Fréttablaðið - 12.10.2009, Síða 20

„Ljós og ljósleysi hefur ótrúleg-
ustu áhrif á fólk,“ segir Þórdís
Rós Harðardóttir, lýsingar-
hönnuður hjá Verkís. Hún segir
rannsóknir hafa sýnt fram á að
rétt lýsing getur fækkað legu-
dögum á spítölum, bætt náms-
árangur auk þess sem hægt sé
að meðhöndla þunglyndi með
réttri lýsingu.
Þetta þurfi í auknum mæli að hafa
í huga við mannvirkjagerð. Vakn-
ing sé um mikilvægi dagsbirtu í
híbýlum, auk þess sem vaxandi
kröfur um sjálfbærni og orku-
sparnað kalli á frekari nýtingu
dagsbirtunnar.
Þórdís segir að árið 2002 hafi
verið uppgötvaður birtuskynjari
í nethimnu augans. Með þessari
uppgötvun hafi verið hægt að
sanna með óyggjandi hætti að
birta og myrkur hafa bein áhrif
á taugakerfi okkar framleiðslu
hormóna á borð við melatónín
og kortisól. Þessi uppgötvun hafi
orðið til þess að mikil umræða
skapaðist um hve mikilvægir eigin-
leikar góðrar lýsingar eru og áhrif
hennar á heilsufar fólks, vellíðan
og afkastagetu auk þess sem sýnt
hafi verið fram á að hægt er að
Ýmisleg leiðindi geta komið upp
þegar notaðir eru hamrar með
tréskafti sem farið er að losna. En
þetta vandamál má leysa með ein-
földu ráði.
Ef skaftið er timburlakkað má
pússa með grófum sandpappír
neðan af skaftinu og dýfa ofan í
saltvatn. Við það þenst viðurinn
út og verður til þess að hamarinn
helst betur á skaftinu. Viðurinn
fær sömuleiðis vörn gegn fúa því
eins og öllum Íslendingum ætti að
vera kunnugt um þá er rekaviður
saltur í gegn og sérdeilis brúk-
hæfur. - kdk
12. OKTÓBER 2009 MÁNUDAGUR4 ● fréttablaðið ● híbýli og viðhald
● BROTIN PERA FJARLÆGÐ Þegar ljósapera brotnar í peru-
stæði lampa getur verið vandi að ná henni úr. Ein leið getur verið að
nota kartöflu í verkið. Kartafla er skorin í tvennt. Stærstu glerbrotin eru
fjarlægð af skrúfganginum en nauðsynlegt er að
passa sig við þetta verk, nota hanska og passa
að brotin lendi ekki á gólfinu. Síðan er skorni
endi karöflunnar tekinn og þrýst ofan á það
sem eftir er af perunni. Þegar kartaflan er föst er
peran skrúfuð úr perustæðinu.
● ENGIR POLLAR Á GANGINUM Með
því að taka grunnan kassa og fylla hann af
steinum, sem fást til dæmis í blómabúðum,
má búa til fullkomna leið til að losna við polla
undan skóm fólks sem kemur inn með snjó og
bleytu. Þegar skórnir eru lagðir á steinana lekur
snjórinn og vatnið niður á milli
steinanna og sólar skónna ná
því að þorna í stað þess að
standa í polli.
Salt veitir góða vörn gegn fúa
Rétt birta bætir heilsu
og námsárangur fólks
Hvimleitt er að hafa
hamar með lausu tré-
skafti en því má kippa í
lag á einfaldan hátt.
N
O
RD
IC
PH
O
TO
S/
G
ET
TY
Nýbygging Háskólans í Reykjavík er dæmi um verkefni þar sem lausnum í lýsingarhönnun og arkitektúr er skeytt saman til þess
að ná fram sjónrænum áhrifum. Dagsbirtuskynjari hefur áhrif á notkun ljósbúnaðar til að spara orku við gluggasvæði og þar með
minnkun á kolefnislosun byggingarinnar. Stefnt er að því að útbúa hvetjandi umhverfi með viðeigandi styrk lýsingar til að bæta
afköst nemenda og auka vellíðan. MYND/VERKÍS
Ráðgjafarfyrirtækið Verkís mun
standa fyrir opnu málþingi
sem ber heitið Ljósgæði – lífs-
gæði á morgun í Laugardals-
höll í ráðstefnusal 3, þar sem
alþjóðlegir fyrirlesarar munu
miðla nýjum rannsóknum og
þeim möguleikum sem við
höfum á að bæta umhverfi
okkar og vellíðan með birtu.
MÁLÞING UM BIRTU OG
VELLÍÐAN
Hönnuðir Mooi hafa vakið athygli á síðustu
árum fyrir frumlega hönnun þar sem oftar en
ekki er brugðið á leik með efni og form. Gott
dæmi um það er hinn víðfrægi Horse Lamp,
lampi í líki hests, sem Íslendingar ættu margir
að kannast við. Eins og meðfylgjandi myndir
sýna láta hönnuðir Mooi til sín taka á flestum
sviðum húsgagnahönnunar. Hér má
líta á brot af því nýjasta frá þeim. - rve
draga úr slysum með góðri lýs-
ingu.
Þórdís ítrekar að málið sé þó
ekki svo einfalt að nóg sé að hafa
gluggana nægilega stóra til að
hleypa dagsbirtunni óhindrað inn.
Sú hætta sé nefnilega fyrir hendi
að birtan verði þá yfirþyrmandi
og óþægileg á vissum tíma dags,
sem hafi þær afleiðingar að fólk
byrgi gluggana með gluggatjöldum
og hafi raflýsinguna í botni.
Hugsunar leysi geti því haft í för
með sér vanlíðan fólks og mikinn
orkukostnað.
„Það hefur oft gleymst að hugsa
fyrir því hvernig lýsing hæfi hús-
næðinu sem verið er að byggja og
hvernig koma má til móts við ólík-
ar þarfir þeirra sem í því eru,“
segir Þórdís og bendir á að vanda-
samt en mikilvægt sé að hanna lýs-
ingu á sjúkrahúsum. Þar verði að
huga vel að orkunýtingu, líðan og
þörfum starfsfólks sem þar stundi
vinnu sína og svo þörfum sjúklinga
sem þar dvelji. „Dagsbirtan er
manninum langbest, það er honum
svo mikilvægt að vera í tengslum
við umhverfi sitt og breytileika
þess,“ segir Þórdís en hún og starfs-
systkin hennar vonast til þess að
breyttar áherslur í samfélaginu
verði til þess að í framtíðinni verði
aukin áhersla lögð á sjálfbærni og
hönnun lýsingar og auknu tilliti á
nauðsyn þess að spara orku og taka
tillit til þarfa fólks. - kdk
Takið eftir fætinum á þessum
kjartastjaka.
Skák-
borðið
kallast
þetta
borð.
Brugðið á leik
með efni og form