Vikan - 31.07.1958, Blaðsíða 4

Naust er eitt nýjasta og allra glaesilegasta veitingahús landsins, rómað
fyrir góðar veitingar og smekkleg salarkynni. Þe.ssi mynd er hér birtist
af sölum Nausts, var tekin er konungshjónin sænsku snæddu þar ásamt
forsetahjónum Islands er þau fyrmefndu vom hér í opinberri heimsókn.
Forstjóri Nausts er Halldór Gröndal, ungur og dugmikill veitingamaður,
sem lokið hefur háskólanámi í gistihúsarekstri við Cornell-háskólann i
Bandarikjunum.
hittust ef til vill í fyrsta sinni
afar og ömmur, pabbar og
mömmur þeirrar kynslóðar sem
nú er vaxin úr grasi.
Þar segja menn að borð hafi
jafnan svignað undan ljúffeng-
ustu krásum, maturinn á Hótel
Island hefur ekki síðan eignast
sinn líka, segja þeir sem muna
tímana tvenna. Og Rosenberg
var frumkvöðull á því sviði að
hann lét skemmta gestum sín-
um með hljóðfæraslætti á eft-
irmiðdögum og lagði allt kapp á
að fá hingað færustu hljóm-
listarmenn. Sumir þeirra sem
komu hingað til lands fyrst á
vegum Rosenbergs hafa síðan
unnið íslenzku tónlistarlífi mik-
ið gagn og má þar nefna Carl
Billich, Josef Felzmann og
Fritz Weisshappel.
En nú er Rosenberg kominn
heim og hefur samið frið við
Iaxinn í bili, hann tekur erindi
okkar vel og Ijúfmannlega og
kveðst reiðubúinn að segja les-
endum Vikunnar lítilsháttar frá
ævi sinni. Hann vísar okkur í
stofu og lætur bera okkur öl,
sest við gluggann og kveikir
í sígarettu, brosir og segir:
Flóð og fjara í
Rosenberg-kjallaranum.
— Ég er orðinn svo gamall,
ég er hræddur um að ég sé bú-
inn að gleyma flestu sem fyrir
mig hefur komið.
Það kemur þó í Ijós þegar
Rosenberg fer að segja frá að
minnið er ennþá trútt og heilt.
— Ég kom hingað fyrst til
lands árið 1909, segir hann, þá
var ég hjálparkokkur á Lauru.
Ég er upprunninn frá Thisted í
Jótlandi, faðir minn var þar
hafnsögumaður, Við vorum
fjórir bræðurnir og fórum allir
i grautinn. Nú eru tveir okk-
ar enn á lífi. — Ég var 15 ára
þegar ég kom hér fyrst, næst
kom ég sem kokkur á björgun-
arskipinu Geir og var bryti síð-
ustu 2 árin. Þá fór ég hér í
land. Ég fór að reka veitinga-
sölu í litla salnum á Hótel Is-
land í fyrstu en Nýja Bíó var
þá til húsa í stóra salnum. Þá
átti Jensen-Bjerg Hótel ísland.
Það var erfitt um vik, því um
þessar mundir geysaði spanska
veikin og samkomubann var
sett á oftar en einu sinni. Þarna
var ég í 15 mánuði en tók þá
að mér veitingasölu í kjallar-
anum á Nýja Bíó og nefndi það
„Rosenberg Restaurant“. Stað-
urinn var kallaður Rosenberg-
kjallarinn í daglegu tali. Þar
var ég í 4 ár og finnst mér það
á margan hátt hafa verið
skemmtilegasta tímabil ævinn-
ar. Salurinn tók um 120 manns
Hótel Borg var byggt þjóð-
hátíðarárið 1930 og hefur síð-
an verið stærsta gistihús Is-
lendinga og löngum það full-
komnasta. I>ár hafa komið
flest þau erlendu stórmenni
sem tsland hafa gist. 1 sölum
gistihússins hefur lengi farið
fram fjölþætt skemmtanalíf. 1
liúsinu eru 39 gistiherbergi og
rúm fyrir 60 manns, nú er í
ráði að stækka húsið og end-
urbyggja það að verulegu
leyti. Jóhannes Jósefsson,
glímukappinn þjóðkunni, hefur
stjórnað H. B. frá upphafi af
rniklum dugnaði og árvekni.
cg þar höfðu aðsetur ýmsir
klúbbar og félög, svo sem Nafn-
lausa félagið sem Tryggvi
Magnússon, Björn Ölafsson,
Helgi frá Brennu og fleiri
góðir menn komu á laggirn-
ar. Ennfremur má nefna
Nýjársklúbbinn sem gekkst
fyrir svonefndum Nýjársböll-
um, sem urðu afar vinsæl. En
það var ekki alltaf sældarbrauð
að reka þarna veitingasölu, í
fyrstu lak vatn í kjallarann
svo að ekki var við neitt ráðið
og mátti heita að þar væri flóð
og f jara.
Eldhús á leiksviði.
— Hver er stærsta veizla sem
þér stóðuð fyrir um ævina? ■
— Það var konungskoman
1921, svarar Rosenberg hik-
laust, þá gekk flest á tréfótum
og lá við borð hvað eftir ann-
að að allt færi út um þúfur.
Þó blessaðist það allt furðan-
lega. Hér í Reykjavík var mik-
ill viðbúnaður hafður, þá var
haldin veizla í Iðnó og byggð-
ur skáli sem náði út að Tjörn.
Eldhúsinu var fyrir komið á
leiksviðinu í Iðnó.
Einnig var haldið fjölmennt
samsæti á Þingvöllum í gömlu
Valhöll sem ég starfrækti um
þær mundir. Þar lá við slysi
því móttökunefndin sveik mig
um kol á síðustu stundu og útlit
fyrir að konungurinn og fylgd-
arlið hans yrðu að borða kjöt-
ið hrátt. Mér tókst þó að fá
nokkra kolapoka á elleftu
stundu og fór veizlan vel fram.
Anhar maður átti að sjá um
veitingar við Gullfoss og Geysi
en rétt áður en ég ætlaði að
halda heimleiðis frá Þingvöll-
um bað Jón Sveinbjörnsson
konungsritari mig að sjá um
veitingar allt ferðalagið á enda
og varð það úr. Ekki tók þá
betra við. Við Geysi átti að
borða kvöldverð kl. 7. Á miðri
leið þangað reið ég fram á
karlinn sem átti að flytja vistir
og útbúnað og var klukkan þá
fjögur. Pottar og pönnur voru
rifnar úr farangrinum og þeyst
Islendinga vantar stórt nýtízku
Naust tók upp þann sið á bolludag að láta bera fram logandi vínbollu
handa gestum. 1 því tilefni var þessi teikning gerð af Halldóri Gröndal
og var ætlunin að birta hana í dagblöðunum. En myndin var bönnuð!
GóðtemplarareglÆn skarst í Ieikinn og fékk því til leiðar komið að myndin
var aldrei birt. En hér fá lesendur Vikunnar að sjá hana og geta dæmt
sjálfir um það hvort bannið var réttlætanlegt.
Islendinga vantar mannsæmandi
gistihús, sagði Halldór Gröndal, for-
stjóri Nausts um daginn þegar við
drukkum með honum morgunkaffj.
Pyrr geta þeir ekki búist við að er-
lendir ferðamenn og gesti fýsi til
Islands. Það er löng og erfið ferð til
Islands og ekki hægt að ætlast til
þess að menn leggi á sig erfitt ferða-
lag ef ekki er tryggt að vel sé tekið
á móti þeim.
Við sitjum í hinum vistlega og
smekklega veitingasal Nausts að
morgni dags, þögn ríkir i sölunum
og þjónarnir ganga um hljóðlega,
búa sig undir erilsaman dag. Það
verður ys og þys hér er á líður
daginn, þótt enn sé ró og kyrrð lík-
ust helgiþögn í kirkju. Sá sem kom-
ið hefur í Naustið á áliðnu kvöldi
þegar dansinn dunar, hlátrarsköll
kveða við og glasaglamur og kliður
fylla salinn, mundu varla kannast
við staðinn. Aðeins einn árrisull
gestur er að fá sér morgunkaffi út
í horni og fer að öllu hljóðlega og
varlega eins og hann sé smeykur um
að rjúfa kyrrðina. En það er þess
meira næði að ræða um gistihúsmál
Islendinga og á því sviði er Halldór
Gröndal manna fróðastur, hefur
dvalið í Bandaríkjunum við nám í
þeim efnum og rekið eitt prýðilegasta
veitingahús landsins við sívaxandi
orðstír.
— Gistihúsmál okkar eru á al-
4
VIKAN