Vikan - 26.02.1953, Blaðsíða 5

PER5ÚNUR:
Hercule Poirot, frægur
Hastings kapteinn, vinur
9 hans. Sögumaður
Andlát
Carlotta Adams, amer-
* ísk eftirherma
Jane Wilkinson, Lady Edg-
* ware, leikkona
Bryan Martin, leikari, vinur
* Jane Wilkinson
1. KAFLI
Leikarasamkvæmi
MINNI MANNA er skammvinnt. Áhuginn og
.eftirvæntingin, sem morðið á George Alfred
St. Vincent Marsh, fjórða baróni af Edgware
vakti, eru þegar liðin hjá og gleymd. Nýjar æsi-
fregnir eru komnar í staðinn.
Vinur minn, Hercule Poirot, var ekki nefndur
opinberlega í sambandi við málið. Mér er óhætt
að fullyrða að það hafi verið í samræmi við ósk-
ir hans sjálfs. Hann vildi ekki vera við málið
riðinn. Aðrir fengu heiðurinn af því — og þannig
vildi hann hafa það. Þó einkennilegt megi virð-
ast er Poirot þeirrar skoðunar að í þetta sinn
hafi sér fatast. Hann sver alltaf og sárt við
leggur að nokkur orð, sem ókunnur maður sagði
af tilviljun úti á götu, hafi komið sér á sporið.
Hvernig sem því er varið, þá var það hinum
frábæru hæfileikum hans að þakka að sann-
leikurinn kom í ljós. Ég efast um að glæpur-
inn hefði verið rakinn til illræðismannsins, ef
Hercule Poirot hefði ekki komið þar við sögu.
Þessvegna finnst mér tími til kominn að ég
skrifi allt það sem ég veit um þetta mál. Ég
er öllum hnútum kunnugur og mér er óhætt að
segja að það er samkvæmt ósk mjög aðlaðandi
konu að ég geri það.
Ég hefi oft rifjað upp fyrir mér daginn, þegar
hinn litli vinur minn skálmaði fram og aftur í
snotru stofunni sinni og gaf okkur snilldarlegt
en einkennilegt yfirlit yfir málið. Ég ætla að
byrja söguna á sama hátt og hann — í leikhúsi
í London I júnímánuði síðastliðnum.
Carlotte Adams var ákaflega vinsæl um þess-
ar mundir í London. Árið áður hafði hún haft
nokkrar éftirmiðdagssýningar, sem höfðu notið
almennrar hylli. Nú var hún búin að leika í þrjár
vikur og þetta var næstsíðasta kvöldið hennar.
Chárlotte Adams var amerísk stúlka, sem hafði
frábæra hæfileika til að bregða upp myndum
af fólki án hjálpar leiktjalda eða farða. Hún
virtist tala hvaða mál sem var þvingunarlaust.
Þáttur hennar „Kvöld á útlendu hóteli" var stór-
kostlegur. Amerískir og þýzkir ferðamenn,
enskar millistéttarfjölskyldur, forvitnar konur,
fátækir rússneskir aðalsmenn, og orðvarir, þreytt-
ir þjónar birtust á leiksviðinu.
Myndir hennar voru ýmist alvarlégar eða skop-
legar. Maður fékk kökk í hálsinn yfir konunni
frá Tékkóslóvakíu, sem var að deyja á sjúkra-
húsi. Á næsta augnábliki velltist maður um af
hlátri meðah tannlæknirinn gerði við tennur og
spjallaði vingjarnlega við sjúklinginn á meðan.
Hún lauk sýningunni með nokkrum eftirherm-
um, eins og hún kallaði það.
Hún hafði líka ótrúlega mikla leikni í þessu.
Án nokkurs farða virtist hún leysast upp og um-
myndast í frægan stjórnmálamann, leikara eða
kunna fegurðardís. 1 hverju hlutverki hélt hún
stutta ræðu sem var einkennandi fyrir hvern um
sig. Ræðurnar voru mjög vel samdar. Þær virtust
draga fram hvern veikleika þess sem um var að
ræða.
Meðal annars hermdi hún eftir Jane Wilkinson
— frægri amerískri leikkonu, sem var vel þekkt
i London. Það var sérlega vel gert. Hégómleg orð
hrutnu af vörum hennar þrungin viðkvæmni og
skírskotun, svo ósjálfrátt fannst manni þau mátt-
ug og þýðingarmikil. Röddin, sem var dálítið hás,
var hrífandi. Hinar hnitmiðuðu hreyfingar, sér-
hvert einkenni í framkomu hennar, sveigjanlegt
göngulagið og jafnvel hin velvaxni likami hennar
var þarna lifandi kominn — ég get ekki skilið
hvernig hún fór að því.
Ég hefi alltaf dázt að Jane Wilkinson. Ég hefi
hrifist af hinum viðkvæma leik hennar og mót-
mælt þvi þegar fólk hefur haldið þvi fram að
hana vanti alla leikhæfileika þó hún sé falleg.
Það var dálítið óviðkunnanlegt að heyra þessa
þekktu og dálitið hásu rödd, sem hafði svo oft
hrifið mig og að horfa á hvernig hún kreppti
hægt hnefana eins og af sársauka og hvernig
hún kastaði skyndilega til höfðinu svo hárið féll
aftur á bak, eins og Jane Wilkinson gerði alltaf
í lok hvers atriðis.
Jane Wilkinson var ein af þeim leikkonum,
sem hafði hætt að leika þegar hún gifti sig, en
snúið sér aftur að leiklistinni eftir nokkurn tima.
Fyrir þremur árum hafði hún gifzt hinum rika
en dálití^ sérvitra Edgware lávarði. Það var sagt
að hún hefði yfirgefið hann eftir nokkra mánuði.
Að minnsta kosti var hún farin að leika í amer-
ískri kvikmynd átján mánuðum seinna og hún
hafði náð miklum vinsældum á leiksviðinu í Lond-
on á þessu ári.
Meðan ég horfði á Carlottu Adams herma svo
vel en þó dálitið illkvitnislega eftir henni, fór ég
að hugsa um hvernig viðkomandi tæki því að
hermt væri eftir henni. Var hún hrifin af frægð-
inni og auglýsingunni sem það hafði í för með
sér? Var ekki Carlotta Adams keppinautur sem
sagði: ,,Ó, þetta er aðeins gamalt bragð! Það er
mjög einfalt! Ég skal sýna ykkur hvernig það
er gert!“
Ég er sannfærður um að ef svona væri farið
með mig, mundi ég verða sárreiður. Auðvitað
mundi ég fara leynt með það, en mér mundi á-
reiðanlega ekki geðjast að því. Maður verður að
vera ákaflega frjálslyndur og hafa mikla kýmni-
gáfu til að kunna að meta það að flett sé svo
miskunnarlaust ofan af manni.
Ég var einmitt búinn að komast að þessari
niðurstöðu, þegar hinn yndislegi hási hlátur, sém
ég þekkti svo vel af leiksviðinu, glumdi við fyrir
aftan mig.
Ég leit snöggt við. I sætinu fyrir aftan mig sat
sú sem verið var að herma eftir og hallaði sér
fram. Það var Lady Edgware, betur kunn undir
nafninu Jane Wilkinson.
Ég sá strax að ályktun min hafði verið alger-
lega röng. Hún hallaði sér fram með opinn munn-
inn og ánægja og eftirvænting skein úr augum
hennar.
Þegar eftirhermurnar voru búnar, klappaði hún
ákaft ög sneri sér hlægjandi að manriinum sem
sat við hlið hennár. Hann var ákaflega myndar-
legur, líkastur griskum guði og ég þekkti þar
andlit sem állir könnuðust við úr kvikmyndunum.
Þetta var Bryan Martin, hin vinsæla hetja í kvik-
myndunum. Hann hafði leikið á móti Jane Wilkin-
son í nokkrum myndum.
— Er hún ekki dásamleg ? sagði Lady Edgware.
Hann hló: — Jane, þú ert svo æst.
— Já, hún er mjög fóð. Mikið betri en ég bjóst
við.
Ég heyrði ekki hverju Bryan Martin svaraði,
þvi Carlotta Adams var byrjuð á nýju atriði.
Ég mun alltaf álíta það sem næst gerðist ein-
kennilega tilviljun. Eftir að sýningunni lauk, fór-
um við Poirot á Savoy til að fá okkur kvöldverð.
Við næsta borð sátu Lady Edgware, Bryan
Martin og annað par, sem ég þekkti ekki. Ég
benti Poirot á þau og meðan við virtum þau fyrir
okkur, settust maður og kona við næsta borð.
Ég kannaðist við svip konunnar, en gat ekki kom-
ið henni fyrir mig í augnablikinu.
Allt í einu varð mér ljóst að ég starði á Carlottu
Adams. Manninn kannaðist ég ekki við. Hann var
laglegur og. glaðlegur á svipinn, en spjátrungs-
legur. Mér geðjaðist ekki að þeirri manntegund.
Carlotta var í mjög óbrotnum svörtum kjól.
Andlit hennar var ekki þannig að það drægi að
sér athygli. Það var eitt af þessum viðkvæmu
andlitum, sem svo auðveldlega breyta um svip
og herma eftir. Það gat breyzt í svipmikið andlit,
en sjálft var það sviplaust.
Ég útskýrði þessar vangaveltur fyrir Poirot.
Hann hlustaði af áhuga á mig og egglaga höfuðið
á honum hallaðist dálitið til hliðar um leið og
hann horfði hvasst á þessi tvö umræddu borð.
— Svo þetta er Lady Edgware. Ég minnist þess
að hafa séð hana leika. Hún er falleg kona.
— Hún er líka mjög góð leikkona.
VEIZTU -?
1. 1 Ameríku eru bangsar kenndir við
frægan stjórnmálamann og kallaðir
„Teddy bear“. Hver var Teddy?
2. Hvað hét fyrsti kristniboðinn á Græn-
landi ?
3. Púns er góður og hressandi drykkur,
en af hverju eij hann kallaður þessu
nafni ?
4. Hvort eru olífur grænmeti eða ávextir?
en tómatar?
5. Hvað er þvermál tunglsins og hver er
meðalfjarlægð þess frá jörðu?
6. Hvað heitir stærsta áin í Noregi ?
7. Hvað fer gullt undir bergið, en kemur
hvitt undan því aftur?
8. Hverjir voru þessir menn (kona) og
hvenær voru þau uppi: Buddha, Gengis
Khan, Jeanne d’Arc og Voltaire?
9. Hver er höfundur óperunnar „Orfeus
í undirheimum” ?
10. Hvaðan er kakótréð upprunnið og hvar
er nú framleitt mest af því?
Sjá svör á bls. 11/.