizt stórvægilegur
þjófnaður. En þó. Athöfnin var
sú að taka í leyfisleysi eigur
annarra.
Sonur hans brautzt inn í
skrifstofu og stal peningum.
sjálfur hafði hann læðst inn í
rófnagarð í síðsumarrökkri og
stolið sér nokkrum gulrófum.
Kannski ekki sambærilegt. En
hvað var sambærilegt? Skap-
gerð þeirra, samtíðaráhrifin,
félagarnir, aldarandinn? Ef til
vill höfðu öll þessi atriði verið
syni hans neikvæðari en hon-
um. Hvað vissi hann? Nei, vald-
ið til þess að dæma lá ekki í
hans höndum.
Ábyrgðarleysi hans í kvenna-
málum?
Ætti hann að vera fyllilega
hreinskilinn, hlaut hann að
viðurkenna að svipað ábyrgðar-
leysi hafði næstum hent hann,
þegar hann var ungur maður.
Hafði hann ekki verið kominn
á fremsta hlunn með að ganga
í eina sæng með vinnukonu,
þar sem hann var i kaupavinnu,
að minnsta kosti í eitt skipti,
ef ekki oftar? Ekki var það
hans dyggð að þakka, að ekk-
ert varð úr því, fremur hennar,
og þó helzt að þakka ófyrirsjá-
anlegum atvikum, truflunum.
Ef þetta hefði nú gerzt, og hann
getið barn með henni? Það
hefði getað skeð. Aldrei flögr-
aði að honum að kvænast
henni. Hann hefði ekki gert
það ótilneyddur. Og svo ætti
henn að áfellast son sinn, bless-
aðan drenginn, sem líklega
stóð langtam hallari fæti.
Og sú góða kona, móðir
hans — sé sál hennar í friði —
hafði henni ekki orðið það á að
eignast barn á unglingsárum
sínum, ógift og það með kvænt-
um manni. Ekki sat á honum
að áfellast hana — sízt nú.
Og vínnautnin — þessi leiða
árátta að neyta víns í óhófi.
Menn gerðu vist oft ýmislegt
undir áhrifum áfengis, sem þeir
ella hefðu látið ógert. Auðvitað
ættu menn aðeins að neyta víns
í hófi, ef þeir þá á annað borð
brögðuðu vin. Hvað hann
sjálfan áhrærði var vínneyzla
aldrei neitt vandamál. Hann
gat auðveldlega látið með öilu
ógert að neyta víns, og þótt
hann gerði það var honum
ekkert léttara eða sjálfsagðara
en að stilla þeirri neyzlu mjög
í hóf. Hins vegar hafði hann
kynnzt mörgum ölkærum
mönnum, ágætis mönnum, sem
ekki máttu vamm sitt vita utan
vins. En þegar ástriðan greip
þá, virtust þeir ekki ráða við
sig, drukku í óhófi og aðhöfð-
ust þá stundum ýmislegt, sem
þeir hefðu ekki átt að gera,
iðruðust þess máske beizklega
síðar. Líklega var sonur hans
í hópi þessara manna ...
Gamli maðurinn hafði lokið
við að hella á telaufin, renndi
í bolla og byrjaði að sötra teið
sitt. Haustlit tré blöstu við
honum í garðinum fyrir utan
eldhúsgluggann, þar sem smá-
gerðir regndropar féllu til jarð-
ar í logninu.
„Dæmið ekki, svo að þér
verðið ekki dæmdir“. Auðvitað
var það þetta, sem Kristur átti
við, nákvæmlega það, sem lá
í orðunum. Ekkert var auð-
skildara, ef menn vildu skilja
það.
En því þá ekki ...? Hug-
myndin gagntók vitund hans
skyndilega. Hann setti frá sér
bollann, sem hann hafði borið
hálfa leið að vörum sínum. Því
þá ekki að tala við dómarann
og skýra þetta viðhorf fyrir
honum?
Biðin varð löng í biðstofu
dómarans. Svo virtist sem þessi
dómari væri mjög önnum kaf-
inn maður. Gamli kennarinn
sá eftir því að hafa ekki tekið
pípuna sína og tóbakið með,
úr því að hann þurfti að bíða
svona iengi. Kannski hefði
honum þá gengið betur að
hugsa skýrt. Hann fann því
lengur sem hann beið að hann
varð meira og meira kvíðandi
fyrir því, að honum tækist ekki
að skýra málin nógu vel fyrir
dómaranum. Ekki þar fyrir,
viðhorf hans sjálfs breyttist
ekki. Það var ekki hans að
dæma — ekki dómarans held-
ur. Aftur á móti bauð honum í
grun, að dómarinn myndi ekki
skilja það.
En loksins kom að því, að
honum var vísað inn til dóm-
arans. Hann tók þreytulega
undir kveðjuna og rétti fram
feita og slappa hönd sína. Þetta
var orðinn roskinn maður, þótt
Framhald á bls. 40.
39
FALKINN