Vikan - 16.09.1954, Síða 11

Æ&ssar or/ hvifc-
myndaeftirlit
í amerískum myndum mega jafnvel ekki forhertustu
glæpamenn nota „Ijót orð“
illjónamæringurinn og
kvikmyndaí'ramleiðand-
inn Howard Hughes snið-
gelík bandaríska kvik-
myndaeftirlitið fyrir
skemmstu, er hann hóf
sýningar á nýjustu
söngva- og dansmyndinni sinni,
án þess að hirða um að sýna
eftirlitsmönnunum hana. Fyrir
bragðið var hann tafarlaust
sektaður um röskar 140,000 kr.
Þó borgaði þetta sig senni-
legast fyrir Hughes. Blöðin
sögðu frá sektinni undir stórum
fyrirsögnum — og auglýstu
þannig hina umdeildu mynd
milljónamæringnum algerlega
að kostnaðarlausu.
Hinn harðsnúni Hughes hefur
annars oft áður lent í deilum
við kvikmyndaeftirlitið í Holly-
wood. Einu sinni fór hann í mál
við þá virðulegu stofnun og
krafði hana um hvorki meira né
minna en 30 milljónir króna í
skaðabætur. Það var í sambandi
við ummæli eftirlitsmanna um
Jane Russel myndina Útlag-
inn. Málaferlin féllu þó niður
af sjálfu sér án þess að kvik-
myndaeftirlitið þyrfti að greiða
einn eyri. Hughes mun líka frá
upphafi hafa gert ráð fyrir því.
Aðalatriðið var, að málshöfðun-
in vakti feiknmikið umtal og
orsakaði ótrúlega mikil blaða-
skrif — og á hvortveggja mátti
að sjálfsögðu líta sem ókeypis
auglýsingar fyrir Útlagann.
Það voru bandarískir kvik-
myndaframleiðendur sem stofn-
settu kvikmyndaeftirlitið í
Hollywood. Ástæðan var sú, að
allskonar ,,menningarsamtök“
voru byrjuð að hrópa Hollywood
niður fyrir of djarfa mynda-
töku. Framleiðendumir vonuð-
ust til þess að geta stungið upp
í áhugamennina með því að
bindast samtökum til þess að
„hreinsa“ framleiðsluna. Auk
kvikmyndaeftirlitsins í Holly-
wood lítur svo aragrúi stofnana
eftir því, að ekkert „siðspill-
andi“ sjáist i amerískum kvik-
myndum — fylkin hafa venju-
legast sína eftirlitsmenn og síð-
an sýslurnar og oft borgirnar og
bæirnir.
Víða eru hinir ótrúlegustu
hlutir bannaðir
í kvikmyndum.
\ Samkvæmt siða-
s' lögmáli kvik-
\ myndaeftirlits-
ins í Hollywood
má til dæmis ekki einn einasti
maður nota blótsyrði í kvik-
mynd — jafnvel ekki forhert-
ustu glæpamenn! Svo strang-
lega er þessu framfylgt, að þeg-
ar Bandaríkjamenn tóku eins-
konar fræðslumynd af daglegu
lífi hermanna í Kóreu, urðu þeir
eftir heimkomuna að fella úr
öll þau atriði þar sem hermenn-
irnir notuðu „ljót orð“!
Ýmsar fleiri heimskulegar og
úreltar reglur standa banda-
rískri kvikmyndaframleiðslu nú
mjög fyrir þrifum. 1 amerískri
kvikmynd má ekki kalla kven-
eítirlitið í Hollywood kvað upp
þann úrskurð, að kossar mættu
aldrei vara lengur en sextán
sekúndur. í Svíþjóð komu menn
sér saman um, að einn og sami
kossinn mætti alls ekki vera
lengri en 15 fet — á kvik-
myndaræmunni.
Meðal kvikmyndakoss varir
aðeins fimm sekúndur. Kvik-
myndaeftirlitsmaður í Ástralíu
bannaði eitt sinn óvenjulangan
koss með orðunum: „Þetta er
ekki koss — þetta er hveiti-
brauðsferð!“
Þar sem kvikmyndaskoðunin
er ströngust (eins og til dæm-
Áströlskum eftirlitsmönnum
fannst Ann Miller
of fáklædd i myndinni Kysstu mig, Kata
mann vændiskonu, þó að það sé
lýðum ljóst frá upphafi myndar-
innar til enda, að það eigi kven-
maðurinn að vera og ekkert ann-
að! Klósettskálar má ekki
sýna í amerískum myndum,
að maður ekki tali um nakin
börn. Karl og kona mega helst
ekki sjást í faðmlögum uppi
í rúmi — ekki einu sinni
hjón. Og svo mætti lengi telja.
Annars mega eftirlitsmenn-
irnir eiga það, að raunsæi þeirra
fer vaxandi með hverju árinu
sem líður. Þegar þeir hófu starf-
semi sína í Englandi fyrir rúm-
lega f jörutíu árum, létu þeir það
verða eitt sitt fyrsta verk að
banna atriði, þar sem horft er
inn í tómt svefnherbergi gegn-
um skráargat. Nú mundi engum
enskum eftirlitsmanni koma
annað eins til hugar.
Saga kvikmyndakossanna er
út af fyrir sig merkilegur kafli
í þróunarsögu kvikmyndaskoð-
unarinnar. Eitt sinn lá við því
blátt bann, að kvikmyndahetjur
kysstust á léreftinu — liggjandi.
Seinna spunnust um það miklar
deilur hve kossar mættu vera
langir frá siðferðislegu sjónar-
miði. I Bandaríkjunum urðu
endalokin þau, að kvikmynda-
is á Spáni), kemur það fyrir,
að klipptir eru heilir kaflar úr
ágætum myndum, sem eftirlits-
menn annarra þjóða hafa leyft
óbreyttar. Ástralíumenn gæta
þess mjög vandlega, að ekkert
„siðspillandi" sjáist og heyrist
í bíóum þeirra — og stundum
með ótrúlegum afleiðingum.
Þegar ameríska söngva- og
dansmyndin Kysstu mig, Kata
var sýnd í Astralíu, voru
hvorki meira né minna en fjór-
ir af söngtextum hennar bann-
aðir. Menn geta gert sér í hug-
arlund, hvað eftir var af músík-
myndinni eftir þessa meðferð.
Stundum fá meir að segja
ódauðleg skáld ekki að vera í
friði fyrir siðapostulunum. Þeg-
ar Sir Laurence Olivier kvik-
myndaði Henry V eftir Shake-
speare, varð hann að fella nið-
ur sum af kjarnyrðum snill-
ingsins.
Það veldur kvikmyndafram-
leiðendum skiljanlega talsverð-
um erfiðleikum, hve skiptar
skoðanir eru á því hjá hinum
ýmsu þjóðum, hvað sé siðspill-
andi í bíó. I amerískum mynd-
um eru orð eins og „hórkona"
og ,,kynlíf“ stranglega bönnuð.
Hinsvegar mega amerískir leik-
arar murka úr öðrum leikur-
um lífið með öllum tiltækileg-
um vopnum.
I Bretlandi þykir það ekkert
skrítið, þótt leikari nefni kyn-
líf og hórkonur sínum réttu
nöfnum. Hinsvegar má liann
undir engum kringumstæðum
(só um eintóman leik að ræða)
nefna neinn af meðlimum kon-
ungsfjölskyldunnar með nafni.
Svona gengur það: það sem
er eitur í beinum einnar þjóðar
kann að vera gott og blessað
hjá annarri. Árangurmn er sá,
að hin stærri kvikmynd;afélög
taka nú oft varhugaverð atriði
tvisvar til þrisvar sinnum, til
þess að þóknast eftirlitsmönmm-
um. Til dæmis sýnir eitt atriðið
í frönsku stórmyndiimi LVC-
RETIA BORGIA, þar sem vopn-
aðir hermenn ryðjast inn í
kvennabað. Frakkai'nir bjuggu
til tvær útgáfur af atburðinum.
í myndinni, sem þeir ætla að
sýna heima hjá sér, láta þeir
gufuna í baðhúsinu nægja. til
þess að skýla nekt kvenfólks-
ins. En í þeim eintökiun niyndar-
innar, sem Bretar og Banda-
ríkjamenn fá, eru meyjarnar
ýmist sveipaðar handklæðum
eða klæddar kyrtlum.
II