Vikan - 09.01.1958, Page 11

PABBI FÆit SÉit SÍHIA ^olarenœDAy
Vikan hefur öðru hvoru birt frásagnir Clar-
ence Days af föður sínum. Þetta er víst sú
þriðja eða f jórða. Hversvegna erum við svona
áfjáð í að birta pabba-greinar Days? Jú, að
okkar viti eru þær nefnilega alveg bráð-
skemmtilegar
HEIMILIÐ var árum saman kastali pabba í orðsins fyllstu
merkingu. Þegar hann kom heim á kvöldin og lokaði á eft-
ir sér forstofuhurðinni, þá lokaði hann heiminn úti. Það var
búið að finna upp símann, en pabbi átti enn eftir að fá sér
síma eins og svo margir aðrir. Enginn gat komist að okkur án
þess að hringja útidyrabjöllunni; og ef bjallan hringdi eftir
háttatíma, stakk pabbi hausnum út um gluggann til þess að
aðgæta hver væri á ferðinni. Þetta fannst honum gott og blessað
— svona var þetta búið að ganga um ómunatíð, heimilið var
kastali mannsins.
Stöku sinnum henti það sig, að sendill kom með skeyti
til pabba eða mömmu — kannski svosem tvisvar þrisvar á
ári. Þar sem þetta boðaði venjulegast slæm tíðindi, höfðum við
hálfgerðan beyg af símskeytum.
Á Fimmtu götu voru engir símastaurar, en þeir stóðu í
löngum röðum í nágrannagötunum. Margrét gamla vinnukonan
okkar skildi ekkert í þessum loftsnúrum. Víst voru snúrur í
húsinu okkar; þær höfðu verið hengdar utan á veggina til þess
að hringja bjöllum með; en þetta voru heiðarlegar snúrur, sem
maður þurfti að toga í til þess að þær gerðu eitthvað gagn. Það
var ekkert af þessu stórhættulega rafmagni í þeim. Rafmagn
var allt of hættulegt til þess að þorandi væri að taka það inn
á heimilin, og hvorki við drengirnir né Margrét skildum hvað
það var eiginlega.
Eftir mikið þóf tókst þó símafélaginu að fá pabba til að
kaupa spánýja uppfinningu, sem mörgum fannst mikið um. Þetta
var dálítill blikkkassi með sveif. Úr honum lá snúra út í síma-
staur, og þótt snúran væri rafmögnuð, sögðu talsmenn félags-
ins, að straumurinn væri einkar veikur og gæti engan skaðað.
Þegar sveifinni var snúið, suðaði í kassanum, og einhvernveg-
inn átti þessi tónn að berast niður á símstöð þar sem röð af
litlum símsendlum átti að bíða. Suðið þýddi að okkur vant-
aði dreng í sendiferð.
Þetta var hið mesta galdratól í okkar augum. Samkvæmt
notkunarreglunum, sem því fylgdu, var jafnvel hægt að nota
það til þess að kveðja til lögregluna eða brunaliðið. Þá átti
maður bara að láta það suða lengur og oftar.
Við þurftum aldrei að kalla á lögregluna, svo að við kom-
umst aldrei að því, hve skjótt hún svaraði tóninum. En það tók
þetta tuttugu til tuttugu og fimm mínútur að fá sendisvein
— ef nokkur kom þá. Það var langt til símstöðvarinnar og
sendlaröðin var ósköp stutt. Væri enginn sendill viðlátinn þeg-
ar kallið kom frá okkur, gat maðurinn á stöðinni ekki látið
okkur vita. Við gátum logað af óþolinmæði. Hann var þolin-
mæðin uppmáluð. Hann beið hinn rólegasti þar til næsti send-
ill sýndi sig.
Þetta varð maður samt að láta sér lynda. Það voru ekki önn-
ur úrræði fyrir hendi. Fólk notaði þessa sendla líka sparlega
— þeir voru ekki einasta svifaseinir heldur dýrir. Við fórum
sjálf í okkar sendiferðir.
Það var lítil eftirspurn eftir símanum fyrst eftir að hann
var fundinn upp. Maður hélt tryggð við gamla suðtólið. Sím-
sendlarnir voru nógu erfiðir viðureignar. En þar sem þeir
röskuðu ró manns bara nokkrum sinnum á ári, var viðbúið
að síminn mundi hringja allt að því vikulega. Fólki kom sam-
an um, að síminn væri merkileg uppfinning, en því datt ekki
fremur í hug að kaupa sér síma en ráðast í að kaupa loftbelg
eða kafarabúning.
Satt. að segja var notagildi símans lengi vel lítið. Þar sem
nærri því enginn hafði síma, gat maður eiginlega við engan
talað. Símafélagið lét útbýta auglýsingamiðum, þar sem það
spáði símanum glæsilegri framtíð og lét þess getið, að auk
þess sem þrír bankar væru búnir að panta tæki, ætluðu nokkr-
ir læknar að gerast símnotendur.. En þótt menn neituðu því
ekki, að þægilegt gæti verið að hafa síma ef allir aðrir hefðu
síma, ákváðu menn allir sem einn að bíða þar til sá dagur rynni
upp.
Að því kom að pabbi þurfti að fá sér síma á skrifstofuna,
en hann þverneitaði að nota hann sjálfur; hann lét setja tækið
upp í kompu bókhaldarans, sem annaðist öll símtöl og kom
skilaboðum til pabba þegar nauðsyn krafði. I kompu bókhald-
arans var líka ritvél fyrirtækisins. En mönnum fannst það hlægi-
legt ef ymprað var á því að flytja þessi skrifstofutæki inn
á heimilin.
Mamma var pabba sammála — hún hafði líka ímugust á
símatækjum. Hún vantreysti vélum hverju nafni sem þær nefnd-
ust; þær voru svo ómanneskjulegar, þær voru sífellt að gefa
frá sér allskyns dularfull hljóð og þær komu henni úr jafn-
vægi. Maður vissi aldrei hverju maður átti von á þegar vél-
arnar voru annarsvegar. Og í augum mömmu var síminn auk
þess alveg sérstaklega varhugavert tól. Hún hafði heyrt að
ef maður stæði nálægt símatóli í þrumuveðri, gæti eldingUr
hæglega slegið niður í mann. Jafnvel þótt það væri ekkert þrumu-
veður, gat maður fengið í sig rafmagn. Mamma neitaði að
koma nálægt síma. Auk þess, sagði hún, gat hún ekki talað
neitt af gagni nema hún sæi framan í þann sem hún var að
tala við. Hún vildi ekki láta póleraðan kassa, sem hékk uppi á
vegg, ávarpa sig.
Hægt og bítandi fór símatækjunum þó fjölgandi. Sumar
hinna stærri verzlana fengu sér síma. Vagnstöðin. Nokkrar
lyfjabúðir. Og stundum, þegar pabbi var með slæmt kvef og
komst ekki á skrifstofuna, lét hann orð falla um það, að frá
verzlunarsjónarmiði gæti verið þægilegt að hafa síma heima.
Og tíu eða fimmtán árum eftir uppfinningu símans lét pabbi
verða úr því að fá sér heimilissíma. Tækið var fest upp á
vegg á miðhæðinni, þar sem allir gátu heyrt hina hvéllu hring-
ingu. Við vorum ekkert hrifin. Okkur fannst þessi sími hinn
mesti friðspillir, enda var hann ekki fyrr kominn í húsið en
hann byrjaði að valda óþægindum. Hann hringdi ekki oft, en
einhvemveginn tókst honum alltaf að velja það augnablik þeg-
ar enginn var staddur á miðhæðinni til þess að svara. Þá hysj-
aði mamma upp um sig pilsin og þaut upp á loft, hrópandi:
,,Ég kem! Ég kem!“ En síminn lét sem hann heyrði það ekki
og hélt áfram að hringja.
Pabbi virtist líka líta á símann sem lifandi hlut. Hann var
a,ð vísu ekkert að flýta sér, þótt hann heyrði til hans. En
hann átti það til að húðskamma simann okkar og krossbölva
honum.
Nú var helgi heimilisins rofin, kastalahliðin stóðu opin upp
á gátt. Það var erfitt að venjast þessu. Mömmu fannst ágang-
urinn keyra úr hófi fram. Hvað pabba viðvíkur, varð hann oft
ofsalcga reiður. Hann bókstaflega umhverfðist af bræði þegar
einhver hringdi á hann og hann vissi ekki samstundis hver
það var. Þá skók hann hnefann framan í litla svarta kassann,
sem var að gelta að honum. ,,Hærra! Hærra! Hærra," skrattinn
sjálfur!“ öskraði hann blóðrauður í framan. „Hvað viltu? Hver
ertu segirðu? Ég heyrí ekki aukatekið orð! Ég heyri ekki
neitt, skrattinn hirði þetta allt!“
Þegar hér var komið, kom mamma oftast þjótandi. „Clare,
láttu mig fá símann!“
,,Ég læt þig ekki fá neinn bölvaðan síma!“ var viðbúið að
pabbi svaraði beint í talpípuna. „Láttu mig í friði, kona! Ég
er að reyna að komast að því, hver skrattinn er í símanum.
Halló! Halló, þú þama, heyrirðu til mín? Hver. er þama hinu-
megin? Halló! . . . Ha? Hvað segirðu? ... 6, emð það þér,
frú Nicholas?“ Þegar hér var komið, lækkaði pabbi venju-
legast röddina pínulítis og varð meir að segja stundum allt
að því vingjarnlegur í málrómnum. „Jú, konan er heima. Hvem-
ig hafið þér það, frú Niehols? . . . Nú, viljið þér fá að tala
við konuna? . . . Ha? . . . Jæja þá, andartak." Og þá loks
hleypti hann mömmu að kassanum á veggnum.
Þegar pabbi þurfti sjálfur að hringja, varð hann venjuleg-
ast öskuvondur við „Miðstöð.“ Hann sagði að símastúlkan væri
heimsk, heymarlaus og hyskin. Ef hún sagði honum, að númer
væri „á tali“, mótmælti hann harðlega: „Ég hef engan tíma
til að hanga hér í allan dag. Á tali! Til fjandans með það!“
Hann gekk alltaf út frá því þegar síminn hringdi, að verið
væri að hringja á hann, Honum fannst það fjarstæða, að ein- !
hver gæti verið að hr ngja á mömmu eða okkur strákana. Ef
hann leyfði einhverju okkar að svara, var hann sífellt að hrópa j
°S-spyrja, hvcirt þetta væri og hvað hann vildi eiginlega, svo að
við heyrðum varla í sjálfum okkur hvað þá í manninum í sím- j
anum. Þegar við sögðum pabba, að það væri alls ekki verið að j
Framhald á bls. V,.
11
VIKAI7