Vikan - 04.10.1962, Side 21

Peysa á 10-12 áira
Efni: 500—550 gr af ljósgráu,
nokkuð grófu ullargarni, um 200 gr
af kamelbrúnu og um 100 gr af
dökkbrúnu ullargarni.
Prjónar: Hringprjónn nr. 4, erm-
arhringprjónn nr. 4 og 5 sokkaprjón-
ar nr. 314.
Einnig má prjóna peysuna úr
lopa í sauðalitunum, en þá þarf að
athuga stærðarprufuna mjög vel,
því gera má ráð fyrir að því fleiri
lykkjum þurfi að fækka sem lopinn
er margfaldari. Einnig þarf þá að
athuga að samskeyti mynztursins
verði rétt.
Vindið alltaf lopa nokkrum sinn-
um, áður en prjónað er úr honum,
til þess að fá snúð á hann. Prjónið
frekar þétt.
Fitjið upp 20 1. og prjónið prufu
með sléttu prjóni með hringprjóni
nr. 4. Verði þvermál prufunnar 10
cm, má prjóna eftir uppskriftinni
óbreyttri, annars verður að fjölga
eða fækka lykkjum í hlutfalli við
prufuna. Hafið 4 mynzturbekki að
aftan og 4 að framan, og prjónið
á milli þeirra 4 1. með gráu garni,
en við miðju að aftan og framan eru
6 1. prjónaðar á milli.
Mynzturbekkirnir á ermunum eru
prjónaðir samfelldir.
Nú er peysubolurinn prjónaður
í hring og klippt upp fyrir hand-
vegum á eftir.
Byrjið umferðina að framan. Fitj-
ið upp 185 1. á hringprjón nr. 4
og prjónið með gráu gami- eina
umf. sl. og 1 umf. br., 6 umf., en
við það myndast garðaprjón. Einnig
má prjóna 6 umf. sl., 1 umf. br. og
6 umf. sl., brjóta síðan inn á röngu
um brugðnu umferðina og leggja
niður við í höndum. Prjónið nú
mynztrið eftir skýringarmyndinni,
6 sinnum á hæð, fyrir 10 ára, en
6% sinnum fyrir 12 ára. Prjónið
að lokum 3 umf. með gráu garni,
og fellið þétt af.
Ermar: Fitjið upp 42 1. með gráu
garni á sokkaprjóna nr. 3 Vá og prj.
6 cm stuðlaprjón, 1 1. sl. og 1 1.
br. Aukið út 30 1. með jöfnu milli-
bili og prj. sléttprjón 6 umf. Prjónið
þá mynzturbekkinn á ermarhring-
prjóninn einu sinni. Prjónið nú með
gráu garni og aukið út 2 1. á undir-
erminni, með 6 cm millibili, 4—5
sinnum í allt. Látið úrtökumar
standast á. Þegar ermin mælist 38—
LIFRARPYLSA.
1 lifur, 2 nýra, Va hnefi salt, rúm-
ur !4 1. mjólk, 750 gr mjöl, !4 kg
mör. Ef nýrun eru ekki notuð, að-
eins lifrin, þarf u. þ. b. þetta mikið
af hinu: 560 gr mjöl (af því eru
nokkrir hnefar haframjöl, hitt rúg-
mjöl), 1!4 peli mjólk. Mjólkina má
blanda með vatni.
Eftir að lifrin hefur verið þvegin,
er hún hökkuð vel og mjöli, mör,
skornum eins og í blóðmör, og mjólk
blandað í. Soðið á sama hátt og blóð-
mör.
RÚLLUPYLSA.
Slagið er hreinsað og lagt slétt
á borð. Búin er til kryddblanda úr:
2 matsk. salt, 1 tesk. saltpétur, 1
stór smásaxaður laukur, 1 tesk.
allrahanda, 1 tesk. pipar.
Þetta er sú uppskrift, sem gefin
er í Kvennafræðaranum gamla, eftir
Elínu Briem, en sumir nota fleira
krydd, t. d. þessa uppskrift: 2 tesk.
salt, 1 tesk. saltpétur, 1 tesk. negull,
!4 tesk. allrahanda, 1 tesk. pipar,
!4 tesk. sykur og 50 gr ósaltað
svínaflesk (spæk). Þessu kryddi er
stráð á slagið, bláendinn látinn vera
kryddlaus, og ef seinni uppskriftin
er notuð, er kryddið og þunnar
flesksneiðamar lagt ofan á hvort
annað. Síðan er slaginu rúllað fast
saman, pylsunni haldið saman með
gaffli meðan hún er saumuð saman
með grófri nál og bómullargarni, og
loks er vafið utan um hana bóm-
ullargarn. Síðan er hún soðin í ca.
l!4 tíma og pressuð. Við það má
nota tvær fjalir og þungan stein.
Pylsan lögð í saltlög í 8 daga. Salt-
pækill er búinn þannig til:
SALTPÆKILL.
5 kg matarsalt, 1 matsk. saltpét-
ur, soðið saman og síað.
SOÐKÆFA.
5 kg kjöt, 300 gr salt, laukur eftir
smekk, 1 matsk. pipar, 1 matsk.
allrahanda.
Kjötið er soðið með saltinu þar
til beinin eru laus frá. Þá er það
tekið upp úr, beinin tekin úr og
þau soðin áfram í pottinum meðan
kjötið er hakkað einu sinni. Þá er
soðið síað og sett yfir eldinn aftur,
og soðið, þar til það er farið að
þykkna, þá er flotið af kjötinu sett
í pottinn og látið renna, ef kæfan
á að vera feit, er látið meira flot
eða tólg í pottinn. Laukurinn er sax-
aður og látinn út í ásamt kryddinu.
Þá er kjötið látið út í pottinn og
hitað vel í gegn við hægan eld og
stöðugt hrært í kæfimni á meðan.
Þá er hún strax tekin af og látin
í það ílát, sem hún á að geymast í.
SÚRSAÐ KJÖT.
Smátt brytjuð rif og bringukoll-
ar eru soðnir með svolitlu af lár-
viðarlaufum og heilum pipar. Þeg-
ar kjötið er meyrt á að taka það
upp úr, fleyta vel ofan af soðinu
og sía það. Kjötinu er raðað í leir-
krukku og hellt á það soðinu og
ediki eftir vild, svo að vel fljóti
yfir. Ef betra Þykir, að soðið hlaupi
á kjötinu, skal sjóða í því kálfskjöt,
eða sjóða í því kindakjöt tvisvar,
þrisvar sinnum. Líka má búa til
kjötsúrs á þann hátt að sjóða kjötið
í stórum stykkjum og smeygja bein-
unum úr, raða því síðan í hreint,
ferhyrnt léreftsstykki þannig að
feitt og magurt sé á víxl, taka svo
saman öll horn á léreftinu og binda
fyrir, láta síðan hlemm og stein
ofan á. Eftir einn sólarhring er lér-
eftið tekið utan af og kjötið súrsað
í ediki og soði.
Að lokum er svo uppskrift af
dönskum blóðbúðingi — þar þarf
engar vambir, og þar er notað meira
krydd.
BLÓÐBÚÐINGUR.
1 1. blóð, Vi kg bygggrjón, 125
gr rúgmjöl, 250 gr rúsínur, % kg
ósaltað svínaflesk, 50 gr sykur, 1
tesk. allrahanda, Vi tesk. negull.
Blóðið er hrært með mjölinu og
þess gætt vel að ekki myndist kekk-
ir. Rúsínum, fleskinu, sem hefur
verið skorið í teninga, sykrinum og
kryddinu blandað í. Það á að vera
eins og þykkur vellingur á þykkt.
Ef þarf að þynna það, má blanda
svolítilli mjólk í. Sett í form og
bakað í vatnsbaði. í þessari dönsku
uppskrift er ekkert salt, en það
mundi sjálfsagt falla betur í okkar
smekk að bæta því við.
MATUR OG FEGRUN.
Kastið ekki appelsínuhýðinu í
burtu. Leggið það í skál og hellið
vatni yfir og látið standa yfir nótt-
44 cm, er 1 umf. prj. brugðin og
síðan 5 umf. sléttprj. fyrir saumfar.
Pressið nú öll stykkin mjög laust
frá röngu með örlítið rökum klút.
Saumið 2 stungur í saumavél, báð-
um megin við miðju, og klippið síð-
an upp milli stungnanna.
Mælið breidd ermarinnar að ofan
og saumið síðan á sama hátt og að
framan 2 stungur í saumavél með
einnar lykkju millibili, fyrir hand-
vegum og klippið á milli stungn-
anna. Saumið axlarsaumana, en
skiljið eftir fyrir hálsmáli og kraga,
25 1. á miðju bakstykki og 13 1. á
hv. framstykki. Saumið ermarnar
í handvegina með aftursting og
þynntu garninu, brjótið síðan saum-
farið yfir sauminn, og leggið niður
við í höndum.
Prjónið kragann. Fitjið upp 51 1.
á ermarhringprjón nr. 4, og prj.
fram og aftur stuðlaprjón, 1 1. sl.
og 1 1. br. Prjónið síðan sléttprjón,
að undanskyldum 5 1. til endanna,
Framhald á bls. 43.
n
T3
|-| H-|-
IB
IH>
ina. Eftir venjulega morgunhreins-
un eru andlit og háls skoluð úr
appelsínuvatninu. Gott og hressandi
og þar að auki ilmandi. Sé hægt að
leggja ísmola í vatnið verður það
enn betra.
Gúrkusafi er eitthvert bezta and-
litsvatn, sem hægt er að hugsa sér,
hann gerir margt fyrir húðina
og meðal annars gerir hann hana
aðeins fölari. Það þarf ekki að
standa í neinu eins og pressun og
þess háttar. Skerið bara nokkrar
sneiðar af góðri gúrku og nuddið
á andlit og háls, takið gjarnan hend-
urnar með. En hafið húðina alltaf
hreina á undan þannig meðhöndl-
unum.
Kamillute er vel þekkt og gott
meðal fyrir þreytt augu. Lagið það
eins og venjulegt te, en síið það svo
á eftir í gegnum léreftspjötlu. Notið
augnabaðglas, ef þið skolið augun,
og munið að teið má ekki vera of
sterkt eða of heitt. Ef notaðir eru
bakstrar, sem lagðir eru á augn-
lokin, má teið vera sterkara og heit-
ara, bakstrarnir eru látnir liggja
í fimmtán mínútur. Að síðustu eru
bakstrarnir undnir upp úr köldu
vatni og þeim þrýst að augnlokun-
um í nokkrar mínútur. Skiptin á
milli hita og kulda er alltaf hress-
andi fyrir vöðvana. Við alla augn-
snyrtingu er um að gera að vera
létthentur og ekki toga eða hrukka
húðina, ekki nema rétt lauslega.
Séu augun sérstaklega þreytt og
ykkur svíður í þau er gott að skola
þau í eftirfarandi blöndu: 20 gr
zinksulfat og 50 gr rósavatn. Fæst
í lyfjaverzlxmum og einnig kamillu-
teið.
Framhald á bls. 43.
VIKAN 21