Vikan - 22.05.1958, Blaðsíða 10

Ællsstaðar
l'tM MM' tlM
Æfintýrið um einn merkasta
fornleifafund veraldar
eftir Leonard Cotterell
rF'VEIR menn sátu saman í
-■ bókaherbergi Highclere
kastala í Welsh og höfðu breitt
stórt landabréf á borðið fyrir
framan sig.
Annar var ríkur aðalsmaður,
Camarvon lávarður, eigandi
kastalans. Hinn, Howard Cart-
er, var sonur óþekkts listmálara
sem unnið hafði fyrir sér með
því að mála myndir af uppá-
haldsgæðingum ríka fólksins.
Uppdrátturinn var af hrjóst-
ugu og eyðilegu landsvæði meir
^n 2000 mílum frá Highclere
kastala. Þetta var Kóngadalur-
Carter hafði um allmargra
ára skeið starfað á vegum
Bandaríkjamanns að nafni
Theodore M. Davis, sem árið
1902 fékk einkaleyfi til forn-
leifarannsókna í grafhýsum í
Kóngadalnum.
Fimm árum síðar kom Carn-
arvon lávarður til Egyptalands
til þess að safna kröftum í sól-
inni eftir þunga sjúkdómslegu.
Hann fylgdist með Carter þegar
hann gróf upp grafhýsi Yuia
prins óg Tjuiu konu hans og sá
hann meðal annars finna for-
Kongurmn og drottnmg hans. Myndin er
byggð á mynd á
í
ar verið grafnir í Kóngadal.
Grafhýsi þeirra höfðu verið
höggin í klettana: móttökusal-
urinn fremst — þar sem guð-
irnir tóku á móti hinum látna
faraó — þá „gullni salurinn",
sem geymdi kistu konungs, og
svo geymsluherbergin, þar sem
því var komið fyrir sem fylgja
átti konungi inn í land liinna
clauðu. En grafræningjar höfðu
komist í öll þessi grafhýsi, þau
voru auð og tóm og höfðu verið
það um þúsundir ára.
Grafræningjarnir höfðu brot-
ist inn í þau fáeinurn öldum eft-
ir lát konunganna, og jafnvel
350 árum fyrir Krist höfðugraf-
hýsin vakið forvitni grísku her-
mannanna, sem Ptolemy hafði
haldið með inn í Egyptaland.
Klór þeirra sést á> veggjunum
enn þann dag í dag. A einum
stað stendur: ,,Ég, Philastrios,
hef skoðað þessi grafhýsi og
furðuverk þeirra og átt ágæt-
an dag . .
Hvaða líkur voru til þess að
hægt yrði að finna ósnerta
konungsgröf á stað, sem níu-
tíu egypskar kynslóðir höfðu
vitað að var grafreitur kon-
unga?
Carnarvon byrjaði ekki að
leita fyrir alvöru fyrr en árið
1917, og eftir fimm ára leit var
hann orðinn býsna vonlítill um
árangur. Þannig stóð á fundi
hans og Carters í Highclere
kastala. Lávarðurinn hafði á-
kveðið að hætta. En Carter bað
hann að reyna einu sinni enn.
,,Ég bið yður að láta mig fá
eitt ár ennþá í dalnum,“ sagði
hann.
baki hásætisins sem fannst
grafhýsinu
Aðeins níu dögum eftir að
leitin hófst á ný, rakst Carter
á brött jarðgöng, sem lauk við
dyr, sem múrað hafði verið upp
í. Hann símaði Carnarvon að
koma til Egyptalands eins
skjótt og hann gæti. Þeir
hjuggu svolítið gat á múrinn í
dyrunum.
,,Ég rak kertið inn um gatið
og gægðist inn,“ skrifaði Car-
ter. ,,í fyrstu gat ég ekkert
séð. En smásaman vöndust
augu mín ljósinu, hlutirnir
slcírðust í herberginu, furðuleg
dýr komu út úr mistrinu, stytt-
ur og gull — glóandi gull. alls-
staðar. Andartak gat ég ekki
komið upp orði. Þá spurði
Carnarvon lávarður hikandi:
Sérðu nokkuð?
Já, svaraði ég . . . dásam-
lega hluti.“
Carter hafði rekist á einu
ósnertu egypsku kóngsgröfina
sem fundist hefur fram á þenn-
an dag. Miðað við konungagraf-
ir, var þetta fremur lítið graf-
hýsi, með fjórum herbergjum,
og voru tvö stærst.
En þau voru full af ómetan-
legum gripum frá gólfi til lofts:
gullklæddir legubekkir, gullhúð-
aðir vagnar, fílabeinskistur sem
enn geymdu klæði konungsins,
örlítill stóll, sem hann hafði
notað sem barn, og óviðjafnan-
legt útskorið hásæti hlaðið gulli
og silfri. Á baki þess var mynd
af konungi, sem verið hafði
seytján ára þegar hann andað-
ist, og drottningunni hans korn-
ungu, Ankhesnamun.
Þarna var líka urmull „ó-
merkilegri“ hluta,. sem snertu
daglegt líf konungshjónanna og
Carter og Tutankhamun kóngur
ínn í Egyptalandi, þar sem
Carter var opinber embættis-
maður. Hann hafði titilinn:
gæzlumaður fornleifa.
Fornleifafræði var mjög í
tízku meðal brezka aðalsins fyr-
ir og um síðustu aldamót. Að-
alsmennirnir höfðu gjarnan vet-
ursetu í Alexandríu. Áhugi
þeirra beindist því öðru frem-
ur að egypskum fornleifum.
Þeir auðugustu höfðu fornleifa-
fræðinga í þjónustu sinni.
kunnarfagurt gullbúið skrín.
Carnarvon varð heillaður af
þessu starfi, og þegar Davis
hinn bandaríski komst að þeirri
niðurstöðu árið 1914, að öll
grafhýsi Kóngadals væru kom-
in í leitirnar, tók Carnarvon við
einkaleyfi hans og gerði Car-
ter að ráðunaut sínum.
Fæstir hugðu að neitt væri
upp úr þessu að hafa. Þrjátíu
öldum áður höfðu meir en þrjá-
tíu og fimm egypskir konung-
10
VIKAN