Fréttablaðið - 18.11.2009, Page 26

18. NÓVEMBER 2009 MIÐVIKUDAGUR8 ● hátíðarrit fríkirkjunnar
A
uglýsing þessi er afar merkilegt kirkjusögulegt
plagg. Fólk var sjálfkrafa skráð úr Fríkirkj-
unni við það eitt að það færði lögheimili sitt á
milli svæða. Ef fólk flutti til útlanda t.d. til að fara í
framhaldsnám í örfá ár en kom síðan aftur heim í
sama húsnæðið þá var það sjálfkrafa búið að skipta
um trúfélag, óumbeðið. Mikið var um að fjölskyldur
flyttu og skiptu um lögheimili á þessum tíma.
Afar fáir tóku eftir auglýsingunni á sínum tíma en
áhrif hennar voru gífurleg. Vegna hennar voru þús-
undir félaga teknir af félagaskrá Fríkirkjunnar og
skráðar í þjóðkirkjuna án vitundar eða sam-
þykkis. Nú eru afkomendur þessa fólks orðnir
margfalt fleiri og hafa þeir ómeðvitað greitt
trúfélagsgjöld sín til þjóðkirkjunnar í fjöl-
mörg ár án þess að ætla sér það.
Ljóst er að ef þessi auglýsing hefði aldrei
verið birt og hún ekki stuðlað að sjálfvirkri
úrskráningu úr trúfélaginu í áratugi, væru
stærðarhlutföll trúfélaga hér á landi allt
önnur en þau eru í dag.
Sjálfvirk skráning í ríkiskirkjuna
● Fyrir liggur á Alþingi
endurskoðun á þjóðkirkju-
lögum nr. 78/1997. Ekki má
samþykkja þau, því þau eru
í anda gömlu einkavæðing-
arinnar og nýfrjálshyggj-
unnar sem stefndu öllu hér í
sundrung og kreppu.
● Ef tillaga kirkjuþings nær
fram að ganga á Alþingi án
grundvallarbreytinga, mun
það valda óeiningu meðal
þjóðarinnar og skaða kristni
í landinu.
F
yrir aðeins 12 árum
var gerður margra
milljarða samningur á
milli íslenska ríkisins
og þjóðkirkjustofnun-
arinnar sem felur í sér
hróplega mismunun meðal lands-
manna. Sá samningur og þjóð-
kirkjulögin sjálf voru unnin í anda
nýfrjálshyggju og einkavæðingar
allra hluta, andlegra sem verald-
legra banka. Hvorttveggja varð til
í svipuðu andrúmslofti og kvóta-
löggjöfin á sviði fiskveiða þar sem
arfur og auðlindir þjóðarinnar
voru færð á hendur örfárra.
Samkvæmt nýju lagafrumvarpi
á trúarlegur og kirkjusögulegur
arfur formæðra og forfeðra okkar
áfram að greiðast til örfárra erf-
ingja. Víst er að sá skattur var oft
á öldum áður innheimtur af mik-
illi óbilgirni og hörku og greiðend-
ur, sem voru allir landsmenn, áttu
enga valkosti. Og nú stendur til að
gera þetta í anda þess Lúthers sem
boðaði öðru fremur jafnræði allra
kristinna manna.
KAÞÓLSKUR KIRKJUSKILNINGUR
Samningurinn og þjóðkirkjulögin
sem nú stendur til að Alþingi end-
urnýi, eru í anda trúarstofnunar
miðalda þar sem trúfrelsi þekktist
ekki. Hvort tveggja er grundvall-
að á kaþólskum kirkjuskilningi þar
sem „kirkjan“ er skilgreind sem
stofnun og „arfur kristninnar“ er
skilgreindur sem eign stofnunar-
innar. Þessi kirkjuskilningur er
nokkuð sem lútersk kirkja var ein-
mitt stofnuð til að berjast gegn og
vara við! Þetta er í andstöðu við
þá lútersku trú sem Stjórnarskrá
Íslands heitir vernd og stuðningi!
Þar af leiðandi hefði aldrei átt að
samþykkja lögin og því síður ætti
að staðfesta þau á ný. Í aðdraganda
samningsins milli ríkis og þjóð-
kirkju og þjóðkirkjulaganna ríkti
mikil óvissa um það hvort þjóð-
kirkjustofnunin væri í raun sjálf-
stæður eignaraðili kirkjueigna
gagnvart ríki. Á þeim tíma sem
síðan er liðinn með hlutfallslegri
fækkun í þjóðkirkjunni, hefur æ
betur komið í ljós að þjóðkirkjan er
alls ekki einkaerfingi hins kirkju-
sögulega arfs Íslendinga.
Í þeim örfáu löndum þar sem
þjóð-ríkiskirkjur eru enn til stað-
ar er það vegna sögulegra tengsla
við konungsveldi, sbr. Norðurlönd
og England. Og það er engin tilvilj-
un að það er einmitt í norður Evr-
ópu, þar sem söguleg tengsl ríkis
og kirkju hafa verið hvað mest, að
kristni á erfiðara uppdráttar en
annarsstaðar í heiminum. Trúar-
leg stríð, spilling og mismunun í
nafni Krists og ríkis í Evrópu hafa
eitrað hinn trúarlega jarðveg svo
mjög að bæði Kristur og ríki
hafa hlotið varanlegan skaða
af, hvað varðar trúverðug-
leika og traust. Við Íslending-
ar höfum engan konung sem
telur sig hafa fengið vald yfir
okkur beint að ofan. Og þess
vegna þurfum við heldur ekki
yfirtrúfélag ríkisins sem er
æðra öllu jafnræði og lýð-
ræði.
Í þjóðkirkjulögum og
samningnum er ríkisrekin
trúmálastofnun skilgreind
sem „hin eina sanna Kirkja“, út-
valinn einkaerfingi trúarlegs millj-
arðaarfs allra landsmanna í þús-
und ár, einskonar ímynd og stað-
gengill Krists á jörðu.
Ef Lúther sæi þessa umgjörð
sem er skreytt með nafni hans,
myndi hann eflaust snúa sér við í
gröfinni og mótmæla kröftuglega!
Lúther kennir okkur fyrst og
fremst að „við öll erum Kirkjan“ og
enginn einn getur eignað sér hana!
Hvað þá arf hennar.
Samkvæmt kenningu Lúthers
og anda Jesú Krists er „Kirkjan“
alls ekki trúarleg stofnun, biskups-
stofa, eða ríkislaunaðir prestar.
ÞJÓÐKIRKJAN ER RÍKISSTOFNUN
Í raun er þjóðkirkjan ríkisstofnun
sem búin var til fyrir ríkið, fyrir
um hundrað árum og er viðhaldið
af ríki. En hún þjónar ekki lengur
hagsmunum ríkisvaldsins. Dæmi
um það er ný nafngift Dóms- og
kirkjumálaráðuneytisins sem nú
allt í einu heitir Dómsmála- og
mannréttindaráðuneytið án þess
að margir hafi tekið eftir þeirri
breytingu.
Eflaust er það innan við 1% þess
fjölda sem tilheyrir þjóðkirkjunni,
að nafninu til, sem hefur meðvitað
skráð sig þar inn. Flestir hafa verið
skráðir í þjóðkirkjuna án vitundar
eða samþykkis. Félagsfræðilegar
kannanir hafa sýnt að einungis lít-
ill hluti þess fjölda tekur undir þær
trúarlegu kenningar sem stofnun-
in heldur fram og gera þetta stóra
mengi að trúfélagi. Þúsundir hafa
sagt sig úr þjóðkirkjunni undanfar-
in ár á sama tíma og aðeins örfáir
hafa skráð sig þar inn. Og ég leyfi
mér að fullyrða að oft hafa slíkar
„innskráningar“ verið vegna þess
gífurlega aðstöðumunar sem þjóð-
kirkjan nýtur og notar óspart gagn-
vart öðrum trúfélögum. En vegna
þess að í þessu risastóra mengi sem
Þjóðskrá býr til og viðheldur, fæð-
ast fleiri börn en þeir sem látast,
þá heldur biskupsstofa því fram
að þjóðkirkjan sé í vexti. Og með
þeim hætti fær stofnunin enn frek-
ara fjármagn frá ríki. Það er tryggt
í samningnum dæmalausa.
Guð forði okkur frá nýjum mi
Fríkirkjan í Reykjavík árið1904. Árið 1905 þurfti að stækka bygginguna, árið 1924 var kór byggður við kirkjuna og árið 1941 voru
reistar viðbyggingar.
Nr. 204
8. nóvember 1966.
AUGLÝSING
Um tilkynningar og skrásetningu trúfélags.
5. gr.Nú flytur einstaklingur, sem samkvæmt þjóðskrá er í evangelísk-lútherskum ut-
anþjóðkirkjusöfnuði (sbr. stafliði a-c í 4. gr.), lögheimili sitt í sveitarfélag utan
starfssvæðis hans, og breytir þjóðskráin þá trúfélagsskráningu hlutaðeiganda
þannig, að hann á næstu íbúaskrá sé talinn vera í þjóðkirkjusöfnuði.
Breyting sú á trúfélagsskráningu, er um ræðir í fyrri málsgr. þessarar gr., kemur
ekki til framkvæmda, ef hlutaðeigandi tilkynnir aðra trúfélagsaðild, í samræmi
við ákvæði 3. og 4. gr.
6. gr.Nú flytur einstaklingur með breytta trúfélagsskráningu samkvæmt fyrri málsgr.
5. gr. lögheimili sitt aftur til sveitarfélaga á starfssvæði þess trúfélags, sem hann
var í áður en hann flutti þaðan, og verður trúfélagsskráningu hans þá ekki breytt
til fyrra horfs, nema hann með tilkynningu óski breytingar í samræmi við
ákvæði 3. gr.
Auglýsing þessi er gefin út í samráði við kirkjumálaráðuneytið.
Fjármálaráðherrann, 8. nóvember 1966.
Magnús Jónsson Klemens Tryggvason