Vikan - 01.03.1956, Qupperneq 7

KONUNGUR VILLI-
MANNANNA VAR HVlTUR
um
Robert Cooper
og „konungs-
ríkiö" hans
AÐ var mikið hlegið í Port Darwin í Ástralíu hinn 5. des-
ember 1884. Robinson óðalsbóndi tilkynnti sigri hrósandi,
að honum hefði loks tekist að selja leiguréttindi sín á Melville
eyju. Allir vissu að Melville var einskis virði. Hún var að vísu
stór — iy2 milljón ekrur. En Robinson bóndi hafði aldrei haft
af henni neitt nema arðmæðu.
Kaupandinn var fámáll risi frá Suður-Ástralíu, maður að
nafni Robert Joel Cooper, og menn í Port Darwin voru innilega
sammála um, að hann gæti ekki verið með réttu ráði. Allir
vissu, að Robinson var búinn að eiga hin 70 ára leiguréttindi
í tíu ár — og hafði aldrei þorað að stíga fæti á eign sína, af ótta
við að falla fyrir spjótum villimannanna, sem þar lifðu.
Nú var þessi ungi sunnlendingur, sem aðeins hafði dvalist í
Darwin í þrjú ár, búinn að selja megnið af nautgripum sínum
til þess að geta keypt leiguréttinn. Honum var næstum vorkunn.
Því ef hann gerðist einhverntíma svo fífldjarfur að reyna að
skoða hina nýju eign sína, yrði það áreiðanlega hans hinsta för.
En Joe Cooper brosti bara góðlátlega eins og hans var vandi,
þegar menn reyndu að gera honum ljóst, hvílíkt erkifífl hann
hefði verið. Hann var fæddur í Suður-Ástralíu og lifði á naut-
griparækt, og mönnum í Darwin fannst hann yfirleitt dálítið
,,undarlegur,“ að ekki sé meira sagt.
Því Cooper var sennilegast eini maðurinn á þessum slóðum
sem aldrei bragðaði áfengi, aldrei reykti og — það var kannski
makalausast — aldrei formælti.
Hitt var annað mál, að hann var ekkert lamb að leika við,
þegar hann komst í þann ham. Hann var seinn til vandræða, en
ef hann á annað borð reyddist, var vissara að verða ekki fyrir
honum.
Cooper kom til Darwin með nautgripahjörð sína 1881 og
var Harry bróðir hans í fylgd með honum. Hann var að leita að
jarðnæði handa sjálfum sér, og þegar Robinson bauðst til að
selja honum þessa feiknstóru eyju f jórar mílur undan landi, seldi
hann megnið af hjörðinni og sló til.
Það höfðu tugir hvítra manna verið drepnir á Melville eyju,
svo að það var kannski ekki að furða, þótt mönnum væri skemmt.
Ýmsir urðu líka til að aðvara bræðurna, en þeir skeyttu því
engu, náðu sér í árabát, reru út til eyjarinnar og gengu á land
— óvopnaðir.
Þeir sáu tvær ungar innfæddar stúlkur standa naktar á strönd-
inni. Joe gaf þeim merki um að þeir kæmu með friði og þær
hlógu og komu nær og ávörpuðu hann á máli, sem hvorki hann
né bróðir hans skildi.
Skyndilega rigndi spjótum kringum bátinn og hópur öskrandi
stríðsmanna þusti út úr skóginum. Bræðurnir gripu stúlkurnar
og leiddu þær út í bátinn. Svo reru þeir lífróður frá landi.
Næstu sex mánuðina geymdi Cooper stúlkurnar í húsi sínu
í Darwin. Af þeim nam hann tungu eyjarskeggja og kynnti sér
siði þeirra, trúarbrögð og bardagaaðferðir.
Strax og Cooper kunni nógu mörg orð, tjáði hann stúlkunum,
að hann mundi flytja þær aftur til Melville. Og hvorugur bræðr-
anna snerti hár á höfði ,,fanganna.“
Þeir stóðu við orð sín. Þegar þeir þóttust vera búnir að læra
nóg, reru þeir aftur til eyjarinnar með stúlkurnar. Aftur tóku
öskrandi stríðsmenn á móti þeim, en nú gat Joe ávarpað þá
á þeirra eigin máli. Orðin voru ósköp einföld — ,,vinir,“ ,,friður“
og „engin vopn“ — en hinir innfæddu höfðu aldrei áður heyrt
þau af vörum hvítra manna.
Joe Cooper dvaldist þrjár vikur á Melville áður en hann sneri
til balta til Darwin. Þegar Joe reri til Melville í þriðja sinn, kom
hann einsamall og var þó enn óvopnaður.
Það leið ekki á löngu þar til hann uppgötvaði, hversvegna
þeir innfæddu töldu alla utanaðkomandi aðila óvini sína. Á Mel-
ville bjuggu fimm ættkvíslir, sem áttu í sífelldum ófriði. Enginn
eyjarskeggi gat verið óhultur um líf sitt og hann leit á alla ó-
kunna menn sem óvini sína. Óttinn og hatrið útilokaði alger-
lega öll friðsamleg viðskipti ættkvíslanna.
Cooper talaði við höfðingja ættkvíslanna og ráðlagði þeim
eindregið að semja frið. Inntakið í ræðu hans var þetta: „Ef
þið semjið ekki frið og haldið áfram þessum mannvígum, þá
mun sá dagur renna upp, að allir stríðsmenn ykkar verða fallnir
og ókunnir menn munu koma og undiroka ykkur.“
Höfðingjarnir hefðu ekki tekið neitt mark á þessu tali, hefði
innfæddur maður átt hlut að máli. En þessi hávaxni, skeggjaði
hvíti maður virtist gera sér far um að vera hlutlaus. Auk þess
var öll framkoma hans þannig, að menn lögðu við hlustirnar.
Og því gerðist það í fyrsta skipti í sögu Melville, að efnt var
til friðarráðstefnu ættkvíslanna. Joe ávarpaði fundinn, lýsti á ný
þeim hættum, sem steðjuðu að eyjarskeggjum, og gerði það að
tillögu sinni, að þeir sameinuðust í eina þjóð.
Joe til nokkurrar furðu, féllust höfðingjamir á þetta. En
bandalag af þessu tagi þarfnaðist konungs, og þegar þar var
komið, stigu þrír menn fram og buðust til að taka að sér
embættið: tveir ungir innfæddir kappar og Joe Cooper.
Kosningar vom óþekktar á Melville eyju og eyjarskeggjar
þekktu aðeins eina kosningaaðferð: einvígi. Svo að Joe Cooper
bjó sig undir að berjast um hásætið samkvæmt einvígisregl-
um hinna innfæddu.
Fyrri hólmgangan fór fram í skógarrjóðri að viðstöddum
æðstu mönnum eyjarskeggja. Báðir menn vom klæddir mittis-
skýlum og báðum var fengin fangfylli af kastspjótum.
Hinn innfæddi varpaði fyrsta spjótinu úr 30 metra fjarlægð
og skaut framhjá. Cooper kastaði og hæfði ekki heldur. Bilið
minnkaði hægt og hægt og spjótin hvinu um loftið. Báðir voru
ómeiddir þegar fyrstu lotu lauk.
Næst voru þeim fengnar þrjár þungar kastkylfur. Hinn
innfæddi kastaði sínum hverri á eftir annarri, en án þess að
hæfa Cooper. Svo hæfði fyrsta kylfa hvíta mannsins and-
stæðinginn í kviðinn og hann tók andköf og féll til jarðar.
En hann spratt jafnskjótt á fætur aftur til þess að hefja
þriðju og síðustu lotuna.
Vopnin, sem síðast vom notuð, voru tveggja metra langar
stríðsstangir úr tré. Þær voru í laginu eins og höggsverð og
með tveimur skörpum brúnum.
Hinn innfæddi rak upp stríðsóp og réðist fram og lét högg-
unum rigna yfir Cooper. Hann var að reyna að koma á hann
höfuðhöggi. Cooper varðist með stöng sinni og beið þolinmóð-
ur færis. Þegar það gafst, gaf hann andstæðingi sínum svo
vænt högg í höfuðið, að hann féll sem dauður til jarðar.
Cooper mátti, ef honum sýndist, fresta síðari hólmgöngunni
til morguns, en hann afréð að láta til skarar skríða strax. Þetta
var kænskubragð — hinn andstæðingurinn var dauðskelkaður
eftir að hafa horft á aðfarirnar.
Hann gekk fram hikandi með spjót sín. Cooper skaut
spjótum sínum að honum ótt og títt. Það þriðja hæfði hann
í mjöðmina og gerði hann óvígfæran. Joe Cooper var orðinn
einvaldur á Melville eyju.
Hann var „krýndur“ viku seinna og sór fyrir framan feikn-
háan bálköst að virða lög ættkvíslanna og verja þær yfirgangi,
þótt það kostaði hann lífið.
Enginn einvaldur hefur svarið krýningareið sinn af meiri
einlægni. Og enginn konungur hefur gert sér meira far um
að efna þann eið.
Cooper var ekki kirkjurækinn maður, en hann sagði oft, að
hann liti á það sem „heilaga skyldu" sína, að bregðast ekki þeim
trúnaði, sem honum hafði verið sýndur. Hann var rólegur mað-
ur og mildur í daglegri umgengni. En þegar honum fannst
velferð þegna sinna ógnað, var annað uppi á teningnum. Þá
var hinum stálharða stríðsmanni að mæta.
Cooper lét það verða sitt fyrsta verk að banna hinar mann-
skæðu erjur, og því banni framfylgdi hann með miskunnar-
lausri og óvenjulegri hörku.
Það var ekkert lögreglulið á Melville eyju, svo að konung-
urinn tók sjálfur að sér að elta uppi og handtaka þá menn, sem
„vættu spjót sitt í blóði.“ Ef þess var nokkur kostur, tók hann
Framháld á bls. 18.
7